Μια αμυδρή αχτίδα φωτός, έπειτα από ένα καθόλα μουντό αρνητικό τρίμηνο από πλευράς κατανάλωσης, Αύγουστος- Σεπτέμβριος-Οκτώβριος, αρχίζουν και βλέπουν οι λιανέμποροι και χονδρέμποροι της αγοράς των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στη φετινή Black Friday περίοδο που έχει ξεκινήσει ανεπίσημα για να κορυφωθεί όμως επίσημα στο τελευταίο Παρασκευοσαββατοκύριακο του Νοεμβρίου, σύμφωνα πάντα με το διεθνές έθιμο.
Από την πλευρά τους οι άνθρωποι της αγοράς είναι φειδωλοί στις δηλώσεις τους και τις εκτιμήσεις τους για το φετινό τζίρο της προ-χριστουγεννιάτικης εκπτωτικής περιόδου. Ωστόσο η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία και σύμφωνα με τους μεγάλους προμηθευτές του κλάδου η αγορά θα πάει λίγο καλύτερα σε σύγκριση με πέρυσι. Εξάλλου η κατανάλωση βασίζεται στην ψυχολογία, επομένως η αισιόδοξη πρόθεση από την πλευρά των εμπόρων, προσμετράται στους παράγοντες που μπορούν να φέρουν θετικό αποτέλεσμα στα ταμεία τους, μιας και όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες -πληθωρισμός, μειωμένη αγοραστική δύναμη, ολιγοπώλια, αυξήσεις σε βασικά είδη διαβίωσης, παραμένουν αρνητικοί.
Σύμφωνα με τη διαπίστωση των αναλυτών της ΕΥ σε μελέτη τους για τη φετινή Βlack Friday, οι καταναλωτές αποδίδουν σημασία στις προσφορές που πραγματοποιούνται κατά την περίοδο αυτή. Έτσι, από όσους δήλωσαν φέτος ότι σκοπεύουν να κάνουν αγορές, σχεδόν τέσσερις στους πέντε συμμετέχοντες στην έρευνα (79%) ανέφεραν ότι αναβάλλουν κάποιες από αυτές μέχρι τη Black Friday και τη Cyber Monday.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η διάθεση για αγορές συνδέεται με εισοδηματικά κριτήρια και την τιμή των προϊόντων, καθώς μεταξύ των πέντε τυπολογιών καταναλωτών που παρακολουθεί η έρευνα, το 62% όσων αποδίδουν πρωταρχική σημασία στην τιμή και την προσιτότητα των προϊόντων (Affordability First) δηλώνουν ότι δεν σκοπεύουν να αγοράσουν κάτι. Γεγονός που ανεβάζει το δείκτη δυσκολίας για τους εμπόρους κατά τη φετινή εκπτωτική περίοδο.
Να σημειωθεί πως κατά την περσινή Black Friday (2023), οι καταναλωτές ηλικίας 65+ κατέγραψαν τον υψηλότερο μέσο όρο δαπάνης, με 285 ευρώ ανά αγορά, ενώ ακολούθησαν οι ηλικίες 25-34 με μέση δαπάνη 248 ευρώ. Στον αντίποδα, οι ηλικίες 18-24 πραγματοποίησαν τις χαμηλότερες δαπάνες, με μέσο όρο 132 ευρώ ανά αγορά. Όμως επ’ ουδενί όσο αποδοτική και εάν αποδειχτεί στο τέλος η φετινή Black Friday με τίποτα δεν μπορεί να καλύψει τις τεράστιες απώλειες που καταγράφει η αγορά από την αρχή του έτους, λόγω της πτώσης των πωλήσεων στις λευκές οικιακές συσκευές και τα κλιματιστικά, μετά την παύση των εκπτωτικών κουπονιών του προγράμματος Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή. Ειδικότερα η πτώση της αγοράς ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών το 2024 υπολογίζεται διαμορφωθεί στο -10% ίσως και λίγο παραπάνω.
Τάση της ζήτησης
Βάσει των μέχρι τώρα διαπιστώσεων των εμπόρων, οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους για αγορές, εντείνοντας την έρευνα στις ιστοσελίδες των εμπορικών εταιρειών αλλά και την επικοινωνία τους με τα call center των αλυσίδων καταστημάτων σχετικά με πληροφορίες για τη διαθεσιμότητα των προϊόντων. Την τρέχουσα εβδομάδα που ολοκληρώνεται, αυξημένη ήταν και η επισκεψιμότητα στα φυσικά καταστήματα, τάση που αναμένεται να ενταθεί όσο πλησιάζουν οι τελευταίες ημέρες της φετινής Βlack Friday. Το 2023 παρότι οι προσφορές και τα ειδικά deals είχαν ξεκινήσει επίσης από νωρίς, η κύρια αγοραστική δραστηριότητα πραγματοποιήθηκε την ίδια την ημέρα της Black Friday, επιβεβαιώνοντας πως το κοινό αναμένει τη συγκεκριμένη ημέρα για τις χαμηλότερες τιμές. Αντίστοιχα, οι περισσότερες αγορές σημειώθηκαν το διάστημα 23:00 – 00:00 και 22:00 – 22:30. Ίσως συμβεί και φέτος. Όπως τονίζουν στη «Ν» στελέχη του κλάδου των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, κατά τη φετινή Βlack Friday περίοδο ανοδική είναι η προτίμηση για στεγνωτήρια, πλυντήρια, εντοιχισμένες συσκευές όπου παρατηρείται έντονη κινητικότητα που τους μεγάλους κατασκευαστές του κλάδου, ηλεκτρικές σκούπες. Επίσης ικανοποιητική είναι η ζήτηση για τα είδη τηλεπικοινωνιών.
Σύμφωνα ωστόσο με ανθρώπους της ελληνικής αγοράς, φέτος δεν αναμένεται να δούμε κοσμοσυρροή ή μεγάλες ουρές. Καταναλωτές και έμποροι είναι πιο προσγειωμένοι και λόγω περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων της πλειοψηφίας του καταναλωτικού κοινού αλλά και του πληθωρισμού που έχει καταλαγιάσει βέβαια στα προϊόντα του κλάδου των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών. Επίσης σε αυτό συμβάλει και η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, μιας και το ψηφιακό κανάλι αγορών και διανομής των προϊόντων διευρύνεται και επηρεάζει την επισκεψιμότητα αλλά και τον τρόπο αγορών στα φυσικά καταστήματα. Ήδη, όπως σημειώνουν άνθρωποι της αγοράς παρατηρείται αύξηση της πίεσης στις ταχυμεταφορές. Το 2023 το σύστημα click-and-collect αναδείχθηκε star της φετινής Black Friday, ειδικά σε συγκεκριμένες αλυσίδες του κλάδου. Το 32% προτίμησε την κατ’ οίκον παραλαβή, το 7% επέλεξε κάποια από τις θυρίδες που υπάρχουν. Φέτος θα έχει ενδιαφέρον πώς θα διαμορφωθούν αυτά τα ποσοστά, σε σχέση με τον τρόπο διάθεσης των προϊόντων αλλά και των προσφορών συνολικά.
Προσφορές και κίνητρα
Ειδικά φέτος, όσον αφορά τις προσφορές η εικόνα είναι πολύ διαφορετική σε σύγκριση με πέρυσι. Έχουν αρχίσει και ξεδιπλώνονται δυναμικές επικοινωνιακές εκστρατείες από την πλευρά των εταιρειών και των εμπόρων σε όλο το εύρος των καταναλωτικών προϊόντων. Όμως ο νόμος για τις προσφορές, που οριοθετεί το χρονοδιάγραμμά τους, έχει επηρεάσει το ρυθμό και την ένταση της επικοινωνίας των προσφορών, γεγονός που δημιουργεί τις συνθήκες για λελογισμένες υποσχέσεις τιμών, που θα αντιστοιχούν σε πραγματικές εκπτώσεις προς όφελος των καταναλωτών. Αξίζει να σημειωθεί πως εκτός από την τιμολογιακή πολιτική, οι έμποροι έχουν συμπεριλάβει και άλλα κίνητρα προσέλκυσης των πελατών, επικουρικά των εκπτώσεων, όπως είναι η διεύρυνση της εγγύησης αγορών, η παροχή επιπλέον δωροεπιταγών κ.ά.
Σχετικά με τις Black Friday και Cyber Monday 2024, ο Θάνος Μαύρος, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής Τομέα Λιανεμπορίου της EY στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, σημειώνει πως «παρότι το καταναλωτικό κοινό στην Ελλάδα έχει πλέον εξοικειωθεί με τα μεγάλα εκπτωτικά γεγονότα, όπως η Black Friday και η Cyber Monday, η οικονομική αβεβαιότητα και οι υψηλές τιμές καθιστούν τους καταναλωτές επιφυλακτικούς, όπως, εξάλλου, και στον υπόλοιπο κόσμο. Οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου και των καταναλωτικών ειδών, θα πρέπει να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους κινήσεις στα νέα δεδομένα. Υπάρχουν πολλά παγκόσμια best practices από όπου θα μπορούσαν να αντλήσουν εμπειρία οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα – μεταξύ άλλων, η αξιοποίηση δεδομένων καταναλωτών σε ζωντανό χρόνο με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης για την πρόβλεψη της ζήτησης (demand sensing) και τη διαμόρφωση προσωποποιημένων προσφορών βάσει προτιμήσεων, καθώς και η χρήση αλγόριθμων dynamic pricing για την εποπτεία της πορείας των τιμών του ανταγωνισμού και την επαναπροσαρμογή τους σε ζωντανό χρόνο».
