Τα σχέδια για κλείσιμο εργοστασίων της Volkswagen στη Γερμανία και τη διάλυση μακροχρόνιων εργασιακών συμφωνιών με τα συνδικάτα ξαναφέρνουν στην επιφάνεια τη μοναδική δομή διοίκησης και ιδιοκτησιακού καθεστώτος της εταρίας που βρίσκεται στο επίκεντρο κριτικής από επενδυτές εδώ και χρόνια.
Όπως και άλλοι γερμανικοί όμιλοι, η 87χρονη αυτοκινητοβιομηχανία είναι το αποτέλεσμα δεκαετιών επέκτασης και αλλαγών σε στρατηγικές, με τελικό αποτέλεσμα, εν προκειμένω, μια αυτοκρατορία που εκτείνεται από τη SEAT της «μαζικής» αγοράς έως τις πολυτελείς Lamborghini, καθώς και τα μερίδια αγορά στην Porsche.
Ας προσπαθήσουμε όμως να ξετυλίξουμε το κουβάρι του ιδιοκτησιακού και διοικητικού status της Volkswagen που απειλείται με κατάρρευση και το οποίο θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση, «ο νόμος της Volkswagen»
Τι είναι ο νόμος Volskwagen;
Η ισχυρή επιρροή των εργαζομένων στην εταιρία χρονολογείται από τις πρώτες ήδη ημέρες ίδρυσης της Volkswagen, πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε οι Ναζί έχτισαν το κύριο εργοστάσιο της Volkswagen στο Wolfsburg με χρήματα που προέρχονταν εν μέρει από περιουσιακά στοιχεία που διηρπάγησαν από τα συνδικάτα.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την χρήση καταναγκαστικής εργασίας, αποτέλεσαν την οικονομική βάση της εταιρείας. Μετά τον πόλεμο, οι Βρετανοί που απέκτησαν τον έλεγχο του εργοστασίου, αποφάσισαν να θέσουν την εταιρεία υπό δημόσιο έλεγχο.
Ακόμη και σήμερα, το κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, όπου εδρεύει η Volkswagen και βρίσκονται πέντε από τα έξι εργοστάσια συναρμολόγησης στη δυτική Γερμανία, έχει δικαίωμα (μετοχικής) ψήφου 20% στη γενική συνέλευση.
Το 1960, όταν η εταιρεία μετατράπηκε σε Aνώνυμη, ψηφίστηκε ο λεγόμενος Nόμος της Volkswagen, παρέχοντας σημαντική δύναμη στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας αλλά και στους εργαζομένους σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν την επιχείρηση από κάποια άλλη, εξωτερική επιρροή.
Οι κρίσιμες ρήτρες
Υπάρχουν δύο κρίσιμες ρήτρες.
Αφενός, αποφάσεις που κανονικά απαιτούν πλειοψηφία τουλάχιστον τριών τετάρτων στην ετήσια γενική συνέλευση πρέπει να εγκρίνονται με ποσοστό πάνω από τα τέσσερα πέμπτα των μετόχων της Volkswagen, δίνοντας έτσι στην Κάτω Σαξονία (με το 20%) τη δυνατότητα μειοψηφικού βέτο.
Αφετέρου, οποιαδήποτε απόφαση για κατασκευή ή μετακίνηση μιας μονάδας παραγωγής χρειάζεται επίσης έγκριση από την πλειοψηφία των δύο τρίτων στο 20μελές εποπτικό συμβούλιο, σύμφωνα με όσα ορίζει ο εν λόγω νόμος, χωρίς όμως να έχει συγκεκριμένες προβλέψεις με το τι συμβαίνει στην περίπτωση κλεισίματος ενός εργοστασίαου.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα 10 μέλη του διοικητικού συμβουλίου που εκπροσωπούν τους εργαζόμενους μπορούν να ασκήσουν βέτο σε οποιαδήποτε σχέδια επηρεάζουν ριζικά τα εργοστάσια.
Ποια είναι η ιδιοκτησιακή δομή της Vοlkswagen;
Είναι περίπλοκη, κυρίως επειδή υπάρχουν δύο διαφορετικές κατηγορίες μετοχών της Volkswagen: η προνομιούχος μετοχή που είναι εισηγμένη στον γερμανικό δείκτη DAX και η κοινή μετοχή VOWG που έχει δικαιώματα ψήφου.
Το μεγαλύτερο μέρος του μετοχικού κεφαλαίου του ομίλου, που καλύπτει και τις δύο κατηγορίες μετοχών, ανήκει στην Porsche SE, το επενδυτικό όχημα των οικογενειών Porsche και Piech, η οποία κατέχει μερίδιο 31,9% στην κορυφαία αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης.
Το γερμανικό κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας κατέχει το 11,8%, ενώ το Κατάρ κατέχει το 10%.
Όσον αφορά τα ποσοστά δικαιωμάτων ψήφου, ωστόσο, η εικόνα αλλάζει: Με μερίδιο 53,3% επί των δικαιωμάτων ψήφου , η Porsche είναι αυτή που ουσιαστικά ελέγχει την Volkswagen. Η Κάτω Σαξονία έχει το 20% των δικαιωμάτων ψήφου ενώ το Κατάρ κατέχει το 17%.
Ποια είναι η δομή της διοίκησης;
Η Volkswagen δέχεται κριτική από επενδυτές για προβληματική διοίκηση που σχετίζεται εν μέρει με την ιδιοκτησιακή της δομή, η οποία δίνει στην Porsche τον ουσιαστικό έλεγχο της εταιρείας καίτοι δεν κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών.
Επιπλέον, ο Oliver Blume δέχεται τακτικά επικρίσεις επειδή είναι CEO τόσο της Volkswagen όσο και της Porsche, στην οποία η Volkswagen κατέχει μερίδιο 75,4%, με ορισμένους επενδυτές να λένε ότι το ίδιο άτομο δεν μπορεί να ηγείται δύο μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών.
Στη υποαπόδοση των μετοχών της Volkswagen τα τελευταία πέντε χρόνια, ήρθε να προστεθεί η αβεβαιότητα για τη διαδοχή στις οικογένειες Porsche και Piech, επικεφαλής των οποίων είναι ο Wolfgang Porsche, 81 ετών και ο Hans Michel Piech 82. Ηλικίες που ενισχύουν την επιφυλακτικότητα των επενδυτών.
Με πληροφορίες από Reuters
