Αρνητικό παραμένει το πρόσημο στην ελληνική αγορά των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του 8μήνου 2024 (Ιανουάριος – Αύγουστος) της GFK η αξία των πωλήσεων του κλάδου βρίσκεται στο -6,4% συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή χρονιά και σε απόλυτο αριθμό ο τζίρος ανήλθε στο 1,9 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης και της αύξησης τιμών λόγω πληθωρισμού.
H επιδείνωση του δείκτη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, οι παρατεταμένες πληθωριστικές πιέσεις και η οικονομική δυσπραγία των νοικοκυριών δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για υψηλές προσδοκίες στον κλάδο, αν και τα στελέχη υποστηρίζουν πως κατά μέσο όρο οι τιμές των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων βρίσκονται σε πτώση.
Σχετική τόνωση των προσδοκιών φαίνεται πως φέρνει το πρόγραμμα «Αλλάζω Συσκευή για τις επιχειρήσεις» του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που διευκολύνει τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ελληνικές ατομικές επιχειρήσεις να αντικαταστήσουν τον εξοπλισμό τους με ενεργειακά αποδοτικές λύσεις, συμβάλλοντας στη μείωση του ενεργειακού κόστους και του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κλιματιστικά, ψυγεία, φούρνους, ηλιακούς θερμοσίφωνες, αντλίες θερμότητας και έχει κινητοποιήσει τις μεγάλες αλυσίδες του κλάδου με στόχο την αύξηση των Β2Β πωλήσεών τους. Ωστόσο διαφαίνεται δισταγμός για την απορρόφηση του προγράμματος λόγω δυσκολίων από τους ελεύθερους επαγγελματίες, των οποίων τα επαγγελματικά ακίνητα δεν είναι ιδιόκτητα.
Το ενδιαφέρον όλων όμως στρέφεται στο τελευταίο μίλι της χρονιάς, τη φετινή Βlack Friday, και την προετοιμασία των εταιρειών για να καλύψουν την υστέρηση των πωλήσεων του 2024 σε σύγκριση με το 2023 ειδικά στην κατηγορία των ψυγείων και των κλιματιστικών. Στην πράξη αυτό σημαίνει μάχη μεριδίων τόσο στη λιανική όσο και στους κατασκευαστές.
Υπό αυτές τις συνθήκες οι γνώστες του χώρου βλέπουν να ενισχύονται οι τάσεις συγκέντρωσης, όπως συνέβη με την εξαγορά της Μπενρουμπής από τον Όμιλο Quest. Σε αναμονή βρίσκονται οι αλυσίδες του κλάδου με την Κωτσόβολος να βρίσκεται πλέον σε νέα γραμμή στρατηγικής υπό την ομπρέλα της ΔΕΗ, την Public να εστιάζει στην πολυκαναλική της δυναμική και την Πλαίσιο να ενισχύει σταθερά το τμήμα των λευκών συσκευών που διαθέτει.
Ανταγωνισμός
Στο μεταξύ η επέλαση των κινεζικών εταιρειών παραγωγής και διάθεσης οικιακών συσκευών είναι δεδομένη και εξελίσσεται με ταχύτητα, διαμορφώνοντας νέα δεδομένα στον ευρωπαϊκό αλλά και τον εγχώριο ανταγωνισμό τόσο μεταξύ των αλυσίδων καταστημάτων όσο και μεταξύ των κατασκευαστών.
Έπειτα από 100 χρόνια παρουσίας στην αγορά η ευρωπαϊκή εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικών ειδών με εστίαση στα εντοιχισμένα ηλεκτρικά είδη ΤΕΚΑ άλλαξε χέρια. Το καλοκαίρι 2024 η κινεζική Midea ανακοίνωσε την εξαγορά της και η συμφωνία περιλαμβάνει την εκχώρηση στον Όμιλο Midea όλων των εργασιών που σχετίζονται με συσκευές και νεροχύτες και τις τρεις μάρκες του ομίλου Teka, Küppersbusch και Intra. Η κινεζική Midea ιδρύθηκε το 1968 και είναι ένας εισηγμένος τεχνολογικός όμιλος με διεθνή παρουσία, περισσότερους από 190.000 υπαλλήλους παγκοσμίως, 33 κέντρα καινοτομίας και κατατάσσεται στο Νο. 278 στη λίστα Fortune Global 500 που παρουσιάστηκε τον Αύγουστο του 2023. Με έδρα το Foshan της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ (Κίνα), ο ασιατικός όμιλος έκλεισε το 2023 με κύκλο εργασιών 52,72 δις. δολ. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες της Midea περιλαμβάνουν οικιακές συσκευές, προϊόντα κλιματισμού, υπηρεσίες και εξαρτήματα για τη βιομηχανία, τη ρομποτική και τον αυτοματισμό. Στο στόχαστρο της Midea έχει βρεθεί και η σουηδική Εlectrolux, ωστόσο μέχρι στιγμής οι μέτοχοι της εταιρείας δεν ανταποκρίνονται στις προτάσεις της κινεζικής πολυεθνικής.
Το ενδιαφέρον της κινεζικής Ηaier έχει προσελκύσει σημαντική ευρωπαϊκή εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών ειδών με ειδίκευση στα επαγγελματικά προϊόντα. Επί ελληνικού εδάφους στις αρχές του 2025 ετοιμάζεται να ανακοινώσει μεγάλη κινεζική εταιρεία των ηλεκτρικών ειδών την έναρξη της δραστηριότητας της θυγατρικής της εταιρείας στην Ελλάδα, την οποία έχει ήδη επανδρώσει, καθιστώντας την ετοιμοπόλεμη για τη νέα χρονιά. Οι κινεζικές εταιρείες του κλάδου επιδιώκουν την επέκταση τους στη Γηραιά Ήπειρο αλλά και σε άλλες ώριμες και υψηλού επιπέδου αγορές, για την ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας των προϊόντων τους σε ώριμο και απαιτητικό καταναλωτικό κοινό όπως είναι οι Ευρωπαίοι αλλά και την αύξηση των οικονομικών τους μεγεθών, παρά το γεγονός ότι μπορούν να διαθέσουν τα προϊόντα τους σε ανταγωνιστικές τιμές σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους κατασκευαστές.
Ενοικίαση συσκευών αντί αγοράς
Παράλληλα τόσο οι οικονομικές δυσκολίες των καταναλωτών που αφορούν μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων όσο και η δυναμική επέκταση των κινεζικών εταιρειών ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών διεθνώς και κυρίως στην Ευρώπη παράλληλα με την τάση για βιώσιμη ανάπτυξη έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση νέου μοντέλου προσέγγισης και εξυπηρέτησης των καταναλωτών. Στο πλαίσιο αυτό ήδη μεγάλη ευρωπαϊκή εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών ειδών έχει ξεκινήσει στην Ολλανδία δοκιμαστικό πρόγραμμα ενοικίασης ηλεκτρικών συσκευών σε τελικούς οικιακούς καταναλωτές διάρκειας 5 ετών, με τη δυνατότητα να αγοράσουν τις συσκευές στο τέλος του προγράμματος ή να τις επιστρέψουν. Υπάρχει ένα μηνιαίο οικονομικό κόστος που περιλαμβάνει και τη συντήρηση της συσκευής και σε κάποιες περιπτώσεις δίνονται επιπλέον κίνητρα όπως η ενοικίαση πλυντηρίου μαζί με το απορρυπαντικό που απαιτείται για τη μηνιαία χρήση του.
Όπως τονίζουν στη «Ν» στελέχη του χώρου με τον τρόπο αυτό οι κατασκευαστές επιδιώκουν τη δημιουργία νέας σχέσης με τους καταναλωτές πελάτες τους και επιπλέον ενισχύουν τις δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης με ενίσχυση της ανακύκλωσης και μεταπώλησης επαναχρησιμοποιούμενων συσκευών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κλάδου η τάση αυτή αναμένεται να επεκταθεί.
Ποιοι αύξησαν τις πωλήσεις και ποιοι έχασαν
Αναφορικά με τις επιδόσεις των επιμέρους κατηγοριών της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στο 8μηνο 2024, σύμφωνα με την GFK, τα κλιματιστικά σημείωσαν τη μεγαλύτερη πτώση και βρέθηκαν στο -26,2%, παρά τον καύσωνα του καλοκαιριού, ακολούθησαν οι λευκές ηλεκτρικές συσκευές (πλυντήρια, ψυγεία) με -19,8%. Πρόκειται για τις δύο βασικές κατηγορίες του κλάδου οι επιδόσεις των οποίων καθορίζουν το τελικό πρόσημο και την πορεία του, λόγω του υψηλού περιθωρίου κέρδους και των τιμών τους. Η πτώση πωλήσεων σε αυτές τις δύο κατηγορίες οδήγησε σε πτώση το σύνολο της αγοράς. Τα φωτογραφικά είδη επίσης διαμορφώθηκαν στο -2,9%.
Από την άλλη πλευρά με θετικό πρόσημο ολοκλήρωσαν το 8μηνο οι μαύρες συσκευές (τηλεοράσεις, συστήματα ήχου) στο +2,3%, τα είδη τηλεπικοινωνιών με +4,9%, οι μικροσυσκευές με +5,5% που συνεχίζουν να κλέβουν την παράσταση λόγω σταθερά ανοδικής πορείας. Σε θετικό πρόσημο γύρισαν οι πωλήσεις στα είδη πληροφορικής με +1,4%.
Από το συνολικό τζίρο του 1,9 δις. ευρώ στο 8μηνο 2024 το 33,4% αντιστοιχεί στα είδη τηλεπικοινωνιών, 19,9% στις λευκές συσκευές , 14,7% στα κλιματιστικά, 10,7% στις μαύρες συσκευές, 10,1% στις μικροσυσκευές, 0,5% στα φωτογραφικά είδη, 10,7% στα είδη πληροφορικής.
