Σε διελκυστίνδα μεταξύ εξορυκτικής βιομηχανίας και τουρισμού οδηγεί το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού, το οποίο σύμφωνα με τα στελέχη του εξορυκτικού κλάδου «οδηγεί σε σύγκρουση συμφερόντων, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει μέριμνα για συνύπαρξη δραστηριοτήτων που είναι καθόλα απαραίτητες για την ανάπτυξη».
Και αυτό συμβαίνει σε μια σημαντική περίοδο για την ανάδειξη της συμβολής της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικονομία των Ορυκτών Πρώτων Υλών, μιας και η χώρα μας είναι πλούσια σε μεταλλεύματα και εξορυκτική εμπειρία.
Έντονη είναι λοιπόν η αντίδραση του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων για το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού. Όπως αναφέρει ο ΣΜΕ σε επιστολή του στον Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σκυλακάκη με κοινοποίηση στον Γενικό Γραμματέα Χωρικού σχεδιασμού και Αστικού περιβάλλοντος κ. Ε .Μπακογιάννη το σχέδιο ΚΥΑ που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση δημιουργεί σοβαρότατα προβλήματα όχι μόνο στην εξορυκτική δραστηριότητα αλλά και ευρύτερα στη βιομηχανία.
Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά το προτεινόμενο χωροταξικό τουρισμού δεν λειτουργεί ως εργαλείο επίλυσης των αντιτιθέμενων χρήσεων και συγκρούσεων γης και δίνεται η εντύπωση ότι προτεραιότητα έναντι όλων έχει μόνο ο τουρισμός. Επιπλέον δημιουργείται ανασφάλεια και περιορισμός των νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων σε επαφή με το θαλάσσιο μέτωπο ακόμη και σε περιοχές με μειωμένο τουριστικό ενδιαφέρον.
Επισημάνσεις
Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΣΜΕ, τίθενται υπέρμετροι περιορισμοί και απαγορεύσεις σε παραγωγικούς τομείς όπως η εξορυκτική βιομηχανία, ΑΠΕ κ.λπ. ,που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Ειδικού Χωροταξικού. Η προτεινόμενη οριζόντια εφαρμογή των μέτρων που περιορίζουν με άμεσο τρόπο τη χωρική ανάπτυξη άλλων τομέων, χωρίς επαρκή συντονισμό με τα αντίστοιχα Χωροταξικά πλαίσια άλλων δραστηριοτήτων και τομέων (που είναι σε φάση αναθεώρησης) αποτελεί ανορθόδοξο τρόπο χωροταξικής αντιμετώπισης του τουρισμού. Πουθενά δεν δίνεται και φυσικά δεν λαμβάνεται υπ’ όψη ότι με βάση τα νέα δεδομένα του ευρωπαϊκού κανονισμού για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (CRMA) έχει προτεραιότητα η αξιοποίηση κρίσιμων πρώτων υλών έναντι των περισσότερων δραστηριοτήτων.
Eίναι σε εξέλιξη μελέτες για την αναθεώρηση των ειδικών χωροταξικών των ορυκτών Πόρων και της Bιομηχανίας, τα οποία αναμένεται να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση αλλά το ειδικό χωροταξικό του τουρισμού δεν τα λαμβάνει υπόψη του. Υπάρχει νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας σύμφωνα με την οποία η ανάπτυξη και η εκμετάλλευση ορυκτών πόρων εκ των πρώτων υλών έχει προτεραιότητα έναντι άλλων δραστηριοτήτων. Αυτό δεν λαμβάνεται ουσιαστικά υπόψη στην προτεινόμενη ΚΥΑ.
Ότι σε πολλές περιοχές η αξιοποίηση των ΟΠΥ και η ομαλή διακίνησή τους έχει προτεραιότητα, υποβαθμίζεται στο «δεν μπορεί να αποκλειστεί». Η αναφορά στον κρίσιμο κλάδο των ΟΠΥ, κρίσιμο σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι τελείως γενικόλογη. Το ΕΧΠ-Τ δεν μπορεί να επιβάλλει κατευθύνσεις σχεδιασμού που επηρεάζουν και επί της ουσίας περιορίζουν, με ατεκμηρίωτο επιστημονικά τρόπο τη δυνατότητα διενέργειας έρευνας και εκμετάλλευσης ΟΠΥ, και την αξιοποίηση συγκεκριμένων κοιτασμάτων. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανάπτυξη των ΟΠΥ είναι η μη προσπελασιμότητα στα κοιτάσματα και στον παράκτιο χώρο για την διακίνηση των προϊόντων του.
Προτάσεις
Σύμφωνα με το ΣΜΕ, απαιτείται συντονισμός με τα άλλα αντίστοιχα Χωροταξικά Πλαίσια (Βιομηχανία-ΟΠΥ κ.τ.λ.), ομογενοποίηση ως προς τη δομή αλλά και ως προς τη λογική που τα διέπουν (πχ. διαβάθμιση κατευθύνσεων/ρυθμίσεων και χωροταξικές ρυθμίσεις-κατευθύνσεις για δραστηριότητες που δεν εντάσσονται στο αντικείμενο κάθε χωροταξικού πλαισίου. Κατ’ αυτό το τρόπο θα διασφαλιστεί η συνοχή και η συνεκτικότητα του συνόλου του Χωροταξικού Σχεσιασμού, με αποφυγή και πρόληψη αντικρουόμενων ρυθμίσεων που ενδέχεται να οδηγήσει σε προσφυγές στο ΣτΕ και ακυρώσεις Σχεδίων. Οι διαφορετικοί τομείς να μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται και να συνυπάρχουν με βιώσιμο τρόπο και όχι μέσω αποκλεισμού και οριζόντιων απαγορεύσεων, όπως προτείνονται (βλέπε διατάξεις για παράκτια ζώνη).
Προτείνεται να επαναπροσδιοριστεί η ΚΥΑ ως προς τις άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, με υιοθέτηση σύγχρονων προσεγγίσεων σχεδιασμού που βασίζονται αφενός στην εξασφάλιση όρων αρμονικής συνύπαρξης και συμβατότητας μεταξύ διαφορετικών δραστηριοτήτων και αφετέρου στην ταχεία και αποτελεσματική επίλυση τυχόν συγκρούσεων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης. Ειδικότερα ο ΣΜΕ προτείνει την απόσυρση της διάταξης, σύμφωνα με την οποία «η επέκταση της δραστηριότητας στις περιοχές αυτές και σε τμήματα που εντοπίζονται νέα κοιτάσματα, είναι δυνατά ύστερα από συνεκτίμηση κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων».
Σύμφωνα με το ΣΜΕ, όπως είναι διατυπωμένη η παράγραφος αυτή, εύκολα μπορεί να δημιουργηθούν αντιθέσεις και σοβαρά προσχώματα στην ανάπτυξη των εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Ο κλάδος της εξόρυξης αντιστοιχεί στο 3% του ΑΕΠ, παράγει 65 εκατομμύρια τόνους εμπορεύσιμων προϊόντων, το 60% του κύκλου εργασιών του προέρχεται από εξαγωγές, καταγράφει 2 δις ευρώ ανά έτος πωλήσεις και 1,2 δις ευρώ εξαγωγές, απασχολεί 100.000 εργαζόμενους (έμμεσα και άμεσα), απασχολεί το 4% του ενεργού πληθυσμού της περιφέρειας, ενισχύει σημαντικά τις τοπικές οικονομίες και υποστηρίζει την αλυσίδα της ελληνικής μεταποίησης.
