Με όπλα την υψηλή παραγωγικότητα, που είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο συνολικά στη μεταποίηση, την επενδυτική ένταση που είναι επίσης σε υψηλότερο επίπεδο συγκριτικά με τον μέσο όρο της μεταποίησης καθώς και με την αξιοσημείωτη εξαγωγική δραστηριότητα προσπαθεί η εγχώρια βιομηχανία χάρτου, ένας από τους πιο σημαντικούς βιομηχανικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, να ανταπεξέλθει στην τεράστια πίεση που της ασκεί η αύξηση του ενεργειακού κόστους που πλήττει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ σε συνεργασία με την Ένωση Βιομηχανιών Χάρτου Ελλάδας (ΕΒΙΧΕ), η αύξηση των τιμών ενέργειας οδήγησε σε αύξηση των ενεργειακών δαπανών της Βιομηχανίας Χάρτου, οι οποίες εκτιμάται ότι ανήλθαν σχεδόν στα 170 εκατ. ευρώ το 2022 από 83 εκατ. ευρώ το 2021. Διαχρονικά, οι δαπάνες ενέργειας στο σύνολο των δαπανών για τη Βιομηχανία Χάρτου είναι υψηλότερες σε σχέση με τη Μεταποίηση.
Πλήγμα στις επιχειρήσεις
Βάσει της έρευνας πεδίου στις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην ΕΒΙΧΕ, το μέσο ετήσιο ενεργειακό κόστος ανά επιχείρηση ανήλθε στα €17 εκατ. το 2022 από €8,4 εκατ. ένα έτος πριν. Το 40% των ενεργειακών δαπανών προέρχεται από το Φυσικό αέριο, το 30% από Ηλεκτρική ενέργεια και το 19% από βιοκαύσιμα και ΑΠΕ. Ο υπερδιπλασιασμός του ενεργειακού κόστους φαίνεται να έχει πλήξει τις επιχειρήσεις της Βιομηχανίας Χάρτου. Η Sonoco Ελλάς Α.Ε., μέλος της ΕΒΙΧΕ, ανακοίνωσε παύση της λειτουργίας των δύο εργοστασίων της στην Ελλάδα, λόγω και του υψηλού κόστους ενέργειας.
Οι προτάσεις
Όπως τόνισε πρόεδρος της ΕΒΙΧΕ κ. Θεοχάρης, κατά την παρουσίαση της μελέτης, ενώπιον του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Κ. Χατζηδάκη και της υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Α. Σδούκου, στις προτάσεις της μελέτης για τον περιορισμό του ενεργειακού κόστους περιλαμβάνονται η προσφορά διμερών συμβολαίων (Power Purchase Agreements – PPAs) από ΑΠΕ στις εγχώριες βιομηχανίες σε ανταγωνιστικές τιμές, η ενίσχυση διασυνδέσεων και ρυθμιστικές παρεμβάσεις, έτσι ώστε η σύζευξη της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας να καταστεί στην πράξη αποτελεσματική και να οδηγεί σε μείωση του ενεργειακού κόστους καθώς και το σχήμα κρατικών ενισχύσεων σε βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας για την αντιστάθμιση του υψηλού ενεργειακού κόστους, με την υιοθέτηση μιας τιμής στόχου (ανάλογο άλλων χωρών της ΕΕ).Σημειώνεται ότι τα μέλη της ΕΒΙΧΕ έχουν υλοποιήσει σημαντικές επενδύσεις μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και έχουν βελτιώσει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς τους δείκτες τα τελευταία χρόνια. Επίσης η απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης έργων του τομέα ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η διευκόλυνση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, καθώς και η βελτίωση του χωροταξικού σχεδιασμού αποτελούν δράσεις που συμβάλουν στην προώθηση των επενδύσεων στην τόνωση της επιχειρηματικότητας, αλλά και στην βιώσιμη ανάπτυξη της Βιομηχανίας Χάρτου στην Ελλάδα.
Ο κλάδος απαρτίζεται από 600 επιχειρήσεις, οι οποίες είναι στην πλειονότητά τους πολύ μικρές, με δραστηριότητα στην παραγωγή χαρτιού και χαρτονιού και στην κατασκευή ειδών οικιακής χρήσης (προσωπική υγιεινή), έχοντας παράλληλα δραστηριότητα στην παραγωγή χαρτοπολτού, κατασκευή κυματοειδούς χαρτιού και κατασκευή άλλων ειδών από χαρτί και χαρτόνι (συσκευασία). Το 2023 εκτιμάται ότι ο κύκλος εργασιών του κλάδου διαμορφώθηκε σε 2,13 δισ. ευρώ. Οι επενδύσεις της Βιομηχανίας Χάρτου έφτασαν τα 107,4 εκατ. ευρώ το 2022, αντιπροσωπεύοντας το 24% της ΑΠΑ του κλάδου, έναντι αντίστοιχου ποσοστού 15% για το σύνολο της εγχώριας μεταποίησης. Η συνολική συμβολή της εγχώριας βιομηχανίας χάρτου στο ΑΕΠ της χώρας υπολογίζεται σε 1,74 δισ. ευρώ το 2023, περιλαμβανομένου του χονδρεμπορίου χαρτιού και των εξαγωγών χαρτιού ανακύκλωσης. Για κάθε €1 προστιθέμενη αξία που παράγει η εγχώρια Βιομηχανία Χάρτου, το ΑΕΠ της χώρας εκτιμάται ότι αυξάνεται κατά περίπου €2,4. Κάθε θέση εργασίας στη βιομηχανία χάρτου εκτιμάται ότι στηρίζει 2,6 θέσεις εργασίας στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Ως προς τα δημόσια έσοδα, η συνεισφορά της εκτιμάται σε 509 εκατ. ευρώ το 2023.
Ειδικότερα βάσει έρευνας πεδίου στα μέλη της ΕΒΙΧΕ, ο κύκλος εργασιών τους εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε σε 460 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ η ποσότητα παραγωγής εκτιμάται σε 362,8 χιλ. τόνους. Στις επιχειρήσεις μέλη της ΕΒΙΧΕ εργάζονταν 1.685 άτομα το 2023, σημειώνοντας άνοδο 29% σε σχέση με το 2019. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η εγχώρια Βιομηχανία Χάρτου ξεχωρίζει και για τη συμμετοχή της στο σύστημα ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας χαρτιού, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εφαρμογή του υποδείγματος της κυκλικής οικονομίας, στην επίτευξη υψηλότερου εθνικού ποσοστού ανακυκλωμένων αποβλήτων συσκευασίας χαρτιού σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ-27 και στην συμμόρφωση με τους σχετικούς στόχους πολιτικής που έχουν τεθεί με ορίζοντα το 2025 και το 2030.
Εξαγωγές
Οι εξαγωγές των προϊόντων της ελληνικής βιομηχανίας Χάρτου ανήλθαν σε €800 εκατ. το 2023, σημειώνοντας άνοδο 9,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σε αντίθεση με τις εισαγωγές η αξία των οποίων ανήλθε σε €1,64 δισεκ. από €1,84 δισεκ. ένα έτος νωρίτερα. Ακολούθως, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε σε €836 εκατ. το 2023 από €1,11 δισεκ. ένα έτος πριν. Κύριος προορισμός των προϊόντων της Βιομηχανίας Χάρτου είναι οι χώρες της ΕΕ27 (75,9% το 2023), με βασικό εμπορικό εταίρο την Ιταλία (18,9%) και έπονται Βουλγαρία (11,2%) και Ισπανία (9,1%). Σημαντικό τμήμα της εξαγωγών αφορά σε είδη οικιακής χρήσης και κυματοειδές χαρτί.
Η αξία των εξαγωγών της βιομηχανίας Χάρτου έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε όλες τις κατηγορίες. Η αξία των ειδών οικιακής χρήσης ξεπέρασε τα €272 εκατ. το 2023 (+6,8% vs 2022), ενώ ακολουθεί το Κυματοειδές χαρτί, εμπορευματοκιβώτια, με €239,7 εκατ. (+15,5% vs 2022). Ευρύτερα στον κλάδο, σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα σημειώνεται και στα ανακτημένα από το σύστημα ανακύκλωσης απόβλητα χαρτιού που αποτελούν πρώτη ύλη για την παραγωγή χαρτιού και χαρτονιού. Ενδεικτικά, σε όρους ποσοτήτων, το 2023 οι σχετικές εξαγωγές ανήλθαν στους 398 χιλ. τόνους από 286 χιλιάδες τόνους το 2011, γεγονός που υποδεικνύει ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης της εγχώριας παραγωγής με χρήση των συγκεκριμένων πρώτων υλών.
