«Ευνοϊκό έδαφος» για επενδύσεις στην περιοχή των Βαλκανίων και συγκεκριμένα σε Ρουμανία και Βουλγαρία αναγνωρίζουν οι μεγάλες ενεργειακές εταιρείες της χώρας μας, με ιδιαίτερη έμφαση να δίνεται στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Τα deals που έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής αποτελούν την καλύτερη απόδειξη και ταυτόχρονα προμηνύουν νέες συμφωνίες, το επόμενο διάστημα. Σε πρώτο πλάνο ξεχωρίζει η περίπτωση της Ρουμανίας, όπου κάθε μεγάλος ενεργειακός όμιλος μετράει ήδη μια συμφωνία στη συγκεκριμένη χώρα με τη σημαντικότερη και μεγαλύτερη να αποτελεί η εξαγορά της Enel Romania από τη ΔΕΗ.
Σε αδρές γραμμές, όπως αναφέρουν στελέχη του κλάδου που συνομίλησαν με τη «Ν», οι βασικοί λόγοι που οι ελληνικές ενεργειακές εταιρείες στρέφουν το βλέμμα προς τον Βορρά είναι, πρώτον, ότι ο ανταγωνισμός των εν λόγω αγορών είναι διαχειρίσιμος, επιτρέποντας την πρόσβαση σε νέους παίκτες. Δεύτερον, με τον τρόπο αυτόν, οι εταιρείες επιτυγχάνουν αντιστάθμιση του ρίσκου με την παρουσία τους σε περισσότερες από μία αγορές και, τρίτον, οι τιμές στις εν λόγω αγορές παραμένουν ακόμη ελκυστικές ή διαφορετικά τα «revenues streams» συνεχίζουν να είναι ικανοποιητικά.
Τα πλεονεκτήματα της Ρουμανίας
Χρειάζεται να σημειωθεί, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ότι η Ρουμανία έρχεται πρώτη στις προ τιμήσεις των επενδυτών έναντι της Βουλγαρίας, παρουσιάζοντας ένα πιο ελκυστικό πακέτο, το οποίο εδράζεται τόσο στη φυσιογνωμία της αγοράς όσο και συνολικότερα σε χαρακτηριστικά της χώρας. Ειδικότερα, η Ρουμανία έχει αναπτύξει ένα καινούργιο καθεστώς, αρκετά πιο ευνοϊκό για τις ΑΠΕ, που στερείται των αγκυλώσεων που εμφανίζει η περίπτωση της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα ευκολίες στο κομμάτι της αδειοδότησης. Την ίδια στιγμή, η χώρα διαθέτει διπλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα -περί τα 20 εκατομμύρια κατοίκους-, με ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης στο κομμάτι της κατανάλωσης. Συγκεκριμένα, στελέχη του κλάδου με γνώση της αγοράς αναφέρουν ότι το προφίλ κατανάλωσης εμφανίζεται αντίθετο της Ελλάδας, από την άποψη ότι η βιομηχανική κατανάλωση είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση των νοικοκυριών.
Επιπρόσθετα, η Ρουμανία ασπάζεται τις προτεραιότητες της ενεργειακής μετάβασης με ορίζοντα το 2030, έχοντας θέσει φιλόδοξους στόχους για νέα έργα ΑΠΕ, γεγονός που διαμορφώνει το περίγραμμα για σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης στον κλάδο. Η συμμετοχή της γειτονικής Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ύπαρξη των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στην περιοχή, καθώς και η ύπαρξη συζευγμένων χρηματιστηριακών αγορών συνεπικουρούν στην απόφαση των επενδυτών να εξετάσουν σοβαρά την επέκταση των δραστηριοτήτων τους σε αυτή τη χώρα. Να σημειωθεί ότι ανάλογα στοιχεία εντοπίζονται στην περίπτωση της Βουλγαρίας, ωστόσο, ως αγορά, έρχεται 3η στις προτιμήσεις των επενδυτών μετά την Ελλάδα και τη Ρουμανία, ούσα λιγότερο ώριμη σε σχέση με τις δύο προηγούμενες. Σε κάθε περίπτωση, δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται ότι το «σκανάρισμα» για την αξιοποίηση ευκαιριών δεν περιορίζεται στη Ρουμανία αλλά επεκτείνεται και στη γειτονική Βουλγαρία, ιεραρχώντας ωστόσο την πρώτη έναντι της δεύτερης.
Ένας πρόσθετος λόγος που καθιστά τις αγορές αυτές ελκυστικές για τις ελληνικές εταιρείες που θέλουν να διευρύνουν τα «πράσινα» χαρτοφυλάκιά τους εί ναι η διαθεσιμότητα εκτάσεων ή αλλιώς η χωροθέτηση των έργων, τόσο στο κομμάτι των φωτοβολταϊκών όσο και στο κομμάτι των αιολικών. Στην πρώτη περίπτωση, η πληθώρα εκτάσεων παρέχει μεγαλύτερη ευχέρεια στον υποψήφιο επενδυτή σε σχέση με την Ελλά δα, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, αυτή των αιολικών, παραμένουν διαθέσιμες μια σειρά περιοχές με πλούσιο αιολικό δυναμικό, όταν πλέον στην Ελλάδα οι αντίστοιχες περιοχές έχουν κορεστεί στον τομέα των χερσαίων αιολικών. Ενδεικτικά, οι εταιρείες εστιάζουν σε περιοχές της Ανατολικής Ρου μανίας και της Ανατολικής Βουλγαρίας, δύο περιοχές που γειτνιάζουν με τη Μαύρη Θάλασσα, με πολύ πλούσιο αιολικό δυναμικό, τόσο για χερσαία όσο και θαλάσσια αιολικά πάρκα. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, είναι τα σημεία με το καλύτερο δυναμικό στη Βαλκανική για αιολικά πάρκα, τεχνολογία λίαν κρίσιμη για την ευστάθεια των συστημάτων, όπως έδειξε και η απότομη άπνοια του Ιουλίου στη Ρουμανία, που συνέβαλε στον πρόσφατο «καύσωνα τιμών» στις χονδρεμπορικές αγορές της ευρύτερης γειτονιάς μας.
Έπειτα, η γεωγραφική διασπορά με την «πολυεθνικότητα» ενός χαρτοφυλακίου εξαλείφει τον κίνδυνο έκθεσης αποκλειστικά σε μια ενεργειακή αγορά και στα τυχόν προβλήματα που ενδεχομένως να προκύψουν σε αυτήν, κάποια στιγμή στο μέλλον. Μάλιστα, η γεωγραφική διασπορά είναι ακόμη πιο σημαντική, ειδικά στις ΑΠΕ, καθώς εξασφαλίζει μεγάλη διαφοροποίηση των καιρικών συνθηκών και, κατά συνέπεια, πιο στα θερή και προβλέψιμη απόδοση του portfolio μιας εταιρείας στο σύνολό της.
Τα μέχρι στιγμής deals
Μετά την εξαγορά της Enel Romania, με την οποία η ΔΕΗ εδραίωσε για τα καλά την παρουσία της στην ενεργειακή αγορά της γειτονικής χώρας, προχωρά σταθερά σε νέες κινήσεις σε συμμόρφωση με την πρόθεσή της να μετασχηματιστεί σε σημαντικό περιφερειακό ενεργειακό παίκτη στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με βάση έργα 600 MW και επι πλέον 5.000 MW σε πορεία υλοποίησης από το deal με την Enel Romania, η ΔΕΗ προχώρησε στην εξαγορά ενός αιολικού πάρκου ισχύος 84 MW από τον ρωσικό όμιλο Lukoil, δύο φωτοβολταϊκών πάρκων 210 MW από τη Metlen (πρώην Mytilineos), καθώς και στη σύναψη δεσμευτικής συμφωνίας αγοροπωλησίας με την Evryo Group για την εξαγορά χαρτοφυλακίου ΑΠΕ, το οποίο περιλαμβάνει έργα συνολικής ισχύος 629 MW σε λειτουργία και περίπου 145 MW υπό ανάπτυξη. Με την ολοκλήρωση και τελευταίας συμφωνίας με την Evryo, το εν λειτουργία χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ της ΔΕΗ στη Ρουμανία θα διπλασιαστεί και η συνολική εγκατεστημένη ισχύς του ομίλου θα ανέλθει σε 5,3 GW.
Υπενθυμίζεται ότι ανάλογες συμφωνίες έχουν ανακοινώσει οι έτεροι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της Ελλάδας, με τη μεν Motor Oil να ανακοινώνει την είσοδό της σε κοινοπραξία με την Alive Renewable (51%), θυγατρική της Premier Energy, για την ανάπτυξη 2 σταθμών ισχύος 86 MW, με μπαταρίες. Αντίστοιχα, η Helleniq Energy, μέσω της θυγατρικής της HELLENiQ Renewables, έχει υπογράψει δεσμευτική συμφωνία με τη Metlen για την κατασκευή και απόκτηση 4 φωτοβολταϊκών πάρκων στη νότια Ρουμανία, με συνολική ισχύ 211 MW.
Στις κατασκευές
Το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν περιορίζεται στις ΑΠΕ, με την Intrakat να ιεραρχεί την αγορά της Ρουμανίας στην επίτευξη του στόχου για διπλάσιο ανεκτέλεστο και τον Όμιλο ΑΒΑΞ να υλοποιεί στη γειτονική χώρα ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά έργα στην Ευρώπη, μια μονάδα συνδυασμέ νου κύκλου (MASS MINTIA POWER PLANT), συνολικής ισχύος 1.750 MW. Στους ενεργούς «παίκτες» στην περιοχή εγγράφεται και η εταιρεία Metlen, ωστόσο με ένα διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο στη βάση του Asset Rotation Plan, που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη και εν συνεχεία πώληση έργων, ως EPC, παρά στη συγκέντρωση, ανάπτυξη και λειτουργία χαρτοφυλακίου ΑΠΕ, όπως συμβαίνει με τις προαναφερόμενες εταιρείες.
Η δραστηριότητά της επεκτείνεται ήδη στις χώρες Ρουμανία, Βουλγαρία, Ιταλία και Κροατία, με σταθερό προσανατολισμό να διευρύνει περαιτέρω την παρουσία της στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Κατάταξη Να αναφέρουμε, τέλος, ότι η Ελλά δα κατατάχθηκε στην 5η θέση των κυριότερων επενδυτριών χωρών στη Ρουμανία για το 2023 (έναντι της 8ης θέσης το 2022), με τις συνολικές επενδύσεις να αυξάνουν στα 2,44 δισεκατομμύρια ευρώ, από 1,5 δισ. ευρώ το 2022, λόγω κυρίως της εξαγοράς της Enel από τη ΔΕΗ, αντιπροσωπεύοντας ποσοστό 5% του συνόλου (3,29% το 2022).
