Ρευστότητα, χρηματοδότηση αλλά και εξεύρεση πελατών αποτελούν «τα αγκάθια» για το ευρωπαϊκό και ελληνικό οικοσύστημα start ups τεχνολογίας, το οποίο ωστόσο παραμένει αισιόδοξο παρά τις προκλήσεις, ενώ ζωντανό παραμένει το αμερικανικό όνειρο για τις περισσότερες τεχνολογικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με την έρευνα της Deloitte Private για τις ευρωπαϊκές Scale-Ups το 2024.
Οι τομείς του λογισμικού, fintech, hardware, της περιβαλλοντικής τεχνολογίας, αλλά και οι επιστήμες για την υγεία και την υγειονομική περίθαλψη βλέπουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη ειδικά στις περιοχές της Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής (ΕΜΕΑ). Ακολουθούν οι τομείς της βιωσιμότητας, των μέσων επικοινωνίας και ψυχαγωγίας, του ηλεκτρονικού εμπορίου, των επικοινωνιών και δικτύωσης, της τεχνολογίας τροφίμων και της αγροβιοτεχνολογίας. Η έρευνα διεξήχθη σε 388 Scale-Ups από την Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Ελβετία και στόχος ήταν να αναδειχθούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει για την ανάπτυξή του το τεχνολογικό οικοσύστημα, οι προτεραιότητες στις οποίες εστιάζει, τα σχέδια για την επέκτασή του αλλά και τo exit plan που διαθέτει, οι επενδυτικές του φιλοδοξίες, το προσωπικό που χρειάζεται και το επίπεδο αισιοδοξίας για τη μελλοντική του ανάπτυξη.
Σύμφωνα λοιπόν με τα ευρήματα της έρευνας, οι ευρωπαϊκές Scale-Ups δυσκολεύονται να κλείσουν συμφωνίες και να αποκτήσουν νέους πελάτες, με το φαινόμενο να είναι πιο έντονο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πρόσθετες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι η ρευστότητα, η χρηματοδότηση καθώς και η προσέλκυση του κατάλληλου «ταλέντου» για τη στελέχωση του προσωπικού τους. Επιπλέον καθοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των αναδυόμενων εταιρειών τεχνολογίας είναι η νομοθεσία, η καταναλωτική ζήτηση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη βιωσιμότητα. Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως η πλειονότητα των Scale-Ups επιλέγει ή καταφέρνει να επεκτείνει τις δραστηριότητές της είτε σε τοπικό επίπεδο είτε σε γειτονικές χώρες. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η κορυφαία τους επιλογή για επέκταση, παρά τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις διαφορές που υπάρχουν σε πολιτισμικό και ρυθμιστικό επίπεδο αλλά και το συνεπαγόμενο κόστος. Γεγονός είναι πάντως ότι η προώθηση στενότερης συνεργασίας και η ενίσχυση των διασυνοριακών δεσμών θα μπορούσαν να ωφελήσουν σημαντικά τις επιχειρήσεις και να ενισχύσουν την καινοτομία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Διαθέτει η επιχείρησή σας exit plan;
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Βαΐτσα, Head of Innovation της Deloitte, οι Scale-Ups παίζουν κρίσιμο ρόλο στην οικονομία της Ελλάδας, συμβάλλοντας στην καινοτομία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη. Επίσης η συνεχής ανάπτυξη και επέκταση των μικρότερων επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερης σημασίας για μια οικονομία, καθώς δημιουργεί τις βάσεις για μελλοντικές επενδύσεις και δημιουργία των εταιρειών του αύριο. Ωστόσο, υπάρχουν και προκλήσεις οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ταχεία ανάπτυξη των scale-ups, τις αποτιμήσεις και τις στρατηγικές εξόδου τους. Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Βαϊτσας σημειώνει πως δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές αλλά η βιωσιμότητα και η ανάπτυξη θα έρθει αν οι scale ups εταιρείες παραμείνουν απόλυτα επικεντρωμένες στην απόκτηση νέων πελατών, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και στην εύρεση κεφαλαίων για γρήγορη ανάπτυξη και ξεκλείδωμα νέων αγορών.
Ποιους τύπους νέων επενδυτών εξετάζετε;
Ελλάδα
Οι βασικές προκλήσεις για τις Scale-Ups της ελληνικής αγοράς φαίνεται να είναι η μειωμένη/καθυστερημένη προσέλκυση νέων πελατών, οι ταμειακές τους ροές, η εύρεση χρηματοδότησης, η ρευστότητα καθώς και η προσέλκυση του κατάλληλου «ταλέντου». Από την άλλη πλευρά, βασικές προτεραιότητες στις οποίες επικεντρώνονται είναι η προσέλκυση νέων πελατών, η είσοδος σε νέες αγορές και η επίτευξη στρατηγικών συνεργασιών. Όπως δείχνουν τα στοιχεία οι τρεις πρώτες προτεραιότητες της Ελλάδας ευθυγραμμίζονται και πάλι με αυτές του Βελγίου, δηλαδή η απόκτηση νέων πελατών, η είσοδος σε νέες αγορές και οι συνεργασίες. Στο Βέλγιο και την Ελλάδα, η χρηματοδότηση από νέους επενδυτές και οι κρατικές επιχορηγήσεις ως εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης έχουν μεγαλύτερη απήχηση μεταξύ των Scale-Ups σε σύγκριση με τις άλλες χώρες. Παρά τις προκλήσεις οι Scale-Ups στην Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ελβετία, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο εκφράζουν αισιοδοξία για την πορεία της ανάπτυξής τους, με την πλειοψηφία να προγραμματίζει αύξηση του προσωπικού τους και να αναζητά ενεργά επιπλέον χρηματοδότηση.
Ειδικότερα, στο ελληνικό τεχνολογικό οικοσύστημα ένας από τους σημαντικότερους μοχλούς ανάπτυξης των Scale-Ups είναι τα κυβερνητικά προγράμματα στήριξής τους, ιδιαίτερα αυτά που προωθούν τη δημιουργία μία σταθερής εθνικής χρηματοδότησης από VC funds. Τα value investments από εταιρείες μπορούν να ανοίξουν πόρτες για στρατηγικές συνεργασίες που θα προωθήσουν την ανάπτυξη και επέκταση των Scale-Ups. Για τον λόγο αυτό οι ελληνικές Scale-Ups (και όχι μόνο) αναζητούν ενεργά στρατηγικούς συνεργάτες. Η Ελλάδα και η Μεγάλη Βρετανία δείχνουν μια σχετικά υψηλή τάση να σχεδιάζουν στρατηγική εξόδου (exit strategy) σε ποσοστό 42% και 54% αντίστοιχα, πάντα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες. Ενδιαφέρον προκαλεί επίσης ότι οι ελληνικές όπως και οι ολλανδικές Scale-Ups φαίνεται να επηρεάζονται λιγότερο από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Σύμφωνα με την Αντιγόνη Λυμπεροπούλου, CEO της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (ΗDBI Greece), οι νεοφυείς επιχειρήσεις στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, αντιμετωπίζουν ποικίλες λειτουργικές προκλήσεις που μπορεί να εμποδίσουν την ανάπτυξή τους. Μερικές από τις κύριες προκλήσεις στην Ελλάδα αφορούν προβλήματα γραφειοκρατίας και ρυθμιστικού φόρτου, το μέγεθος της αγοράς, οι υποδομές και οι ελλιπείς πόροι, όπως ειδικευμένα ταλέντα, χώροι συνεργασίας και επιταχυντές/εκκολαπτήρια. Ανασταλτικός παράγοντας είναι επίσης η νοοτροπίας αποφυγής ρίσκου. Ο φόβος της αποτυχίας και/ή η τεχνολογία που σχετίζεται με αυτόν μπορεί να αποθαρρύνει από κινδύνους και την επιδίωξη καινοτόμων εγχειρημάτων. Η πρόσβαση στο κεφάλαιο είναι ζωτικής σημασίας για τις νεοφυείς επιχειρήσεις προκειμένου να κλιμακώσουν τις δραστηριότητές τους, αλλά στην Ελλάδα τα ιδιωτικά κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου και άλλες μορφές χρηματοδότησης ενδέχεται να είναι περιορισμένα σε σύγκριση με πιο ανεπτυγμένα οικοσυστήματα νεοφυών επιχειρήσεων. Αυτή η έλλειψη επιλογών χρηματοδότησης μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη και την καινοτομία. Για την προσέλκυση επενδύσεων, η δημιουργία ταμείων μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του κενού χρηματοδότησης. Η HDBI συμμετέχει ενεργά σε κάθε δράση που στοχεύει στην παροχή πρόσβασης στη χρηματοδότηση για τις νεοφυείς και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είτε άμεσα ή έμμεσα. Παράλληλα συμμετέχει σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, προσελκύει παγκόσμιους επενδυτές, διοργανώνει τοπικά φόρουμ με στόχο την τόνωση του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυών τεχνολογικών επιχειρήσεων.
