Από την έναρξη λειτουργίας του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, το ζητούμενο ήταν η αύξηση της συμμετοχής των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (Τραπεζών και Servicers) στη διαδικασία. Μια διαδικασία που υποσχόταν μακροχρόνιες βιώσιμες ρυθμίσεις, προβλέποντας διάρκειες μέχρι 20 έτη για επιχειρηματικά-καταναλωτικά δάνεια, 35 έτη για στεγαστικά, διαγραφή της υπερβάλλουσας, της αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας των ενεχόμενων, οφειλής και λοιπές άλλες προβλέψεις.
Από την αρχή, η συμμετοχή των Ασφαλιστικών ταμείων και του Δημοσίου υπήρξε καθολική, με αυτή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να είναι ιδιαίτερα χαμηλή, εκμεταλλευόμενοι τον εθελοντικό χαρακτήρα της διαδικασίας. Τα αποτελέσματα υπήρξαν φτωχά, απογοητεύοντας τις ελπίδες των οφειλετών για μια λύση στα χρόνια προβλήματά τους. Ακολούθησε σειρά παραινέσεων, τόσο από πλευράς ΤτΕ, όσο και του Υπουργείου Οικονομικών, για αύξηση της συμμετοχής Τραπεζών και Servicers. Προς αυτό βοήθησαν και οι δυο τροπολογίες του Ν. 4738/2020, που ψηφίστηκαν εντός του 2023, από τις οποίες ξεχωρίζει η υποχρεωτικότητα συμμετοχής των πιστωτών στη διαδικασία του εξωδικαστκού σε περίπτωση που ο οφειλέτης ήταν χαρακτηρισμένος ως ευάλωτος.
Τελικά, μετά από 4 έτη λειτουργίας της διαδικασίας του εξωδικαστικού μηχανισμού, η συμμετοχή του συνόλου των πιστωτών βελτιώθηκε αισθητά. Οι θετικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, από την εφαρμογή του μηχανισμού είναι πλέον ορατές και τον έχουν πλέον καθιερώσει ως το κύριο εργαλείο ρύθμισης οφειλών. Η συμμετοχή των Τραπεζών και Servicers σε επιτυχείς ρυθμίσεις, βάσει της έκθεσης προόδου του Μαΐου 2024, κινείται από το χαμηλό 56% της ΑΛΦΑ Τράπεζας, το ικανοποιητικό 67% της doValue και Quant, στο υψηλό 95% της Τράπεζας Πειραιώς και 89% της Intrum.
Μόνιμη κραυγαλέα παραφωνία, από την έναρξη της διαδικασίας, παραμένει η PQH, φορέας στον οποίο έχει μεταπτωθεί μεγάλο κομμάτι ληξιπρόθεσμων οφειλών πιστωτικών υπό εκκαθάριση ιδρυμάτων, έχοντας να επιδείξει μόλις 39% συμμετοχή σε επιτυχείς ρυθμίσεις. Ακόμα και το ποσοστό αυτό παρότι βελτιωμένο σε σχέση με το θλιβερό 27% του φετινού Απριλίου, δεν είναι αντιπροσωπευτικό της τραγικής απουσίας της PQH από τη διαδικασία, καθώς περιλαμβάνει αναγκαστικές αποδοχές προτάσεων ευάλωτων οφειλετών ή συμμετοχή στη διαδικασία ως καταλαμβανόμενη πιστώτρια, όπου δηλαδή κύριος συντονιστής, με ικανό ποσοστό να αποφασίζει μόνος, ήταν άλλος πιστωτής. Φοβούμαστε ότι στην πραγματικότητα, το ποσοστό της θετικής συμμετοχής της PQH στη διαδικασία, πρέπει να είναι δυστυχώς μονοψήφιο.
Η αρνητική στάση της PQH δεν οφείλεται σε τυχόν κυνισμό ή έλλειψη ενσυναίσθησης των υπαλλήλων και των εγκριτικών της κλιμακίων. Το αντίθετο. Αποτελεί πρόβλεψη των προϋποθέσεων λειτουργίας της, η οποία θεσπίστηκε με το νόμο 971/22.03.2017, όπου στο άρθρο 3, παράγραφος vii προβλέπει ως χρονική διάρκεια ρύθμισης τα 10 έτη για επιχειρηματικά-καταναλωτικά δάνεια και 20 έτη για στεγαστικά. Το παραπάνω έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την έννοια της ‘βιώσιμης λύσης’ και με τις προβλέψεις του νόμου 4738/2020, που αποτελεί το θεμέλιο λειτουργίας του εξωδικαστικού μηχανισμού και προβλέπει διάρκεια 20 και 35 έτη αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα είναι, οι λύσεις που προσφέρονται από τον αλγόριθμο της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού, να απορρίπτονται από την PQH με τη δικαιολογία της υπέρβασης των εγκριτικών της ορίων.
Επιτακτική πλέον ανάγκη αποτελεί η επίλυση του αδιεξόδου και η άμεση βελτίωση της συμμετοχής της PQH στη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού. Προς τούτο καλούνται Κυβέρνηση και ΤτΕ να δράσουν, ώστε να εναρμονιστεί ο Ν.971/2017 με τις προβλέψεις του Ν.4738/2020. Έχει αποδειχθεί ότι πολιτική βούληση υπάρχει, απομένει η εφαρμογή της.
Ιάκωβος Σταματίου, Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Υπεύθυνος Εξωδικαστικού Συμβιβασμού, https://www.bssplus.gr/
