Την πρόθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ξεπεράσει τον σκόπελο της γραφειοκρατίας στις αδειοδοτήσεις στον εξορυκτικό κλάδο εξέφρασε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου στο πλαίσιο του 9oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Η υφυπουργός υπογράμμισε πως «απαιτείται συντόμευση στους χρόνους αδειοδότησης των εξορυκτικών έργων. Δεν ξέρω πώς θα εφαρμόσουμε το CRM για αδειοδότηση σε 2 χρόνια, αλλά πρέπει να το κάνουμε», ενώ πρόσθεσε ότι φέτος δεσμεύτηκαν 15 εκατ. ευρώ για έρευνα από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.
Η κ. Σδούκου εξειδικεύοντας τόνισε πως για να ξεκλειδώσει η εθνική μεταλλευτική στρατηγική χρειάζεται εξορθολογισμός στους ρυθμιστικούς κανόνες, όπως είναι ο μεταλλευτικός κώδικας. Απαιτείται συντόμευση στους χρόνους αδειοδότησης των εξορυκτικών έργων». Συμπλήρωσε πως «δεν θέλουμε να χάσουμε καθόλου χρόνο σε αυτή την προσπάθεια, η στρατηγική αυτονομία περνάει μέσα από την αυτάρκεια».
Κάνοντας λόγο για μία ολιστική αλυσίδα αξίας πρώτων υλών, που περιλαμβάνει εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση πρώτων υλών, ώστε η Ε.Ε. να πετύχει τους στόχους της για περιβαλλοντικά ουδέτερη οικονομία μέχρι το 2050 σημείωσε πως «η ώρα των πρώτων υλών έχει έρθει για την Ε.Ε. και η Ελλάδα με τα αποθέματα ορυκτού πλούτου που διαθέτει, μπορεί να πρωτοστατήσει σε αξιόπιστες και ασφαλείς επενδύσεις. Η Ε.Ε. κινήθηκε πιο γρήγορα από ότι συνήθως για την υιοθέτηση της νέας λίστας CRM (Critical Raw Materials), που χρησιμοποιούνται σε τομείς όπως η βιομηχανία, η άμυνα και οι τηλεπικοινωνίες και η ελληνική γη έχει κρυμμένα όλα αυτά, που θέλουμε και θα πρέπει να δούμε πώς θα τα αξιοποιήσουμε».
2.020 ημέρες!
Να σημειωθεί ότι η γραφειοκρατία αδειοδότησης ταλαιπωρεί επί μακρόν τον εξορυκτικό κλάδο. Για παράδειγμα η αδειοδότηση ενός λατομείου (μαρμάρων) απαιτεί 101 υπογραφές, 57 δημόσια έγγραφα και 2.020 ημέρες που μεσολαβούν από την αίτηση μέχρι την έκδοση άδειας εκμετάλλευσης λατομείου.
Η αδειοδότηση περιλαμβάνει 42 στάδια εκ των οποίων τα 26 διεκπεραιώνονται από δημόσιες υπηρεσίες, τα υπόλοιπα αφορούν και έρχονται εις πέρας από τον ενδιαφερόμενο επιχειρηματία. Οι κύριες δημόσιες υπηρεσίες που εμπλέκονται είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση με 8 στάδια, οι Δασικές Υπηρεσίες με 9 στάδια, οι Περιβαλλοντικές Υπηρεσίες με 5 στάδια, το ΥΠΕΝ με 4 στάδια.
Προς επίρρωσιν της θέσης της σημασίας του εξορυκτικού κλάδου στην Ελλάδα ο Χρήστος Μπαλάσκας, Vice President, Commercial, Growth and External Relations της “Eldorado Gold” και Πρόεδρος της Hellas Gold χαρακτήρισε «χρυσή ευκαιρία» το νέο πλαίσιο για την εξόρυξη, επισημαίνοντας ότι ο ανεξερεύνητος ορυκτός πλούτος της Ελλάδας αξιολογείται στα 72 δισ. ευρώ.
Εστιάζοντας στη ζήτηση των πρώτων υλών ο Αντώνης Αντωνίου Λατούρος, Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Λατομείων «Aggregates Europe – UEPG», ανέφερε πως ο κατασκευαστικός τομέας χρειάζεται ετησίως 40 δισ. τόνους πρώτων υλών, 18 εκ των οποίων παράγονται στην Κίνα.
Ο Διονύσιος Γκούτης, Γενικός Διευθυντής Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, εκτίμησε, ότι πρέπει να κάνουμε πιο ανταγωνιστικό το πλεονέκτημα του ορυκτού πλούτου, ώστε να είναι αξιοποιήσιμα τα αποθέματα πχ βωξίτη και χαλκού και να προσελκύσουμε επενδύσεις.
Ο Αθανάσιος Κεφάλας, Πρόεδρος της Imerys Greece S.A., υποστήριξε ότι απαιτείται στήριξη της εξορυκτικής αλυσίδας αξίας με διασφάλιση «ανεκτού κόστους ενέργειας» και αποδοχή από τους καταναλωτές, ότι «η ακριβή ενέργεια θα οδηγήσει και σε ακριβότερα προϊόντα».
Αντίστοιχα ο Ευθύμιος Βιδάλης, Πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ελληνικού Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), τόνισε πως η αυτάρκεια σε πρώτες ύλες τείνει να γίνει δόγμα στη μεταποίηση και υπάρχει μετατόπιση από την ανταγωνιστικότητα στην αυτάρκεια σε πρώτες ύλες, συμπληρώνοντας πως απαιτείται ολιστική και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση.
Επενδυτικό κλίμα
Από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου, Διευθύνων Σύμβουλος Geohellas και Πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, διαπίστωσε πως βελτιώνεται το επενδυτικό κλίμα στην Ελλάδα, μίλησε ωστόσο για «κανονισμολαγνεία» της Ε.Ε., που αυξάνει το κόστος παραγωγής εντός ευρωπαϊκών συνόρων, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Ο Danilo Alfredo Bonato, Διευθύνων Σύμβουλος του ιταλικού οργανισμού ανακύκλωσης Erion, επεσήμανε πως ο ευρωπαϊκός στόχος για 25% ανακύκλωση στην κατανάλωση κρίσιμων πρώτων υλών είναι δύσκολος και τόνισε την ανάγκη συνεργασίας με ΗΠΑ και Καναδα, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από την Κίνα. Αναφορικά με τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες ο Lorenzo Tavazzi, υψηλόβαθμος εταίρος του ιταλικού think tank The European House – Ambrosetti χαρακτήρισε τις CRM «υπαρξιακό θέμα για την Ε.Ε.», καθώς στηρίζει το ¼ του ΑΕΠ της, ενώ τόνισε την ανάγκη ευαισθητοποίησης του κοινού για τα WEEE (waste electrical and electronic equipment). Στο πλαίσιο αυτό ο Rolf Kuby, Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μεταλλευτικών Βιομηχανιών Euromines, μίλησε για το υψηλό επίπεδο κριτηρίων ESG στην Ε.Ε., επισημαίνοντας, ότι το ανθρακικό αποτύπωμα για εξόρυξη νικελίου είναι 18 φορές πιο χαμηλό από ότι στην Ινδονησία, ενώ εμφανίστηκε αισιόδοξος, ότι ο στόχος του CRM Act για παραγωγή 10% των κρίσιμων πρώτων υλών στην Ευρώπη μέχρι 2030 είναι εφικτός.
Ο Δημήτριος Λιανός, Διευθυντής Εργοστασίου της Heidelberg Materials Hellas S.A., είπε «ναι στην ανάπτυξη και την πράσινη μετάβαση», πρόσθεσε όμως πως δεν είναι οι κανόνες ίδιοι για όλους, αναφέροντας ως παράδειγμα την παράνομη λατόμευση. Συμπλήρωσε πως «η Ελλάδα πρέπει να καταφερει να απορροφήσει τα κονδύλια της πράσινης μετάβασης».
Ο Μαρκ Ραχωβίδης, Επίτιμος Πρόεδρος του Euromines, αντιπροσωπευτικού φορέα της ευρωπαϊκής μεταλλευτικής βιομηχανίας, μίλησε για «κυριαρχία» της Κίνας και τόνισε πως Κίνα και Ρωσία χρησιμοποιούν ως «όπλο» τις πρώτες ύλες για γεωπολιτικά παιχνίδια, κάτι το οποίο μπορεί να ανατραπεί με κεφάλαια και πολιτική υποστήριξη.
Τα 4 βήματα του υπουργείου Περιβάλλοντος για τον εξορυκτικό κλάδο
Το σχέδιο δράσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον εξορυκτικό κλάδο το 2024 και το EU CRM Act περιλαμβάνει:
- Εξορθολογισμό των ρυθμιστικών κανόνων. Ο Ελληνικός Μεταλλευτικός Κώδικας παρά τη σχετικά ικανοποιητική εφαρμογή του όλα αυτά τα χρόνια, χρήζει επικαιροποίησης. Μετράει 50 χρόνια ζωής. Το Υπουργείο έχει ξεκινήσει να δουλεύει τον εκσυγχρονισμό του.
- Συντόμευση των χρόνων αδειοδότησης εξορυκτικών έργων. Με την εφαρμογή του CRM Act θα πρέπει όλες οι αδειοδοτικές διαδικασίες να ολοκληρώνονται σε δύο περίπου χρόνια.
- Αξιολόγηση των όρων και των κανόνων της εξορυκτικής δραστηριότητας εντός των περιοχών NATURA 2000 με εφαρμογή των πλέον αυστηρών κανόνων της Ε.Ε. Η εξορυκτική διαδικασία δεν πρέπει να αναπτύσσεται εις βάρος του περιβάλλοντος. Παράλληλα όμως ένα μεγάλο εύρος ορυκτών πόρων δεσμεύεται εντός αυτών των περιοχών χωρίς προοπτικές αξιοποίησης και μάλιστα σε κρίσιμα ορυκτά όπως ο βωξίτης.
- Εκτεταμένη έρευνα για εντοπισμό και αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων ΟΠΥ και ιδιαίτερα κρίσιμων. Ήδη για φέτος το υπουργείο δέσμευσε 15 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει την έρευνα της ΕΑΓΜΕ πάνω στις κρίσιμες πρώτες ύλες.
