Παρά την ανοδική πορεία του Δείκτη της Ψηφιακής Ωριμότητας της Ελλάδας, όπως δείχνουν και τα στοιχεία του ΣΕΒ, η χώρα μας οφείλει να κάνει άλμα στρατηγικής και ταχύτητας ώστε να παραμείνει στην τροχιά της Ψηφιακής Δεκαετίας και να πιάσει τους στόχους που έχει θέσει η Ευρώπη για το 2030, για να καρπωθεί τις ωφέλειες.
Σύμφωνα με όσα δημοσιοποιήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφορικά με τους βασικούς δείκτες της Ψηφιακής Δεκαετίας της Ε.Ε., ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα πολιτικών για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ευρώπη με ρητούς στόχους για το 2030, απόσταση χωρίζει ακόμη την Ελλάδα από την υπόλοιπη Ε.Ε. δηλαδή μέχρι τη σύγκλιση της χώρας μας με τον μέσο όρο της Ε.Ε.-27. Ξεκινώντας από ένα ιδιαίτερα χαμηλό σημείο, η Ελλάδα προσεγγίζει σταδιακά το μέσο όρο των ευρωπαϊκών επιδόσεων στις βασικές ψηφιακές δεξιότητες του πληθυσμού, στην ανάπτυξη των δικτύων 5G, στην ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών και στη διείσδυση δικτύων. Υπολείπεται όμως σημαντικά στην υλοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων σε τεχνολογίες αιχμής, καθώς και σε θέματα δεξιοτήτων αιχμής σε ΤΠΕ και σε επιμέρους τομείς του αποτυπώματος των ΤΠΕ στην εθνική οικονομία.
Αναφορικά με τις επιμέρους διαστάσεις του Δείκτη Ψηφιακής Ωριμότητας (Digital Maturity Index – DMI) του ΣΕΒ η Ελλάδα έχει κάνει βήματα προόδου από το 2018 μέχρι και σήμερα, ξεκινώντας από ένα ιδιαίτερα χαμηλό σημείο. Ειδικότερα, με βάση τα συγκριτικά στοιχεία η Ελλάδα βελτίωσε κατά 56% το επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας μεταξύ 2018-2023, μια επίδοση σχεδόν διπλάσια από το 30% που σημειώθηκε στο σύνολο της Ε.Ε.. Μάλιστα, η Ελλάδα εμφάνισε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση την τελευταία πενταετία στην ΕΕ. Βέβαια η βελτίωση αυτή ήταν η υψηλότερη στην Ε.Ε., όμως συναρτάται με το χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας που καταγραφόταν πριν από μια πενταετία. Πρόκειται για ένα μηχανισμό που αποτυπώνει τις συγκριτικές επιδόσεις της Ελλάδας σε σχέση με την ΕΕ σε περίπου 100 διαφορετικά πεδία της ψηφιακής οικονομίας, ομαδοποιημένα σε διαφορετικές διαστάσεις. Υπάρχουν ακόμα περιθώρια βελτίωσης ώστε να επιτευχθεί η σύγκλιση της Ελλάδας με τον μ.ο. της ΕΕ27 στις υποδομές συνδεσιμότητας (επίδοση DMI 85% του μ.ο. Ε.Ε.2-7), τις ψηφιακές δεξιότητες (Επίδοση DMI: 86% του μ.ο. Ε.Ε.-27), την ψηφιακή ετοιμότητα επιχειρήσεων (Επίδοση DMI: 68% του μ.ο. Ε.Ε.-27), δημόσιας διοίκησης (Επίδοση DMI 78% του μ.ο. Ε.Ε.-27), αλλά και το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου ΤΠΕ(Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών) & υψηλής τεχνολογίας (Επίδοση DMI 75% του μ.ο. Ε.Ε.-27). Ζητούμενο πλέον είναι ένα άλμα στρατηγικής και ταχύτητας ώστε να παραμείνει η χώρα στην τροχιά της Ψηφιακής Δεκαετίας με τα ανάλογα οφέλη.
Προτάσεις
Ο ΣΕΒ διατυπώνει συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό το άλμα, στη βάση των στόχων της Ψηφιακής Δεκαετίας και των επιμέρους διαστάσεων του Δείκτη Ψηφιακής Ωριμότητας (Digital Maturity Index – DMI) του ΣΕΒ. Εστιάζει σε κίνητρα για την επίσπευση της διείσδυσης των ευρυζωνικών δικτύων πολύ υψηλών ταχυτήτων, εκστρατείες οριζόντιας ενίσχυσης του ψηφιακού αλφαβητισμού του πληθυσμού, διπλασιασμό αριθμού αποφοίτων σε σχολές ΤΠΕ, διαμόρφωση πιο ευέλικτων χρηματοδοτικών εργαλείων και φορολογικών κινήτρων για καινοτομία και ΤΠΕ. Επιπλέον εστιάζει στην κατάρτιση σύγχρονων εθνικών στρατηγικών και πλαισίων για την ασφαλή ανάπτυξη και παραγωγική χρήση τεχνολογιών και εφαρμογών αιχμής, διαμόρφωση ενός λειτουργικού πλαισίου για τη διακυβέρνηση και το άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων, κατάρτιση προγραμματικών συμφωνιών (Sector Deals) με τον εγχώριο κλάδο ΤΠΕ, απλοποίηση διαδικασιών πριν την ψηφιοποίηση, επιτάχυνση έργων ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης.
Στόχοι και επιτεύγματα
Οι στόχοι της Ψηφιακής Δεκαετίας τίθενται σε τέσσερις άξονες (δεξιότητες, υποδομές, επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες), με βασικές επιδιώξεις όλα τα νοικοκυριά να έχουν πρόσβαση σε δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, το 80% του πληθυσμού να διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, να απασχολούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση 20 εκατομμύρια εξειδικευμένοι εργαζόμενοι στις Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ), το 75% των επιχειρήσεων να χρησιμοποιεί κάποια προηγμένη τεχνολογία (cloud, μαζικά δεδομένα, τεχνητή νοημοσύνη), το 90% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να έχει πετύχει το βασικό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας και το σύνολο των δημοσίων υπηρεσιών να παρέχεται ψηφιακά.
Αναλυτικά, στις υποδομές συνδεσιμότητας, στην Ελλάδα παρατηρείται χαμηλή ακόμη κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας (Ελλάδα 28% των νοικοκυριών vs 56,5% στην Ε.Ε.), χαμηλή διείσδυση ευρυζωνικών δικτύων υπερυψηλής ταχύτητας (Ελλάδα 20% των νοικοκυριών vs 55% στην Ε.Ε.), 24% των ελληνικών επιχειρήσεων vs 57% στην Ευρώπη χρησιμοποιούν συνδέσεις υπερυψηλής ταχύτητας και 50% vs 26% στην Ευρώπη συνδέσεις υψηλής ταχύτητας. Η χώρα προηγείται του μ.ο. της Ε.Ε. στην κάλυψη των δικτύων 5G που έχει φτάσει στο 86% καθώς φρόντισε να εκχωρήσει νωρίς το σύνολο σχεδόν του φάσματος.
Στις ψηφιακές δεξιότητες το 52% του πληθυσμού στην Ελλάδα έχει βασικές ψηφιακές δεξιότητες vs 54% του ευρωπαϊκού μέσου όρου αλλά ICT specialists η Ελλάδα στο 2,5% της συνολικής απασχόλησης vs Ε.Ε. 4,6%) και αρκετά μακριά από το στόχο του 2030. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 7 στις 10 εταιρείες στην Ελλάδα έχουν ακάλυπτες θέσεις ειδικών ΤΠΕ και αναμένουν σημαντική αύξηση των αναγκών τους στο μέλλον. Η αγορά πληροφορικής χρειάζεται 7.500 επιπλέον πτυχιούχους σε σχέση με όσους αποφοιτούν κάθε χρόνο.
Στην ψηφιακή ωριμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων το 41% με τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης (Ε.Ε. 69%), χαμηλά όμως ποσοστά σε χρήση τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης (2,6%), robotics (1,9%), cloud (15,2%), ΙοΤ (22,8%). Επίσης μόλις το 7% των ελληνικών επιχειρήσεων επικαιροποιεί πολιτική κυβερνοασφάλειας (Ε.Ε. 25,5%).
Στην ψηφιακή ωριμότητα του Δημοσίου η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα όσον αφορά την ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών, κυρίως προς τους πολίτες και δευτερευόντως προς τις επιχειρήσεις. Παραμένει η απόσταση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (Ελλάδα 65% vs Ε.Ε. 77% και Ελλάδα 74% vs Ε.Ε. 84%) αν και το gov.gr παρέχει ψηφιακά >1.600 υπηρεσίες, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε η λειτουργία του ψηφιακού βοηθού Τεχνητής Νοημοσύνης mAIgov (τις πρώτες δυο εβδομάδες λειτουργίας, το chatbot είχε δεχτεί >125.000 ερωτήσεις). Επιτακτική παρουσιάζεται η ανάγκη για μια συνεκτική στρατηγική για τα ανοιχτά δεδομένα, με έμφαση τόσο στην ποιότητα και ασφάλεια αυτών, όσο στην ευχερή και ασφαλή πρόσβαση μέσω της εθνικής πύλης.
Αναφορικά με το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου ΤΠΕ και υψηλής τεχνολογίας, η συμμετοχή του κλάδου στο ΑΕΠ (Ελλάδα 3,26% ΑΕΠ vs 5,06% Ε.Ε.) και στην απασχόληση είναι ακόμα περιορισμένη (Ελλάδα 1,77% vs 3,35% Ε.Ε.), ενώ χαρακτηρίζεται από χαμηλότερο βαθμό εξωστρέφειας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας δεν έχουν ακόμα ανάλογο εκτόπισμα στον εξαγωγικό ορίζοντα της χώρας (Ελλάδα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας 5% του συνόλου εξαγωγών vs 12,1% Ε.Ε.).
