Ρευστότητα της τάξεως του 1,55 δισ. ευρώ προετοιμάζει για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έως το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2024 το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μέσω του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Ο νέος κύκλος ενισχύσεων έρχεται να προστεθεί στο 1,15 δισ. ευρώ του ίδιου προγράμματος που θα διατεθεί μέσω των δράσεων που ήδη έχουν προκηρυχθεί, όπως η «Πράσινη Μετάβαση ΜμΕ», προϋπολογισμού 700 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη), ή ο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ», προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του επιχειρησιακού προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021-2027 ανέρχεται σε 3,885 δισ. ευρώ και έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024, με την προκήρυξη και των νέων προσκλήσεων, θα έχει ενεργοποιηθεί τμήμα μεγαλύτερο του 70% του εν λόγω προγράμματος, το οποίο στοχεύει κατά κύριο λόγο στην ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Οι επόμενες προσκλήσεις του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» θα παρουσιασθούν την ερχόμενη Τρίτη (28/11) στη διάρκεια της δεύτερης συνεδρίασης της επιτροπής παρακολούθησής του.
Ο σχεδιασμός
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην εισήγηση του ειδικού γραμματέα Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείου Συνοχής του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργου Ζερβού, έως τα τέλη της φετινής χρονιάς πρόκειται να εκδοθούν δύο προσκλήσεις (δράσεις κρατικών ενισχύσεων), συνολικού προϋπολογισμού 350 εκατ. ευρώ, για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και των νέων επιχειρήσεων κατά το πρώτο διάστημα της λειτουργίας τους. Οι συγκεκριμένες δράσεις είναι ήδη σε καθεστώς προδημοσίευσης. Αναλυτικότερα, η δράση «Ίδρυση και λειτουργία νέων ΜμΕ», προϋπολογισμού 190 εκατ. ευρώ, στοχεύει στη στήριξη της γενικής επιχειρηματικότητας με έμφαση τόσο σε κλάδους που παραδοσιακά η Ελλάδα εμφανίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα όσο και σε αναδυόμενους κλάδους της οικονομίας, ενώ η δράση «Ίδρυση και λειτουργία νέων ΜμΕ τουριστικών επιχειρήσεων», προϋπολογισμού 160 εκατ. ευρώ, εστιάζει στην περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη του τουριστικού κλάδου, ο οποίος συνιστά βασικό πυλώνα της εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής.
Παράλληλα, προβλέπεται και ενεργοποίηση της δράσης «Στήριξη της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα», προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, που αφορά την ενίσχυση των επενδυτικών σχεδίων επιχειρήσεων του κλάδου για την παραγωγή αυτοτελών οπτικοακουστικών έργων (μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, κινούμενα σχέδια). Στο ίδιο διάστημα θα οριστικοποιηθεί η συμφωνία χρηματοδότησης με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ) για τη δημιουργία του Ταμείου Χαρτοφυλακίου (ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ), διάδοχο σχήμα του ΤΕΠΙΧ ΙΙ της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη), για την παροχή εγγυήσεων και δανείων σε επιχειρήσεις. Το πρώτο τρίμηνο, μάλιστα, του 2024 θα εκδοθούν οι πρώτες προσκλήσεις από την ΕΑΤ προς τους Ενδιάμεσους Χρηματοοικονομικούς Οργανισμούς.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και η προετοιμασία του Ταμείου Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Equifund II), προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη).
Έρευνα και καινοτομία
Στον τομέα της έρευνας πρόκειται να εκδοθεί η πρόσκληση «Ερευνώ – Καινοτομώ», συνολικού προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη), η οποία αποτελεί μετεξέλιξη της δράσης «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου. Πρόκειται για δράση στρατηγικής σημασίας για το πρόγραμμα, η οποία με τέσσερις παρεμβάσεις -«Έρευνα και Ανάπτυξη από Επιχειρήσεις», «Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς», «Αξιοποίηση Ερευνητικών Αποτελεσμάτων» και «Σφραγίδα Αριστείας (Seal of Excellence)»- στοχεύει στη διασύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων προς τις διεθνείς αγορές για τη μετάβαση στην ποιοτική καινοτόμα επιχειρηματικότητα και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.
Προτεραιότητα, επίσης, για το επόμενο διάστημα στον τομέα της έρευνας είναι οι Διακρατικές Συμφωνίες στην Έρευνα και Τεχνολογία με συνολικό προϋπολογισμό 13 εκατ. ευρώ και στόχο την προώθηση διεθνών συνεργασιών για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας του συστήματος έρευνας και καινοτομίας.
Σε ό,τι αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το πρώτο τρίμηνο του 2024 προγραμματίζεται να εκδοθεί μια πρόσκληση προς επιχειρήσεις που θα αφορά «Σχέδια προσαρμογής και αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων», προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ, και μια πρόσκληση προς τη ΔΥΠΑ για «Κατάρτιση αυτοαπασχολουμένων σε πράσινες δεξιότητες», προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ.
Χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων μέσω του EquiFund ΙΙ
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» θα ενεργοποιηθεί και το EquiFund II με προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ, ως διάδοχο του επιτυχημένου Equifund που ενεργοποιήθηκε στη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΠΑνΕΚ.
Το EquiFund άρχισε τη λειτουργία του με κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους και 60 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF), μέλος του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB) η οποία συνεπικουρεί την πρωτοβουλία με το ποσό των 36 εκατ. ευρώ. Μαζί με τη μόχλευση ιδιωτών επενδυτών, το μέγεθος της πρωτοβουλίας προσέγγισε τα 500 εκατ. ευρώ.
Από την έναρξη της επενδυτικής δραστηριότητας των υποστηριζόμενων funds, στις αρχές του 2018, το EquiFund παρουσιάζεται σε πανευρωπαϊκές εκδηλώσεις ως παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής.
Τα αποτελέσματα είναι θετικά, καθώς με βάση τα τελευταία ανεπίσημα στοιχεία, που περιλαμβάνουν μέχρι και το τρίτο τρίμηνο του 2023, προκύπτει ότι 137 επιχειρήσεις έχουν στηριχθεί από την πρωτοβουλία. Το συνολικό ποσό που έχει διατεθεί στις επιχειρήσεις αυτές έχει φτάσει τα 340 εκατ. ευρώ (συμμετοχή 138 εκατ.).
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η διαχειριστική αρχή του ΕΠΑνΕΚ, στα χρήματα που επενδύονται από τα funds του EquiFund υπάρχει ήδη η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα – έχει υπολογιστεί ότι κάθε ένα ευρώ που επενδύεται από τους πόρους των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) μέσω της πρωτοβουλίας αντιστοιχεί σε περίπου 2,9 ευρώ συνολικών επενδύσεων προς τις επιχειρήσεις αυτές.
Επιπρόσθετα, κάθε επένδυση που πραγματοποιείται από οποιοδήποτε από τα funds προσελκύει κατά κανόνα, λόγω και του θετικού μηνύματος που δίνει στις αγορές, και άλλους ιδιώτες επενδυτές, οπότε κάθε ευρώ που επενδύεται από τους πόρους των ΕΔΕΤ μέσω της πρωτοβουλίας αντιστοιχεί σε περίπου 7,9 ευρώ συνολικών επενδύσεων προς τις επιχειρήσεις αυτές.
Στο 120% των διαθέσιμων πόρων οι αιτήσεις για πράσινη μετάβαση
Στις δύο δέσμες δράσεων «Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ» και «Πράσινη Μετάβαση ΜμΕ», συνολικής δημόσιας δαπάνης 1 δισ. ευρώ, οι οποίες ήταν και οι πρώτες που προκηρύχθηκαν στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προ- γράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021-2027, έχουν υποβληθεί περί τις 10,8 χιλ. αιτήσεις χρηματοδότησης, συνολικής δημόσιας δαπάνης 946 εκατ. ευρώ.
Οι υποβολές στη δέσμη «Πράσινη Μετάβαση ΜμΕ», προϋπολογισμού 700 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη), έχουν ανέλθει σε πάνω από το 120% των προϋπολογισμών των προσκλήσεων των δύο δράσεων και στις δύο κατηγορίες Περιφερειών (Λιγότερο Αναπτυγμένες Περιφέρειες και Περιφέρειες σε Μετάβαση). Συνολικά έχουν υποβληθεί 8.327 αιτήσεις χρηματοδότησης, συνολικής δημόσιας δαπάνης 852 εκατ. ευρώ. Οι αιτήσεις χρηματοδότησης είναι σήμερα σε διαδικασία άμεσης αξιολόγησης και προς το παρόν το σύστημα δεν δέχεται την υποβολή άλλων αιτήσεων.
Στη δέσμη δράσεων «Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ» με 300 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη), έως τις 20/11/2023 είχαν υποβληθεί 2.462 αιτήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 94 εκατ. ευρώ, που αποτελεί το 31,3% του διαθέσιμου προϋπολογισμού (δημόσια δαπάνη) των τριών υποδράσεων. Μεγαλύτερο αναλογικά είναι το πλήθος των αιτήσεων στην υποδράση «Βασικός Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ», ενώ σε όρους προϋπολογισμού προτάσεων μεγαλύτερη είναι η συνεισφορά της υποδράσης «Ψηφιακός Μετασχηματισμός Αιχμής ΜμΕ».
Προς το παρόν το σύστημα δεν δέχεται την υποβολή άλλων αιτήσεων, λόγω εξάντλησης του προϋπολογισμού μόνο στις υποδράσεις «Βασικός Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ» και «Ψηφιακός Μετασχηματισμός Αιχμής ΜμΕ» στην κατηγορία Περιφερειών σε Μετάβαση. Η αξιολόγηση σε όλες τις υποδράσεις είναι άμεση. Οι προτάσεις αξιολογούνται ανάλογα με την σειρά υποβολής των αιτήσεων χρηματοδότησης.
Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» 2021-2027 εγκρίθηκε στις 15/6/2022 με την υπ’ αριθμόν C (2022) 3826 απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αποτελεί ολοκληρωμένη παρέμβαση που θα υποστηρίξει τους παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας στη μετάβασή τους σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο που καθοδηγείται από την Οικονομία της Γνώσης, αποτυπώνοντας σε μεγάλο βαθμό τις αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας και σε εναρμόνιση με τις νέες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι πόροι του προγράμματος προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Το ΕΤΠΑ συνδράμει το πρόγραμμα με 2,657 δισ. ευρώ και το ΕΚΤ με 431,34 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας και τις 13 Περιφέρειες. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικής συμμετοχής, ανέρχεται σε 3,885 δισ. ευρώ.
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022 δημοσιεύτηκαν οι πρώτες προσκλήσεις τεχνικής βοήθειας. Το 2023 υπήρξε το πρώτο έτος ουσιαστικής ενεργοποίησης του προγράμματος. Μέσα στο πρώτο τετράμηνο του έτους δημοσιεύτηκαν προσκλήσεις προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ για την προώθηση της στήριξης του ψηφιακού και πράσινου μετασχηματισμού των επιχειρήσεων και την προώθηση των ιδιωτικών επενδύσεων στους τομείς αυτούς. Στη συνέχεια εκδόθηκε πρόσκληση για την προ- ώθηση της έρευνας – καινοτομίας και τη βιομηχανική παραγωγή καινοτόμων συσσωρευτών λιθίου στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Καινοτομίας Μπαταριών (European Battery Innovation – EuBatIn), που συνιστά τμήμα των Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (ΣΕΚΕΕ)/ Important Project of Common European Interest (IPCEI) και για την Ανάπτυξη Δικτύου των Ευρωπαϊκών Κόμβων Ψηφιακής Καινοτομίας.
Παράλληλα, σε όλη την περίοδο υπήρξε εντατική συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες για την επιτάχυνση της ενεργοποίησης του πληροφοριακού συστήματος ΟΠΣΚΕ.
