Νέα ρυθμιστική παρέμβαση στον τρόπο λειτουργίας του εμπορίου, αυτή τη φορά σχετικά με τη διενέργεια των προσφορών και των εκπτώσεων, σχεδιάζει το υπουργείο Ανάπτυξης, σε μια προσπάθεια εξασφάλισης μεγαλύτερης διαφάνειας στην τιμολόγηση των προϊόντων στη λιανική και παράλληλα άσκησης μεγαλύτερης πίεσης στην αγορά για τον περιορισμό των ανατιμήσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», ο σχετικός σχεδιασμός θα βασιστεί στον Κώδικα Δεοντολογίας που θεσπίστηκε σχετικά πρόσφατα από το υπουργείο Ανάπτυξης και ο οποίος επί της ουσίας ενσωματώνει μια σειρά από καλές πρακτικές τις οποίες στην πράξη οφείλει να ακολουθεί η εμπορική κοινότητα, πρακτικές που αποτελούν δυνητικά τη βάση για νέες θεσμικές παρεμβάσεις, όποτε αυτές κρίνονται επιβεβλημένες.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η ρύθμιση την οποία θα προωθήσει το υπουργείο, μεταξύ άλλων, θα προβλέπει:
- Περιορισμό της διάρκειας των προσφορών και των εκπτώσεων.
- Περιορισμό της συχνότητας των προωθητικών ενεργειών.
- Καθιέρωση απόστασης… ασφαλείας μεταξύ συνεχόμενων προσφορών για τους ίδιους κωδικούς ή ενδεχομένως και τα ίδια προϊόντα μιας εταιρείας.
- Απαγόρευση «προκλητικά» υψηλών εκπτώσεων… μακράς διάρκειας.
- Επιβολή ευδιάκριτων σημάνσεων – ετικετών, με σαφώς προσδιορισμένα τα τιμολογιακά στοιχεία.
- Έλεγχο των διαθέσιμων εκπτωτικών στοκ.
Πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης σημειώνουν ότι η σχεδιαζόμενη παρέμβαση επί της ουσίας στοχεύει κυρίως στον κλάδο της οργανωμένης λιανικής, στα σούπερ μάρκετ, τα οποία κυριολεκτικά κατακλύζονται καθημερινά από
έναν υπερβολικό αριθμό προσφορών και εκπτώσεων, διαθέτοντας περίπου το 70% των προϊόντων τους υπό καθεστώς προώθησης.
Όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, πρόθεση του υπουργείου είναι να ασκήσει πίεση στα σούπερ μάρκετ να εστιάσουν την προσοχή τους στην πολιτική του «every day low price» (μόνιμα χαμηλή τιμή), εγκαταλείποντας την πρακτική του «high-low pricing» (υψηλή-χαμηλή τιμολόγηση ή υψηλή τιμή συνδυαζόμενη με μεγάλη έκπτωση), ώστε ο καταναλωτής να δίδει ιδιαίτερη έμφαση στα κόστη των προϊόντων, στις τιμές στις οποίες αγοράζουν δηλαδή, και όχι στο ύψος των προσφορών.
Σημειώνεται ότι στα λοιπά εμπορικά καταστήματα, εκτός δηλαδή των σούπερ μάρκετ, το «high-low pricing» αποτελεί έναν τύπο στρατηγικής τιμολόγησης που υιοθετείται από εταιρείες που χρεώνουν αρχικά υψηλή τιμή για ένα προϊόν και αργότερα, όταν αυτό έχει γίνει λιγότερο επιθυμητό, το διαθέτουν με έκπτωση.
Παράλληλα, μέσω της σχετικής παρέμβασης, το υπουργείο θα επιδιώξει να βάλει σε τάξη την… αταξία που εμφανίζουν σήμερα τα ράφια των σούπερ μάρκετ, τα οποία παρουσιάζουν μια πραγματικά χαοτική κατάσταση, φιλοξενώντας:
- προϊόντα με παγιωμένη έκπτωση,
- προσφορές και εκπτώσεις για προϊόντα που πωλούνται τα δύο στην τιμή του ενός ή τα τρία στην τιμή των δύο,
- τακτικές ανανεώσεις συσκευασιών,
- συχνές αναπροσαρμογές τιμών λόγω της ακρίβειας,
- ανάλογες αναπροσαρμογές εκπτωτικών τιμών,
- προϊόντα τα οποία διατίθενται σε συγκεκριμένη ποσότητα ως δώρο ή συνδυαζόμενα με κάποιο άλλο προϊόν μικρότερης συσκευασίας, που επίσης πωλείται δωρεάν κ.ά.
Έλεγχοι, ποινές και οφέλη
Στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης σημειώνουν ότι η εφαρμογή της σχετικής ρύθμισης θα σημάνει και την έναρξη ενός νέου κύκλου αυστηρότερων και τακτικότερων ελέγχων στην αγορά για τον εντοπισμό εταιρειών οι οποίες επιμένουν σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ή σε παραπλανητικές για τον καταναλωτή ενέργειες.
Όπως εξηγούν, ήδη από τον περασμένο Αύγουστο το υπουργείο επέβαλε βαριά πρόστιμα για ανάλογες πρακτικές, ωστόσο θεωρώντας ότι το ζητούμενο δεν είναι να παρεμβαίνει μόνο καταστατικά, αποφάσισε να προβεί σε νέα ρυθμιστική παρέμβαση η οποία θα δώσει την ευκαιρία στο εμπόριο να συνταχθεί πίσω από τον νόμο, αποφεύγοντας τις όποιες συνέπειες τυχόν παραβατικών συμπεριφορών.
Εξάλλου, αξίζει να αναφερθεί πως, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου, στον βαθμό που το εμπόριο στραφεί τελικά προς την πολιτική του «every day low price» και όχι των επιθετικών τακτικών προσφορών, κερδισμένες θα βγουν τόσο οι ίδιες οι εταιρείες όσο βεβαίως και ο καταναλωτής.
Τέλος, σημαντικές αναμένονται και οι θετικές επιδράσεις στον πληθωρισμό, καθότι στην πλειονότητά τους τα προϊόντα θα διατηρούν χαμηλές τιμές και μόνο εκτάκτως και για ειδικές περιπτώσεις ή περιστάσεις θα διατίθενται υπό καθεστώς προσφοράς ή έκπτωσης, με αποτέλεσμα το αποτύπωμα των τιμοληψιών της ΕΛΣΤΑΤ να διαφοροποιηθεί προς τα κάτω.
Τα τέσσερα βασικά μέτρα συγκράτησης των τιμών
Τέσσερα βασικά μέτρα για τη μείωση ή τη συγκράτηση των τιμών είναι αυτά που έχουν απασχολήσει τους καταναλωτές και την αγορά το τελευταίο διάστημα, εντούτοις οι τιμές στα τρόφιμα, ακόμη έως και τώρα, τρέχουν με «ταχύτητα» της τάξεως του 10%.
Το πρώτο μέτρο που θα ισχύσει τουλάχιστον έως το τέλος του έτους είναι η διάταξη για το περιθώριο κέρδους σε ευρεία σειρά προϊόντων διατροφής, προσωπικής φροντίδας – υγιεινής και τα καύσιμα.
Αυτή η διάταξη σήμερα ορίζει ότι το μικτό περιθώριο κέρδους που αποκομίζουν οι επιχειρήσεις από τα προϊόντα αυτά απαγορεύεται να είναι μεγαλύτερο από αυτό που αποκόμιζαν για τα ίδια προϊόντα στις 31 Δεκεμβρίου 2021.
Η διάταξη αυτή τέθηκε σε ισχύ προκειμένου να μην υπάρξουν φαινόμενα αισχροκέρδειας εν μέσω κρίσης, ωστόσο, όπως αποδεικνύεται από τα πρόστιμα που έχει επιβάλει το τελευταίο διάστημα το υπουργείο Ανάπτυξης, με πλέον πρόσφατα αυτά σε τέσσερις πολυεθνικές επιχειρήσεις, το μέτρο παραβιάστηκε σε αρκετές περιπτώσεις.
Πρόσφατο επίσης μέτρο είναι η υποχρέωση που επιβάλλει το υπουργείο Ανάπτυξης στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ να γνωστοποιούν στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή τους νέους τιμοκαταλόγους που λαμβάνουν από τους προμηθευτές τους, όταν αυτοί περιέχουν αυξήσεις. Στόχος του μέτρου είναι η αποτροπή αδικαιολόγητων αυξήσεων.
Στα πρώτα της βήματα βρίσκεται και η πρωτοβουλία της μείωσης της τιμής κατά τουλάχιστον 5% για διάστημα έξι μηνών. Στην πρωτοβουλία αυτή έχουν δηλώσει συμμετοχή περισσότερες από 60 επιχειρήσεις, μειώνοντας τις τιμές σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων κατά βάση σε ποσοστά 5% έως 6%. Το ποια θα είναι η επίδραση αυτής της πρωτοβουλίας στους προϋπολογισμούς των καταναλωτών θα καταγραφεί στο επόμενο διάστημα.
Τέλος, έναν χρόνο εφαρμογής μετράει το «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο, πέραν του κεντρικού του «πυρήνα» με περίπου 60 προϊόντα, κατά καιρούς, ανάλογα με την εποχή, «διευρύνεται», όπως για παράδειγμα το «καλάθι του Αϊ-Βασίλη», της «Σαρακοστής» του «Πάσχα», αλλά και του μαθητή που ίσχυσε κατά την έναρξη της τρέχουσας σχολικής χρονιάς.
