Το φαινόμενο του «πληθωρισμού απληστίας», η εκμετάλλευση δηλαδή του πληθωρισμού για τη δημιουργία υπερκέρδους απασχόλησε το διαδικτυακό σεμινάριο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με θέμα «Πληθωρισμός, Πληθωρισμός Απληστίας και Δίκαιο του Ανταγωνισμού».
Στην σχετική ανακοίνωση της επιτροπής επισημαίνονται τα εξής: «Σε όποια χώρα της Ευρώπης κι αν ζείτε, πιθανότατα αντιμετωπίζετε επί του παρόντος ορισμένους προβληματισμούς σχετικά με το κόστος διαβίωσης, που τροφοδοτούνται από τον πληθωρισμό. Το ΔΝΤ αποκάλυψε ότι ο πληθωρισμός στην ΕΕ οφείλεται σε αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων κατά περίπου 45%, στις τιμές των εισαγωγών κατά 40% και σε μισθολογικές αυξήσεις κατά 25%. Η ιδέα της εκμετάλλευσης του πληθωρισμού για τη δημιουργία υπερκέρδους είναι πλέον γνωστή ως πληθωρισμός απληστίας. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, επισήμανε ότι είναι σημαντικό οι Αρχές Ανταγωνισμού να εξετάζουν αυτές τις πρακτικές. ‘Αλλοι, όπως η Τράπεζα της Αγγλίας, αναφέρουν ότι οι εταιρείες που αυξάνουν τις τιμές για να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους δεν συμβάλλουν επί του παρόντος σημαντικά στον πληθωρισμό».
«Κόστη που υπερδιπλασιάστηκαν»
Την αισιοδοξία του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων ότι το φαινόμενο θα αποκατασταθεί σταδιακά ενώ η κλιματική αλλαγή αποτελεί το μεγάλο ερωτηματικό για την τροφοδοσία της αγοράς εξέφρασε ο Απόστολος Πεταλάς γενικός διευθυντής, Ένωσης Σούπερ Μαρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ) σε εκδήλωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Ο ίδιος τόνισε την σημασία της επιχειρηματικής ηθικής ενώ σημείωσε ότι το διεθνές οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων αντιμετώπισε, τα τελευταία χρόνια, τεράστιες προκλήσεις και επάρκειας και ποιότητας και τιμών και κυρίως την αρνητική ψυχολογία του καταναλωτή, ταυτόχρονα με εκρηκτική άνοδο στα κόστη που υπερδιπλασιάστηκαν, όπως ενοίκια, μισθολογικό κόστος παράλληλα με την έλλειψη προσωπικού. Κι όλα αυτά τα στοιχεία κλήθηκε να τα αντιμετωπίσει με ευαισθησία, όπως είπε, καθώς βρίσκεται στην άκρη της εφοδιαστικής αλυσίδας κι έχει άμεση σχέση με τον τελικό καταναλωτή.
Σε πολλούς τομείς, συνέχισε ο ίδιος, τα κατάφερε το λιανεμπόριο διεθνώς με απώλειες στα αποτελέσματά του, «αλλά έχουν δημιουργηθεί νέες αβεβαιότητες με το κόστος του χρήματος, την έλλειψη προσωπικού, την ψυχολογία της αγοράς».
Ειδικά για το ελληνικό οργανωμένο λιανεμπόριο υπογράμμισε ότι έχουν συρρικνωθεί τα αποτελέσματά του, ότι ο ανταγωνισμός «λειτουργεί με έντονο τρόπο» και καμμία αλυσίδα δεν έχει δεσπόζουσα θέση και δεν υποδεικνύει τρόπους συμπεριφοράς, ενώ η είσοδος νέων παικτών είτε με φυσικά καταστήματα είτε διαδυκτιακά είναι ελεύθερη και δεν υπάρχουν συμφωνίες που να παρακάμπτουν τον ανταγωνισμό.
«Είμαι αισιόδοξος ότι το φαινόμενο θα αποκατασταθεί σταδιακά. Μόνο η κλιματική αλλαγή είναι το μεγάλο ερωτηματικό για την τροφοδοσία της αγοράς».
Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι ο παρατεταμένος πληθωρισμός δεν ευνοεί κανέναν καθώς βάλλεται το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.
Κουλτούρα συνεργασίας με την Επιτροπή
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού Γιάννης Λιανός υπογράμμισε στην λήξη της εκδήλωσης – που μεταδόθηκε ζωντανά από το περίπτερο της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην 87η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης – την περαιτέρω έμφαση που θα δοθεί στην κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής Ανταγωνισμού και των διαφόρων φορέων της αγοράς και των καταναλωτών παράλληλα με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων της επιτροπής στην προώθηση πολιτικών ενεργούς συμμόρφωσης με το δίκαιο ανταγωνισμού.
Επανέλαβε τη δυνατότητα που έχουν επιχειρήσεις και καταναλωτές (whistleblowing) να καταγγέλουν στην επιτροπή, παρατυπίες στην λειτουργία του ανταγωνισμού και τόνισε ότι κατά την διάρκεια της ΔΕΘ μπορούν να πραγματοποιηθούν επαφές με επιχειρήσεις στο περίπτερο της επιτροπής.
Διαφορές από κλάδο σε κλάδο
Η Χρυσοβαλάντου Μήλλιου, μέλος της επιτροπής, καθηγήτρια στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών τόνισε ότι ο πληθωρισμός αφορά όλους μας καθώς ορίζει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και πρόσθεσε ότι η διατήρηση σε υψηλά επίπεδα του πληθωρισμού πυροδότησε τη δημόσια συζήτηση για τις αιτίες που το προκαλούν όπως πχ το κόστος ενέργειας καθώς και αν οι επιχειρήσεις αυξάνουν παραπάνω από το αναμενόμενο τις τιμές με πρόσχημα τον πληθωρισμό κι αυτή η διεύρυνση, τελικά, συμβάλει στην διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού. Όπως εξήγησε, σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον με γρήγορες μεταβολές στις τιμές, «ζυμώνονται» οι καταναλωτές με το ενδεχόμενο των αυξήσεων κι αυτό διευκολύνει, τελικά, τις επιχειρήσεις να αυξάνουν τις τιμές χωρίς καν να χρειαστεί να δημιουργήσουν καρτέλ.
«Όμως οι ενδείξεις δεν είναι αποδείξεις» είπε η ίδια και πρόσθεσε ότι το μοναδιαίο κέρδος δεν ταυτίζεται με τους δείκτες που μετρούν την κερδοφορία ενώ σειρά από μελέτες δείχνουν ότι χώρες όπως η Γερμανία ή η Μεγάλη Βρετανία, επιστρέφουν στα προ πανδημίας επίπεδα. Η ίδια συμπλήρωσε πως, υπάρχει διαφορά από κλάδο σε κλάδο και χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την ετερογένεια των κλάδων και για να υπάρξουν συμπέρασμα.
Το φαινόμενο του πληθωρισμού απληστίας, όπως υπογράμμισε, οι αρχές ανταγωνισμού δεν μπορούν να το πατάξουν, μπορούν να εντοπίσουν καρτέλ και περιπτώσεις κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης δίνοντας έμφαση στην διαπίστωση του φαινομένου και σε κανονιστικές παρεμβάσεις για να αίρονται τα εμπόδια, αλλά, το αποτέλεσμά τους δεν μπορεί να είναι άμεσο και κυρίως αυτό το οποίο άμεσα μπορεί να επιτευχθεί είναι να μην επιδεινωθεί το φαινόμενο. «Κύριος παράγοντας ελέγχου και διαμόρφωσης της πορείας του πληθωρισμού είναι οι τράπεζες με τα εργαλεία που διαθέτουν» σημείωσε η ίδια.
«Τα εργαλεία της κυβέρνησης δεν ήταν αποτελεσματικά»
Οι εκπρόσωποι οργανώσεων των καταναλωτών υπογράμμισαν την ευάλωτη θέση του καταναλωτή ζητώντας περισσότερους ελέγχους και μελέτες, ελέγχους για ψευδείς ισχυρισμούς καθώς και μεγαλύτερη χαρτογράφηση ενώ τόνισαν ότι τα εργαλεία της κυβέρνησης όπως το καλάθι του νοικοκυριού δεν ήταν αποτελεσματικά καθώς δεν αποφεύγονται οι αυξήσεις.
Σε ότι αφορά στην χαρτογράφηση των αγορών για πέντε προϊόντα: απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων, γάλα φρέσκο πλήρες, βρεφικό γάλα, τυρί και γιαούρτι αγελάδος επισημάνθηκε από στελέχη της επιτροπής ότι η έρευνα τείνει προς την ολοκλήρωσης της.
