Πέμπτος μεγαλύτερος επενδυτής ήταν η Ελλάδα στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία (ΒΜ) στο σύνολο του 2022, με τη γειτονική χώρα μάλιστα να καταγράφει πέρυσι αύξηση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) ύψους 62,4% σε σύγκριση με το 2021.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με στοιχεία από την “Έκθεση 2022 για την Οικονομία της Βόρειας Μακεδονίας και την ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας”, που δημοσιοποίησε το ελληνικό Γραφείο ΟΕΥ (Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων) Σκοπίων, στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης ΑΞΕ (ροές) στη Βόρεια Μακεδονία κατά το 2022 κατατάσσεται το Ηνωμένο Βασίλειο με 91,88 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μάλιστα εντυπωσιακή αύξηση, καθώς το 2021 σημείωνε αποεπένδυση της τάξης των 79,7 εκατ. ευρώ. Έπεται η Τουρκία με 122,76 εκατ. ευρώ, η οποία επιδεικνύει αυξητική πορεία κατά την τελευταία τριετία και ακολουθούν η Γερμανία με 108,54 εκατ. ευρώ, η Αυστρία με 87,4 εκατ. ευρώ και η Ελλάδα με 69,1 εκατ. ευρώ.
Σε όρους αποθεμάτων, οι μεγαλύτεροι επενδυτές στη γειτονική χώρα με βάση τα στοιχεία 2021 είναι η Αυστρία (912,68 εκατ. ευρώ), το Ηνωμένο Βασίλειο (με 652,17 εκατ. ευρώ) και η Ελλάδα (με 612,11 εκατ. ευρώ) (σ.σ. Ετήσια στατιστικά στοιχεία των σωρευτικών ΑΞΕ για το 2022, θα ανακοινωθούν – όπως σημειώνεται στην Έκθεση – από την Κεντρική Τράπεζα της γειτονικής χώρας το Φθινόπωρο).Κατά την τελευταία πενταετία, οι ελληνικές ΑΞΕ στη ΒΜ παραμένουν σταθερά στην τρίτη θέση με σχετικά μικρές αυξομειώσεις στην αξία τους, κυμαινόμενες μεταξύ 463 και 612 εκατ. ευρώ.
Βασικό ρόλο στην προσέλκυση επενδύσεων στη Βόρεια Μακεδονία διαδραματίζουν οι τεχνολογικές και βιομηχανικές αναπτυξιακές ζώνες (TIDZ) της χώρας: Skopje 1 (στην περιοχή του Bunardziκ), Skopje 2 (σε περιοχή βορείως των Σκοπίων), Skopje 3 (10 χλμ. εκτός Σκοπίων), Tetovo, Štip, Prilep, Radovis, Berovo, Delcevo, Rankovce, Vinica, Gevgelija, Struga, Strumica και Kicevo. Με πρωτοβουλία της Διεύθυνσης Ζωνών Τεχνολογικής και Βιομηχανικής Ανάπτυξης (TIDZ), η Κυβέρνηση της ΒΜ αποφάσισε να δημιουργήσει μια νέα κρατική βιομηχανική ζώνη στο Μοναστήρι (Bitola).
Αυτοκινητοβιομηχανία
Μεταξύ των σημαντικότερων ξένων επενδύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια σε TIDZ είναι της γερμανικής φαρμακευτικής Gerresheimer, της ελβετικής Baumer για την κατασκευή ηλεκτρονικών αισθητήρων και άλλου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, του ρωσικού ομίλου Cranfield για την κατασκευή μηχανικών ανταλλακτικών αυτοκινήτου, της αμερικανικής Johnson Controls και της γερμανικής Kostal για την παραγωγή ηλεκτρονικών και μηχανικών εξαρτημάτων για την αυτοκινητοβιομηχανία, της αμερικανικής Gentherm για την παραγωγή συστημάτων θέρμανσης και ψύξης που θα τοποθετούνται σε αυτοκίνητα, της βρετανικής Endava στον τομέα της πληροφορικής, της βουλγαρικής Filkab για την παραγωγή ηλεκτρολογικού υλικού, της γερμανικής Marquardt για την παραγωγή ανταλλακτικών για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, της ιταλικής Itec για την παραγωγή συνθετικών υλικών, της βελγικής Van Hool για την παραγωγή οχημάτων κ.α.
Πρόσφατα, δε – συγκεκριμένα τον Μάϊο του 2023 – ανακοινώθηκε επένδυση 40 εκατ.ευρώ της βελγικής εταιρείας «Avesta Battery and Energy Engineering» που θα κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικών μπαταριών για αυτοκίνητα στη TIDZ Kichevo, ενώ επίσης τον Απρίλιο οι διοικήσεις της TIDZ και της Ταϊβανέζικης εταιρείας «Yageo» υπέγραψαν ιστορική σύμβαση σύμφωνα με την οποία η «Yageo» θα επενδύσει σε βάθος χρόνου 205 εκατ. ευρώ στη ΒΜ και θα δημιουργήσει συνολικά 3.900 νέες θέσεις εργασίας, παράγοντας ηλεκτρικά εξαρτήματα για διάφορες βιομηχανίες στην TIDZ Skopje 1 και στη TIDZ Shtip.
Αντίστοιχα η αμερικανική Lear, που είναι παγκόσμιος ηγέτης στην κατασκευή καθισμάτων αυτοκινήτων για οχήματα υψηλών επιδόσεων και έχει επενδύσει από το 2016 περί τα 35 εκατ. ευρώ στη ζώνη του Τέτοβο, πρόσφατα ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να ανοίξει νέο εργοστάσιο παραγωγής στην ίδια Ζώνη με επένδυση ύψους 15 εκατ.ευρώ που θα δημιουργήσει 1.000-1.500 νέες θέσεις εργασίας.
Επίσης πρόσφατα η Telamon-Europe, θυγατρική της Telamon Corporation με έδρα την Ιντιάνα των Η.Π.Α., ανακοίνωσε νέα επένδυση που αφορά σε δεύτερη μονάδα κατασκευής ανταλλακτικών αυτοκινήτων.
Σημειωτέον, ακόμη, ότι σύμφωνα με το Σχέδιο Επιτάχυνσης της Ανάπτυξης για το χρονικό διάστημα 2022-2026, το οποίο ενέκρινε η Κυβέρνηση της ΒΜ, προβλέπονται σημαντικές επενδύσεις στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, συνολικού ύψους 12 δισεκατ. ευρώ. Επιπλέον, η εφαρμογή του Οικονομικού-Επενδυτικού σχεδίου για τα Δυτικά Βαλκάνια της Ε.Ε. αναμένεται να συμβάλει στην οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία COVID-19 με στόχους τη διευκόλυνση του εμπορίου, των μεταφορών και της συνδεσιμότητας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
