Έντονη και ανοδική – αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο – συνεχίζει να είναι η ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα στα Βαλκάνια, με την Αλβανία και τη Ρουμανία να συγκεντρώνουν σημαντικό ελληνικό επενδυτικό ενδιαφέρον.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από τα ελληνικά Γραφεία ΟΕΥ (Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων) προερχόμενα είτε από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες των γειτονικών χωρών, είτε από την ΕΛΣΤΑΤ καταδεικνύουν μια δυναμική ελληνική παρουσία στη ΝΑ Ευρώπη, τόσο επενδυτικά όσο και εξαγωγικά.
Αλβανία
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από την αλβανική στατιστική υπηρεσία (INSTAT) σχεδόν οι μισές από τις επιχειρήσεις ξένης ιδιοκτησίας στην Αλβανία είναι ιταλικές – κατά κύριο λόγο – αλλά και ελληνικές και βρίσκονται κυρίως στις κεντρικές περιοχές της χώρας (Τιράνων αι Δυρραχίου), την ίδια ώρα που η χώρα καταγράφει ρεκόρ αμερικανικών αλλά και γενικότερα ξένων επενδύσεων.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι ιδιοκτήτες ή συνιδιοκτήτες ιταλικής και ελληνικής καταγωγής αντιπροσωπεύουν το 48,8% του συνόλου των αλλοδαπών και των κοινών επιχειρήσεων. Από το ποσοστό αυτό το 43,6% είναι ιταλικές και το 5,2% ελληνικές.
Αναφορικά με την Ελλάδα, σύμφωνα πάντοτε με την INSTAT, το 2022 οι ενεργές επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων ανήλθαν σε 341, εκ των οποίων οι 99 αφορούν σε επιχειρήσεις παραγωγής αγαθών και οι 242 σε παροχή υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, εκ του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων, 235 είναι μικρές επιχειρήσεις (1-4 εργαζόμενοι), 42 μικρομεσαίες (5-9 εργαζόμενοι), 45 μεσαίες επιχειρήσεις (10-49 εργαζόμενοι) και 19 μεγάλες επιχειρήσεις (άνω των 50 εργαζόμενοι).
Σύμφωνα, δε, με στοιχεία της Τράπεζας της Αλβανίας, στο πρώτο τρίμηνο του 2023 οι ΑΞΕ (άμεσες ξένες επενδύσεις) στη χώρα άγγιξαν νέο ρεκόρ, με την αξία τους να διαμορφώνεται στα 308 εκατ.ευρώ και πρόκειται για την υψηλότερη αξία ΑΞΕ που έχει καταγραφεί ποτέ κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου του έτους.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την INSTAT οι άμεσες επενδύσεις των ΗΠΑ στην Αλβανία έφτασαν το 2022 σε νέο υψηλό επίπεδο, ανερχόμενες συγκεκριμένα στο επίπεδο των 235 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο είναι υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με την περίοδο προ πανδημίας.
Όσον αφορά, πάντως, το διμερές εμπόριο Ελλάδας-Αλβανίας, στο πρώτο τετράμηνο του 2023 οι ελληνικές εξαγωγές προς τη γειτονική Αλβανία κατέγραψαν μείωση 17,82%, με τις εισαγωγές – στον αντίποδα – αλβανικών προϊόντων στη χώρα μας να αυξάνονται κατά 51,34%. Το διμερές εμπορικό ισοζύγιο παραμένει μεν, βάσει των παραπάνω επιδόσεων, θετικό για τη χώρα μας κατά 63,540 εκατ. ευρώ, αλλά η «ψαλίδα» κλείνει κατά 52,97% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, όταν η διαφορά ανερχόταν σε 135,104 εκατ. ευρώ.
Ρουμανία
Πληθώρα ευκαιριών σε καίριους εξαγωγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας όπως τρόφιμα, φάρμακα/ιατρικά είδη, δομικά υλικά και ΤΠΕ ανέδειξε η πολύ πρόσφατη (7-9 Ιουνίου) επιχειρηματική αποστολή στη Ρουμανία, που διοργάνωσε ο ΣΕΒΕ, ο ΣΕΒ και το ΕΒΕΑ και μάλιστα ενώ το 2022 σημειώθηκε νέο ρεκόρ στο ύψος διμερούς εμπορικού ισοζυγίου μεταξύ Ελλάδας και Ρουμανίας. Η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών στη Ρουμανία το 2022 ανήλθε σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ στο ύψος ρεκόρ των 1,823 δισεκατ. ευρώ (έναντι 1,390 δισεκατ. ευρώ το 2021), παρουσιάζοντας αύξηση κατά 31,2%.
Παράλληλα, το απόθεμα των ελληνικών επενδύσεων στη Ρουμανία κινούμενο ανοδικά ανέρχεται σε 1,9 δισεκατ. ευρώ και η Ελλάδα είναι η 8η κυριότερη επενδύτρια χώρα με πάνω από 8.000 εγκατεστημένες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων.
Βόρεια Μακεδονία
Στο 1,360 δισεκατ. ευρώ «εκτινάχθηκε» το 2022 το διμερές εμπόριο Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, έναντι των 943,2 εκατ. ευρώ του 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της γειτονικής χώρας. Η ελληνική επενδυτική δραστηριότητα στη γειτονική χώρα παραμένει ισχυρή, με το απόθεμα των ελληνικών ΑΞΕ να ανέρχεται σε 612,1 εκατ.ευρώ το 2021 έναντι 548,8 το 2020. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη μελέτη της Πρεσβείας της Ελλάδας στα Σκόπια υπάρχουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα της ενέργειας, καθώς η Κυβέρνηση της γειτονικής χώρας δίνει έμφαση στην προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών, την επέκταση του εσωτερικού δικτύου διανομής φυσικού αερίου, τη συνεχιζόμενη απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την αυξημένη περιφερειακή συνεργασία για τις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και χαιρετίζει τις επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα.
Η μελέτη επισημαίνει – μεταξύ άλλων – τη δραστηριοποίηση ελληνικών ενεργειακών ομίλων, όπως η ΔΕΗ, ο όμιλος Μυτιληναίος και ο όμιλος Κοπελούζου και επισημαίνει ότι «εν προκειμένω, καταγράφονται: Η επένδυση του ομίλου Μυτιληναίος για μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας με φυσικό αέριο στα Σκόπια (στρατηγική επένδυση). ü Η προσφορά της κοινοπραξίας ΔΕΗ-Archirodon για τον υδροηλεκτρικό σταθμό του Cebren. Αφορά στην κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού ισχύος 333 MW, καθώς και την εκμετάλλευση του εν λειτουργία υδροηλεκτρικού σταθμού Tikves ισχύος 116 MW, στον ποταμό Crna Reka (πλησίον Σκοπίων). Αναμένεται τελική απόφαση της Επιτροπής Αξιολόγησης του έργου».
Βουλγαρία
Νέα αύξηση κατέγραψαν οι ελληνικές άμεσες επενδύσεις στη Βουλγαρία το 2022, με το απόθεμά τους να ανέρχεται σε 2,958 δισεκατ. ευρώ έναντι 2,814 δισεκατ. το 2021, σύμφωνα με στοιχεία από την Κεντρική Τράπεζα της Βουλγαρίας (BNB) που δημοσιοποιεί το ελληνικό γραφείο ΟΕΥ στη Σόφια.
Αύξηση κατέγραψαν επίσης το 2022 οι ελληνικές εξαγωγές στη Βουλγαρία, ανερχόμενες σε 4,211 δισεκατ. ευρώ έναντι 1,962 δισεκατ. το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
