Διατήρηση του πληθωρισμού στο ράφι, «επέλαση» της ιδιωτικής ετικέτας στο καλάθι του νοικοκυριού και στο βάθος μια επικείμενη απειλή για την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων τροφίμων στις διεθνή αγορές.
Η εγχώρια βιομηχανία τροφίμων βρίσκεται σε μια περίοδο πολλαπλών προκλήσεων και καλείται να ξεπεράσει για ακόμα μια φορά τον εαυτό της μετά την κρίση Covid-19 προκειμένου να θωρακίσει την δυναμική της εντός και εκτός συνόρων.
Χθες στο πλαίσιο της ανοικτής Συνεδρίασης της Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης των Μελών του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ κ. Ιωάννης Γιώτης κατά την έναρξη της ομιλίας του επισήμανε ότι «η πανδημία φαίνεται να είναι παρελθόν, ακόμα και εάν αυτό δεν είναι η απόλυτη αλήθεια. Όμως, η κρίση covid 19 μας ανάγκασε να είμαστε σε ετοιμότητα. Να μας αναγνωριστεί ότι σε σχέση με άλλες χώρες εμείς δεν αφήσαμε άδεια τα ράφια. Έπειτα βρεθήκαμε σε νέα καταιγιστικά γεγονότα: γεωπολιτικά, ενεργειακή κρίση, πληθωριστικές πιέσεις, προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, ανησυχία για επισιτιστική ασφάλεια. Τόσο η κοινωνία όσο και οι επιχειρήσεις καλούνται να ανταποκριθούν σε νέες προκλήσεις. Προτεραιότητα για τη βιομηχανία τροφίμων είναι η εξασφάλιση της επισιτιστικής επάρκειας και η προστασία του καταναλωτή που είναι δεδομένο ότι έχει υποστεί μείωση στο εισόδημά του. Οφείλουμε να θωρακίσουμε τη σχέση που έχουμε “χτίσει” με τους καταναλωτές. Δυστυχώς, όμως, οι γεωπολιτικές αναταράξεις έχουν παγιωθεί, ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχίζουν να αφήνουν το αποτύπωμά τους. Οι αρνητικές επιπτώσεις από τις κρίσεις δεν είναι εύκολο να αντιστραφούν άμεσα».
Παράλληλα, επισημαίνοντας ότι « οι επιχειρήσεις του κλάδου βρίσκονται αντιμέτωπες με ζητήματα βιωσιμότητας παρόμοια με την περσινή χρονιά, όπως είναι τα αυξημένα κόστη σε ενέργεια και πρώτες ύλες, η μειωμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και καθυστερήσεις στην απορρόφηση χρηματοδοτικών εργαλείων» τόνισε ότι «Θέλουμε την πολιτεία αρωγό και όχι απέναντί μας».
Η ιδιωτική ετικέτα κυριαρχεί στο καλάθι
Μία ακόμα ισχυρή πρόκληση για την εγχώρια βιομηχανία τροφίμων είναι η «επέλαση» της ιδιωτικής ετικέτας η οποία σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Παναγιώτης Μπορέτος Διευθύνων Σύμβουλος CIRCANA στο πρώτο τετράμηνο του έτους (Ιαν- Απρίλιος) στο σύνολο των συσκευασμένων κωδικών εμφανίζει μερίδιο αγοράς 21,7% από 20,2% πέρυσι. Σημαντική ανάπτυξη καταγράφουν τα PL: στα γαλακτοκομικά καθώς από 13,4% πέρυσι εμφανίζουν μερίδιο φέτος στο 15,8%, στα κατεψυγμένα τρόφιμα από το 21% πάνε στο 22,3% , στα μη αλκοολούχα από το 5,8% πάνε στο 6,7%.
Σε επίπεδο τιμών η ιδιωτική ετικέτα καταγράφει υψηλή αύξηση της τάξεως του 13% , με ενδεικτικές τις ανατιμήσεις στα γαλακτοκομικά που ξεπέρασαν το 15,7% ωστόσο η κατηγορία ενισχύει σημαντικά τους όγκους καθώς η ψαλίδα τιμής σε σχέση με τα επώνυμα παραμένει μεγάλη.
Τα private label το πρώτο τετράμηνο του 2022 είχαν συνολικό μερίδιο 16% και το φετινό έχουν πάει στο 19,3%.
Η ανάπτυξη των κωδικών ιδιωτικής ετικέτας κινείται με μεγαλύτερο ρυθμό από τις συνολικές επιδόσεις του συνόλου της κατηγορίας τροφίμων καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της Circana, o τζίρος στα βασικά καταναλωτικά είδη στο τετράμηνο Ιανουάριο – Απρίλιο 2023 ανεβαίνει 9,3% ενώ στα τρόφιμα η ανάπτυξη είναι 8,2% σε αξία αλλά οι όγκοι υποχωρούν κατά 0,9% όταν η μέση ανατίμηση κυμαίνεται στο 9,2%.
Σχετικά με την επίδραση της πρωτοβουλίας για το «καλάθι του νοικοκυριού» στην ανάπτυξη των PL κωδικών – οι οποίοι «πρωταγωνιστήσαν» στις λίστες των αλυσίδων- ο κ. Μπορέτος επισήμανε ότι «επώνυμα προϊόντα που δεν είχαν μείωση τιμής και μπήκαν στο καλάθι του νοικοκυριού δεν είχαν σχεδόν καθόλου ανάπτυξη».
Με βάση τις μετρήσεις της Circana οι top 60 κατηγορίες προϊόντων στο πρώτο πεντάμηνο του 2023 αυξάνονται κατά 10,5% σε αξία, με τα επώνυμα να καταγράφουν ανάπτυξη 8,6% και η ιδιωτική ετικέτα κατά 20%.
Τεμαχιακά τα επώνυμα κινούνται αρνητικά με τη πτώση στους όγκους να διαμορφώνεται στο 0,7% ενώ τα private label ενισχύουν τις πωλούμενες ποσότητες κατά περίπου 5%.
Τα επώνυμα προϊόντα αυξάνουν τις τιμές τους κατά 9,3% όταν τα PL εμφανίζουν αύξηση τιμής κατά 14,4%.
Οι 60 κατηγορίες πέρυσι στοίχησαν 190 ευρώ ενώ φέτος το ίδιο καλάθι ανέρχεται στα 207 ευρώ. Το ίδιο καλάθι με private label από 131 ευρώ πέρυσι φέτος κοστίζει 139 ευρώ. Συνεπώς η διαφορά τιμής επωνύμων – pl παραμένει μεγάλη.
Απειλή για ανταγωνιστικότητα
Μια ακόμα δυνητική απειλή που συνδέεται με τον υψηλό πληθωρισμό ανέδειξε από την πλευρά ο κ. Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ & Καθηγητής ΟΠΑ σημειώνοντας ότι «οι δύο αιτίες πυροδότησης του πληθωρισμού: νομισματική πολιτική τη περίοδο της κρίσης covid και ενεργειακή κρίση, έχουν δρομολογήσει μια αυτόνομη πορεία των τιμών δημιουργώντας ένα σπιράλ και με τους μισθούς».
Σύμφωνα με τον ίδιο «εάν τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια ο ρυθμός πληθωρισμού εγχωρίως δεν είναι χαμηλότερος από το ρυθμό πληθωρισμού στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα χάνουμε ανταγωνιστικότητα. Οι εξαγωγές του κλάδου τα τελευταία χρόνια κινούνται ανοδικά, ωστόσο το επίπεδο εξακολουθεί να είναι μικρότερο στα αντίστοιχα προϊόντα που εξάγουν άλλες χώρες. Είναι δύσκολο να κρατήσεις υψηλούς ρυθμούς εξαγωγών όταν τα μακροοικονομικα των αγορών-στόχων, που προορίζεις τις εξαγωγές σου, περιοριζόταν».
Ο κ. Βέττας σχολιάζοντας την ιδέα ότι ο πληθωρισμός είναι κάτι καλό γιατί πληθωρίζει τα ιδιωτικά και δημόσια χρέη και φέρνει μη αναμενόμενα κέρδη στο δημόσιο μέσω των αυξήσεων των τιμών και των έμμεσων φόρων ανέφερε ότι «προσωρινά σίγουρα σου “αγοράζει” χρόνο αλλά μακροπρόθεσμα θα είναι λάθος για την οικονομική πολιτική να στηρίξει πολιτικές πληθωρισμού γιατί μεγάλο μέρος των νοικοκυριών που δε θα το αντέξει».
