Οι «αθέατοι» τρόποι με τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη έχει μπει στη ζωή μας και οι 5 μεγάλες προκλήσεις

Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει ήδη μπει στη ζωή μας, πολύ πριν το chatGPT, με πολλούς «αθέατους» τρόπους. Ο τομέας του «έξυπνου σπιτιού» κυριαρχεί στις υπηρεσίες – εφαρμογές IoT , ακολουθούμενος από εφαρμογές Μικτής Πραγματικότητας (Metaverse & AR/VR) και Υγείας. O «κλάδος» Metaverse & AR/VR αν και σήμερα έρχεται δεύτερος σε πλήθος ανακοινώσεων η εκτίμηση είναι ότι στο εγγύς μέλλον θα υπάρξει έκρηξη των εφαρμογών που σχετίζονται με αυτόν.

Η παγκόσμια αγορά ΙοΤ μόνον για επιχειρήσεις αναπτύχθηκε 21,5% φτάνοντας στα 201 δις δολάρια το 2022, ενώ προβλέπεται ένας ρυθμός ετήσιας ανάπτυξης CAGR 19,4% σε 483 δις δολάρια μεταξύ 2022 – 2027, σύμφωνα με δεδομένα της IoT Analytics του Ιανουαρίου 2023. Οι επιχειρηματικές δαπάνες για το IoT παγκοσμίως, εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 19% το 2023.

Η τεχνολογία αναπτύσσεται με εκθετικό ρυθμό και ο καθένας από εμάς καλείται να ακολουθήσει…

Στη συνέντευξη με τον διευθύνοντα σύμβουλο της InCites Consulting, Ιωάννη Νεοκοσμίδη, επιχειρούμε να προσεγγίσουμε τις σύγχρονες τεχνολογίες και να απαντήσουμε σε ερωτήματα που γεννά η εποχή μας.

Σύμφωνα με τον κ. Νεοκοσμίδη η ραγδαία – εκθετική  εξέλιξη της τεχνολογίας ειδικά τα τελευταία χρόνια, φέρνει μαζί της και αρκετά θέματα ζωτικής σημασίας, τα οποία απαιτούν την άμεση προσοχή μας ως κοινωνία, όπως πχ την εγγύηση της ιδιωτικότητας, την προστασία των δεδομένων μας, τις ασφαλιστικές δικλείδες για την μη κακόβουλη έως και επικίνδυνη χρήση της τεχνολογίας, την προστασία ευάλωτων ομάδων και άλλα.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη π.χ.  μπορεί εν δυνάμει να δημιουργήσει εξαιρετικά σοβαρά ζητήματα, ακόμα και επιβίωσης της ανθρωπότητας εάν χρησιμοποιηθεί κακόβουλα. Είναι επείγουσα ανάγκη να θεσπιστούν βασικοί κανόνες που θα ισχύουν παντού και για όλους και να ρυθμιστούν όλα τα πιθανά θέματα που μπορεί να προκύψουν πριν να είναι πολύ αργά.

Συνοψίζοντας, όπως επίσης επισημαίνει ο κ. Νεοκοσμίδης, τα 5 κυρίαρχα ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος των ΤΠΕ είναι η Κυβερνοασφάλεια , το ψηφιακό χάσμα, οι ανησυχίες σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής, η ηθική της τεχνολογίας και η βιωσιμότητα.

Την ίδια στιγμή, προσθέτει, πως ο κλάδος των ΤΠΕ αποτελεί τον μοναδικό κλάδο που ενώ οι εκπομπές του ανέρχονται περίπου στο 2% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, μπορεί να βοηθήσει όλους τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας να μειώσουν το δικό τους περιβαλλοντικό αποτύπωμα έως και 16% συνολικά.

Ολόκληρη η συνέντευξη με τον διευθύνοντα σύμβουλο της InCites Consulting έχει ως εξής:

Στην εποχή μας η τεχνολογία κυριαρχεί. Ωστόσο, καθώς αναπτύσσεται με εκθετικό ρυθμό τίθεται το εξής ερώτημα: Οι πολίτες – καταναλωτές σε ποιο βαθμό είναι σε θέση να παρακολουθήσουν την εξέλιξή της; 

Κοιτάξτε, εμείς στην InCites Consulting ονειρευόμαστε έναν κόσμο όπου τα πάντα γύρω μας – άνθρωποι, αντικείμενα, μηχανές, διαδικασίες – είναι ψηφιακά διασυνδεδεμένα, ανεξάρτητα από το που βρίσκονται ή με τι ασχολούνται, κατά τρόπο που καθιστά δυνατή την βιώσιμη διαβίωση όλων μας επάνω στη Γη. Υπό αυτήν την έννοια, η τεχνολογία και ιδιαίτερα η τεχνολογία ψηφιακών επικοινωνιών είναι το βασικότερο εργαλείο για να πετύχουμε έναν τέτοιον κόσμο το συντομότερο δυνατόν, αντιμετωπίζοντας επιτυχώς και την κλιματική κρίση.

Οι άνθρωποι τείνουν να υιοθετούν άμεσα και μαζικά οτιδήποτε τους διευκολύνει στην καθημερινότητά τους ή τους προσφέρει διασκέδαση και γνώση. Η τεχνολογία δεν αποτελεί εξαίρεση, ιδιαίτερα εφόσον καθίσταται ολοένα και πιο εύκολη στη χρήση της και προσιτή σε όλους, παντού. Επομένως από την στιγμή που η τεχνολογία είναι σε θέση να προσφέρει ολοένα και πιο χρήσιμες και εύχρηστες εφαρμογές, οι πολίτες-καταναλωτές θα την χρησιμοποιήσουν. Πάρτε για παράδειγμα το chatGPT, το οποίο έγινε τεράστια επιτυχία σε σχεδόν μηδενικό χρόνο σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη προηγούμενη τεχνολογική εφαρμογή στο παρελθόν (μέσα σε μόλις 5 ημέρες είχε φτάσει το 1 εκατομμύριο χρήστες και σε 2 μήνες τα 100 εκατομμύρια).

Βέβαια, όπως είχαμε δει σε παλαιότερη μελέτη που είχαμε εκπονήσει σχετικά με την χαμηλή διείσδυση της ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα, υπάρχουν και  προβλήματα που εμποδίζουν την ακόμα πιο γρήγορη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών από τους καταναλωτές:

α) ο ψηφιακός αναλφαβητισμός μεγάλου μέρους του πληθυσμού, και

β) η έλλειψη ενδιαφέροντος («δεν με αφορά»), κυρίως από τις μεγαλύτερες  ηλικίες.

Η επίλυση και των δύο χρήζει της επέμβασης της Πολιτείας μέσω εκπόνησης και συστηματικής υλοποίησης σχετικών ευρέων εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς και παροχής κινήτρων για την ανάπτυξη εφαρμογών και περιεχομένου που θα στοχεύει στις μεγαλύτερες ηλικίες και στους ψηφιακά αναλφάβητους γενικότερα.

Από την άλλη πλευρά όμως, η ραγδαία – εκθετική θα έλεγα – εξέλιξη της τεχνολογίας ειδικά τα τελευταία χρόνια, φέρνει μαζί της και αρκετά θέματα ζωτικής σημασίας, τα οποία απαιτούν την άμεση προσοχή μας ως κοινωνία, όπως πχ την εγγύηση της ιδιωτικότητας, την προστασία των δεδομένων μας, τις ασφαλιστικές δικλείδες για την μη κακόβουλη έως και επικίνδυνη χρήση της τεχνολογίας, την προστασία ευάλωτων ομάδων κοκ. Για την αντιμετώπιση και αυτών των πολύ σημαντικών προκλήσεων απαιτείται προσεκτικός και λεπτομερής σχεδιασμός σχετικών πολιτικών από την Πολιτεία, καθώς και η άμεση θέσπιση σχετικών κανόνων, νόμων και ρυθμιστικών πλαισίων.

Τεχνητή Νοημοσύνη – ChatGPT κατάρα ή ευλογία;

Κοιτάξτε, αυτή είναι μια μεγάλη συζήτηση, που αυτήν τη στιγμή μαίνεται στα κοινωνικά δίκτυα και όχι μόνον, με αναλύσεις επί αναλύσεων τόσο για τα θετικά, όσο για τα αρνητικά της ΤΝ. Η αλήθεια είναι πως η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει ήδη μπει στη ζωή μας, πολύ πριν το chatGPT, με πολλούς «αθέατους» τρόπους.

Για παράδειγμα, κάθε φορά που χρησιμοποιείτε κάποιο κοινωνικό δίκτυο, από πίσω η ΤΝ εργάζεται για να προσαρμόσει όσα εμφανίζονται στην οθόνη σας στις προτιμήσεις σας, ή να ανιχνεύσει και να εξαλείψει ψευδείς ειδήσεις. Ακόμη και όταν χρησιμοποιούμε το απλούστατο Google search, ή όταν χρησιμοποιούμε το Spotify για να ακούσουμε μουσική ή το Netflix για να δούμε μια ταινία, από πίσω δουλεύει και πάλι ένα ή περισσότερα συστήματα μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης.

Επίσης, τα δίκτυα επικοινωνιών, κινητών και σταθερών, χρησιμοποιούν ήδη σε μεγάλο βαθμό συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης για την αυτοματοποίηση των εργασιών συντήρησης και λειτουργίας, την προληπτική αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων κλπ. Οι τράπεζες και γενικώς οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν συστήματα ΤΝ για ανίχνευση απάτης και όχι μόνον.

Επομένως, δεν πρόκειται για κάτι νέο, απλώς η εξέλιξή της είναι πλέον ραγδαία και επειδή μπορεί εν δυνάμει να δημιουργήσει εξαιρετικά σοβαρά ζητήματα, ακόμα ακόμα και επιβίωσης της ανθρωπότητας εάν χρησιμοποιηθεί κακόβουλα, είναι επείγουσα ανάγκη να θεσπιστούν βασικοί κανόνες που θα ισχύουν παντού και για όλους και να ρυθμιστούν όλα τα πιθανά θέματα που μπορεί να προκύψουν πριν να είναι πολύ αργά. Τέτοια θέματα είναι η αποτελεσματική προστασία της ιδιωτικότητας και της πνευματικής ιδιοκτησίας, η αποφυγή αναπαραγωγής προκαταλήψεων και ψευδών ειδήσεων, κλπ.

Μπορεί όμως επίσης να «μας λύσει τα χέρια» σε πάρα πολλά θέματα, να μας βοηθήσει να κερδίσουμε πολύτιμο χρόνο, εκτελώντας πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες και εργασίες γρήγορα και δίνοντας μας περισσότερες ιδέες για να κάνουμε καλύτερα τη δουλειά μας, να «ανέβουμε ένα κλικ» και να αφιερώσουμε τον χρόνο μας σε πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα καθήκοντα.

«Έξυπνα σπίτια», «έξυπνες πόλεις» – υπηρεσίες IoT (Internet of Things) τι μας φέρνουν;

Σύμφωνα με τα στοιχεία της αγοράς, η αύξηση των πρωτοβουλιών για έξυπνες πόλεις αναμένεται να ενισχύσει την ανάπτυξη της αγοράς ΙοΤ. Με την αύξηση του πληθυσμού και την εντατική αστικοποίηση, πολλές χώρες παγκοσμίως επεξεργάζονται και υλοποιούν έργα έξυπνων πόλεων και υιοθετούν λύσεις ΙοΤ προσβλέποντας στην βελτιστοποίηση των περιορισμένων πόρων που διαθέτουν.

Διασυνδεδεμένες συσκευές, όπως π.χ. αισθητήρες κάθε είδους και μορφής, έξυπνος φωτισμός και έξυπνοι μετρητές συνεισφέρουν τα μέγιστα στη βελτίωση της  λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας των υποδομών και των συναφών υπηρεσιών. Ειδικά για τα έξυπνα σπίτια, βλέπουμε κάτωθι ιστορικά στοιχεία, καθώς και μια πρόβλεψη των δαπανών των καταναλωτών για συσκευές ΙοΤ στα πλαίσια του έξυπνου σπιτιού:

Κάτωθι βλέπουμε ενδεικτικά την κατανομή των δαπανών των καταναλωτών στις διάφορες εφαρμογές έξυπνων σπιτιών, το 2020:

Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός έργων Industry 4.0, έξυπνων σπιτιών και κτιρίων, έξυπνης παραγωγής (smart manufacturing) και έξυπνων υποδομών αναμένεται να δημιουργήσει έναν τεράστιο μετασχηματισμό στους διάφορους επιχειρηματικούς τομείς, επιταχύνοντας έτσι την ανάπτυξη του IoT. Επιπροσθέτως, λύσεις έξυπνων πόλεων, όπως οι έξυπνες μεταφορές, οι έξυπνοι μετρητές κοινής ωφέλειας, η έξυπνη διαχείριση αποβλήτων, οι έξυπνοι ελεγκτές ποιότητας του αέρα και τα έξυπνα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, υιοθετούνται από τους καταναλωτές, αυξάνοντας έτσι την δυναμικότητα της αγοράς των συνδεδεμένων συσκευών παγκοσμίως.

Ωστόσο, όπως εξετάζουμε σε δύο σημαντικά Ευρωπαϊκά Ερευνητικά Έργα στα οποία συμμετέχει η InCites  Consulting (Electron και Foresight), παρόλο που αυτή η νέα πραγματικότητα εισάγει σημαντικά πλεονεκτήματα, εγείρει επίσης κρίσιμους κινδύνους για την ασφάλεια και την ιδιωτική ζωή λόγω των ετερογενών χαρακτηριστικών των εμπλεκόμενων παλαιών συστημάτων και των νέων έξυπνων συστημάτων.

Ποιος είναι ο ρυθμός ανάπτυξής του IoT; 
Κυκλοφορούν διάφορες σχετικές εκτιμήσεις, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη του Fortune, η παγκόσμια αγορά IoT εκτιμάται σε 544,38 δισ. δολάρια το 2022 και αναμένεται να αυξηθεί από 662,21 δισ. δολάρια το 2023 σε 3.352,97 δισ. δολάρια το 2030, με έναν ρυθμό ετήσιας ανάπτυξης CAGR 26,1%.

Στο παρακάτω γράφημα βλέπουμε σε τι αναλογία χρησιμοποιούν εφαρμογές ΙοΤ οι διάφοροι κλάδοι της οικονομίας:

Πιο συγκεκριμένα, η παγκόσμια αγορά ΙοΤ για επιχειρήσεις αναπτύχθηκε κατά 21.5% φτάνοντας στα $201 δις δολάρια το 2022, ενώ προβλέπεται ένας ρυθμός ετήσιας ανάπτυξης CAGR 19,4% σε 483 δις δολάρια μεταξύ 2022 – 2027, σύμφωνα με δεδομένα της IoT Analytics του Ιανουαρίου 2023 . Οι επιχειρηματικές δαπάνες για το IoT παγκοσμίως, εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 19% το 2023.

Επομένως, διαπιστώνουμε μια ισχυρή δυναμική στον κλάδο, η οποία αναμένεται να ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια, λόγω και της μείωσης του κόστους των διαφόρων στοιχείων που χρησιμοποιούνται σε συσκευές ΙοΤ, χάρη στις οικονομίες κλίμακος που αναπτύσσονται γοργά.

Υπάρχουν υπηρεσίες – εφαρμογές IoT που κυριαρχούν;
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι κατηγοριοποίησης και ένα ευρύτατο φάσμα υπηρεσιών και εφαρμογών που βασίζονται στο ΙοΤ. Μια καλή αρχή είναι να τις χωρίσουμε σε γενικότερες κατηγορίες :

1.                  Δημιουργία καλύτερων επιχειρηματικών λύσεων – Creating better enterprise solutions

2.                  Ολοκλήρωση πιο έξυπνων σπιτιών – Integrating smarter homes

3.                  Καινοτομία στη γεωργία – Innovating agriculture

4.                  Οικοδόμηση πιο έξυπνων πόλεων – Building smarter cities

5.                  Αναβάθμιση της διαχείρισης της αλυσίδας εφοδιασμού – Upgrading supply chain management

6.                  Μετασχηματισμός της υγειονομικής περίθαλψης – Transforming healthcare

7.                  Εγκατάσταση έξυπνων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας – Ιnstalling smart grids

8.                  Φέρνοντας την επανάσταση στα wearables – Revolutionizing wearables

9.                  Ολοκλήρωση συνδεδεμένων εργοστασίων – Integrating connected factories, και

10.              την αναδιαμόρφωση της φιλοξενίας – Reshaping hospitality

Επιπροσθέτως και σύμφωνα με την έκθεση Top 10 IoT applications in 2023  του Δεκεμβρίου 2022, οι Top 10 εφαρμογές ΙοΤ για το 2023, αναμένεται να είναι οι εξής:

 Υπηρεσίες – εφαρμογές ΙοΤ που έρχονται και αυτήν τη στιγμή δεν είναι ευρύτερα γνωστές;

Εάν θέλουμε να ρίξουμε μια ματιά σε ό,τι έρχεται στο μέλλον, νομίζω μια καλή ένδειξη είναι να δούμε τις σχετικές ανακοινώσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου παγκόσμιου event CES 2023, τον Ιανουάριο  (Top 10 IoT announcements in CES 2023):

Διαπιστώνουμε πως μακράν οι περισσότερες ανακοινώσεις έγιναν στον τομέα του έξυπνου σπιτιού, ακολουθούμενο από εφαρμογές Μικτής Πραγματικότητας και Υγείας. Επομένως είναι λογικό να συμπεράνουμε πως στις περιοχές αυτές πρόκειται να δούμε πολλά να συμβαίνουν στο άμεσο μέλλον.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και ο «κλάδος» Metaverse & AR/VR έρχεται δεύτερος σε πλήθος ανακοινώσεων και στην InCites Consulting διαβλέπουμε ότι στο εγγύς μέλλον θα πραγματοποιηθεί μια έκρηξη των εφαρμογών που σχετίζονται με αυτόν. Ωστόσο, όπως διαπιστώνουμε στα Έργα Καινοτομίας που συμμετέχουμε (π.χ. TERMINET, Foresight κ.α.), οι περισσότερες από αυτές θα αφορούν μάλλον την βιομηχανία, παρά την καθημερινή ζωή των πολιτών. Μέσω των εφαρμογών αυτών, η βιομηχανία στοχεύει στην αποδοτικότερη λειτουργία και συντήρηση του όποιου εξοπλισμού της, στην πιο γρήγορη ανίχνευση ή/και πρόβλεψη σφαλμάτων, δυσλειτουργιών, ή ανάγκης συντήρησης καθώς και στην αποτελεσματικότερη εκπαίδευση του προσωπικού της.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα 5 κυρίαρχα ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος των ΤΠΕ (παγκοσμίως); 

Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση, της οποίας η απάντηση μπορεί να είναι διαφορετική, ανάλογα με το ποιος την απαντάει, καθώς διαφορετικοί εμπειρογνώμονες, οργανισμοί ή παίκτες της αγοράς μπορεί να έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος μας. Η κατάταξη και η προτεραιότητα αυτών των προκλήσεων μπορεί επίσης να εξαρτάται από παράγοντες όπως η γεωγραφική θέση, ο κλάδος της βιομηχανίας και το οργανωτικό πλαίσιο στο οποίο εργάζεται κάποιος.

Θα προσπαθήσω λοιπόν να δώσω την δική μου ιεράρχηση, με βάση την εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχουμε αναπτύξει κατά τη διάρκεια αυτών των 10 ετών που δραστηριοποιούμαστε στην Ευρωπαϊκή αγορά:

1.      Κυβερνοασφάλεια: Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο έχει καταστεί ζωτικής σημασίας ζήτημα τόσο για τους πολίτες, όσο και για τις επιχειρήσεις, αλλά και για τις κυβερνήσεις. Οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο μπορούν να προκαλέσουν ιδιαίτερα σοβαρές ζημιές στις εταιρείες και τους πελάτες τους, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας δεδομένων, της φήμης τους και των οικονομικών απωλειών.

2.      Ψηφιακό χάσμα: Παρά τις προόδους στις ΤΠΕ, πολλά μέρη του κόσμου εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο. Ακόμη και μέσα στην ίδια χώρα μπορεί να υπάρχουν σημαντικές διαφορές, όπως πχ. σε αγροτικές ή/και απομακρυσμένες περιοχές, ή σε μειονεκτούσες ομάδες, που είναι όμως και εκείνες που περισσότερο την έχουν ανάγκη. Το ψηφιακό αυτό χάσμα δημιουργεί ανισότητες στην εκπαίδευση, τις οικονομικές ευκαιρίες, την επαγγελματική αποκατάσταση, αλλά και την υγειονομική περίθαλψη.

3.      Ανησυχίες σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής: Με τον τεράστιο όγκο των προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται, υπάρχει αυξανόμενη ανάγκη για την προστασία της ιδιωτικής ζωής των πολιτών. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο τα δεδομένα που συλλέγονται από τις κυβερνήσεις αλλά και από τις ιδιωτικές εταιρείες που αποθηκεύουν και επεξεργάζονται δεδομένα.

4.      Ηθική της τεχνολογίας: Η επιταχυνόμενη διάθεση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης (AI), Μηχανικής Μάθησης (ML) και της αυτοματοποίησης σε ευρεία κλίμακα εγείρει πολύ σοβαρές ηθικές ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο αυτών των τεχνολογιών στην κοινωνία. Ζητήματα όπως η γοργή εξαφάνιση θέσεων εργασίας, η μεροληψία των αλγορίθμων, η δημιουργία και διασπορά ψευδών ειδήσεων, και η χρήση αυτόνομων όπλων είναι μερικά από τα ζητήματα που προκαλούν ανησυχίες.

5.      Βιωσιμότητα: Ο κλάδος των ΤΠΕ αποτελεί τον μοναδικό κλάδο που ενώ οι εκπομπές του ανέρχονται περίπου στο 2% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, μπορεί να βοηθήσει όλους τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας να μειώσουν το δικό τους περιβαλλοντικό αποτύπωμα έως και 16% συνολικά. Όμως, καθώς αναπτύσσεται και τα δίκτυα επεκτείνονται συνεχώς, αυξάνονται και οι περιβαλλοντικές του επιπτώσεις. Ως αποτέλεσμα, ο κλάδος οφείλει συνεχώς να ανακαλύπτει και να υιοθετεί αυξανόμενα βιώσιμες πρακτικές τόσο όσον αφορά στην παραγωγή και ανακύκλωση των ηλεκτρονικών συσκευών, όσο και στην συνεχή μείωση της κατανάλωσης ενέργειας που απαιτείται για την ομαλή λειτουργία των δικτύων.

Εκτός από τις προαναφερόμενες προκλήσεις, υπάρχουν κι άλλα ιδιαίτερα σημαντικά ζητήματα που οφείλουμε ως κλάδος να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς, όπως π.χ. το χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων, η διασφάλιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ διαφορετικών συστημάτων ή η αυξανόμενη κανονιστική επιβάρυνση. Επίσης, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για καινοτομία και Έρευνα & Ανάπτυξη για την προώθηση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας. Ως εκ τούτου, τα πέντε κορυφαία κρίσιμα ζητήματα που ανέφερα προηγουμένως δεν αποτελούν εξαντλητικό κατάλογο όλων των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κλάδος των ΤΠΕ, αλλά αναγνωρίζονται ευρέως ως μερικά από τα πιο πιεστικά.

*H InCites Consulting παρέχει εξειδικευμένες συμβουλές και συναφείς συμβουλευτικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις ΤΠΕ (Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών) και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, βοηθώντας τους να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με επιτυχημένες επιχειρηματικές στρατηγικές, τις βέλτιστες τεχνολογικές επενδύσεις και τις πιο αποτελεσματικές πολιτικές για έναν βιώσιμο ψηφιακό κόσμο χωρίς αποκλεισμούς, όπου όλοι και όλα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους.