Θέση στη διατροφή του μέλλοντος παίρνει η Food Novelties, η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που εισέρχεται στην κυτταρική καλλιέργεια κρέατος και όπως αναφέρει στην «Ν» η συνιδρύτρια και Διευθύντρια Δημοσίων Σχέσεων και Εταιρικών Υποθέσεων Δρ. Όλγα Κήκου «Στόχος μας είναι να φέρουμε τα οφέλη της καινοτόμου τεχνολογίας αιχμής στην παραγωγή cruelty free, low carbon αποτυπώματος αλλά και θρεπτικών, νόστιμων, και βιώσιμων τροφίμων».
Τι ακριβώς είναι η κυτταρική καλλιέργεια τροφίμων;
Είναι μια αναδυόμενη τεχνολογία που επιτρέπει την παραγωγή τροφίμων, κυρίως κρέατος, καλλιεργώντας κύτταρα σε εργαστηριακό περιβάλλον, σε βιομηχανική βέβαια κλίμακα. Είναι ουσιαστικά μια οργανωμένη, πολυπαραγοντική και συμπληρωματική στη συμβατική κτηνοτροφία μέθοδος για την αποτελεσματική παραγωγή κρέατος, που δείχνει πως μπορεί να δώσει λύσεις σε μια σειρά από σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας, τα οποία θα ενταθούν στο άμεσο μέλλον: η παγκόσμια κατανάλωση κρέατος αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες ως αποτέλεσμα της προβλεπόμενης αύξησης κατά 70% του παγκόσμιου πληθυσμού έως το 2050. Επιπλέον, ο υποσιτισμός παγκοσμίως τείνει να γιγαντωθεί και λόγω της κλιματικής αλλαγής, ενώ υπάρχει και μια ισχυρή ηθική διάσταση στο θέμα: 88 δισ. ζώα χρησιμοποιούνται για τροφή παγκοσμίως -ο αριθμός αυτός θα υπερβεί τα 120 δισ. τις επόμενες δεκαετίες – και επιπλέον 1-3 τρισ. ζώα της θάλασσας, ενώ άνω του 70% των ζώων ζουν σε εντατικές συνθήκες εκτροφής αντιμετωπίζοντας σοβαρά θέματα υγείας και ευζωίας.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα στη κυτταρική καλλιέργεια κρέατος;
Το κρέας κυτταρικής καλλιέργειας έχει χαμηλές εισροές σε νερό και ενέργεια, ενώ δεν επηρεάζει το ζωικό κεφάλαιο. Σύμφωνα με δύο μελέτες της CE Delft, το κρέας κυτταρικής καλλιέργειας θα μπορούσε να προκαλέσει έως και 92% λιγότερη υπερθέρμανση του πλανήτη, 93% λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση και χρήση έως και 95% λιγότερης γης και 78% λιγότερου νερού σε σύγκριση με τη συμβατική παραγωγή βόειου κρέατος.
Ποιες είναι οι βασικότερες προκλήσεις για την ανάπτυξή της;
Οι βασικότερες προκλήσεις είναι να επιτευχθεί η σωστή υφή στο τελικό προϊόν, ώστε να μοιάζει με τις κοπές κρέατος που καταναλώνουμε σήμερα, καθώς και να καταστεί τιμολογιακά ανταγωνιστικό.
Σε διεθνές επίπεδο πόσο έχει αναπτυχθεί η κυτταρική καλλιέργεια;
Προς το παρόν η μοναδική εταιρεία που είναι αδειοδοτημένη από το κράτος της Σιγκαπούρης και παράγει μικρές ποσότητες κρέας κυτταρικής καλλιέργειας είναι η Eat Just. Έχουν πάρει προέγκριση δύο αμερικάνικες εταιρείες από τον Οργανισμό Food and Drug Administration, ενώ στην Ευρώπη δεν έχει κατατεθεί ακόμα κανένας φάκελος. Η Ολλανδική εταιρεία Mosa Meat φέρεται να είναι σε προχωρημένο στάδιο, ενώ στο Ισραήλ υπάρχουν αρκετές start ups που ασχολούνται με την κυτταρική καλλιέργεια, ωστόσο εκτιμώ ότι κανείς δεν έχει ακόμα το προϊόν ούτε στη σωστή υφή, ούτε στη σωστή τιμή για να προχωρήσει.
Συνεπώς η Food Novelties επιδιώκει να πάρει «θέση» σε μια αγορά που τώρα δημιουργείται;
Η Food Novelties είναι μια νεοσύστατη εταιρεία που ιδρύθηκε στην Ελλάδα από μια ομάδα επαγγελματιών, με εμπειρία στους τομείς των τροφίμων και της γεωργίας, της πολιτικής και της υπεράσπισης των ζώων, της ενέργειας και της τεχνολογίας, για να καταστεί ηγέτης της αγοράς στην παραγωγή, επεξεργασία, χονδρική και λιανική εμπορία προϊόντων κρέατος κυτταρικής καλλιέργειας. Για την υλοποίηση των στόχων συγκροτήθηκε μια εξαιρετική επιστημονική ομάδα σε συνεργασία με εγχώρια Πανεπιστήμια. Στόχος μας είναι να φέρουμε τα οφέλη της καινοτόμου τεχνολογίας αιχμής στην παραγωγή cruelty free, low carbon αποτυπώματος αλλά και θρεπτικών, νόστιμων, και βιώσιμων τροφίμων. Τα προϊόντα μας θα είναι ενισχυμένα με πολύτιμα και μοναδικά βότανα και φυτά από την ελληνική ύπαιθρο, γεμάτα θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά και παραγόμενα σε αρμονία με τη φύση και τη μεσογειακή παράδοση. Κάτι που εμείς πιστεύουμε ότι θα μας κάνει ξεχωριστούς, πέρα από την γεωγραφική πρωτοπορία -δηλαδή ότι στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια είμαστε οι πρώτοι που θα μπούμε σε αυτή την αγορά- είναι ότι εστιάζουμε στο αρνίσιο κρέας που, μέχρι στιγμής, δεν το έχει προσεγγίσει καμία άλλη εταιρεία.
Σε ποια φάση βρίσκεται η ανάπτυξη του εγχειρήματος της Food Novelties;
Έχουμε ολοκληρώσει το μελετητικό κομμάτι: δηλαδή, το ποια θα πρέπει να είναι τα ερευνητικά πρωτόκολλα, ποιος πρέπει να είναι ο κατάλληλος εργαστηριακός εξοπλισμός κτλ. Η πρώτη φάσης της χρηματοδότησης θα καλυφθεί από ίδια κεφάλαια. Με την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης, δηλαδή την παραγωγή προϊόντος που θα είναι μεν καταναλώσιμο αλλά ενδεχομένως δεν θα έχει την τελική υφή και και το κοστολόγιο που στοχεύουμε, την οποία τοποθετούμε στο τέλος του έτους, επιδιώκουμε να προσελκύσουμε angel investors και μεγάλα funds. Η τρίτη φάση αφορά στην τελική έρευνα που θα δώσει την δυνατότητα παραγωγής προϊόντος σε βιομηχανική κλίμακα.
Ποιο είναι το εκτιμώμενο κόστος για μια τέτοια επένδυση;
Για να φτάσουμε στο τελικό προϊόν τα εκτιμώμενα κεφάλαια για το ερευνητικό κομμάτι προσεγγίζουν τα 5 εκατ. ευρώ, ενώ το κόστος για τη βιομηχανική μονάδα εξαρτάται από την κλίμακα παραγωγής.
Πρωτόκολλα ασφάλειας τροφίμων υπάρχουν για την κυτταρική καλλιέργεια;
Αυτή η τεχνογνωσία χτίζεται τώρα. Μετά τη Σιγκαπούρη και στις ΗΠΑ οι διαδικασίες προχωρούν και πιστεύουμε ότι μέσα στα επόμενα δύο χρόνια θα έχει υπάρξει οριστική αδειοδότηση και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που πάντα θέτει αυστηρότερα πλαίσια. Ήδη πάντως η πρόσφατη μελέτη «food safety aspects of cell-based food» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας επιβεβαίωσε ότι το κρέας κυτταρικής καλλιέργειας δεν έχει κάποιους επιπρόσθετους κινδύνους και μπορεί να είναι το ίδιο ασφαλές για κατανάλωση όπως και το κρέας που παράγεται συμβατικά μέσω της κτηνοτροφίας.
Πότε τελικά να αναμένουμε προϊόν κυτταρικής καλλιέργειας στο ράφι;
Εκτιμώ ότι συντομότερα από μια πενταετία θα μπορούσαμε να έχουμε προϊόντα κυτταρικής καλλιέργειας στη λιανική.
Είναι έτοιμοι οι καταναλωτές για μια τέτοια στροφή στις διατροφικές τους επιλογές;
Σύμφωνα με σχετική μελέτη που διεξήχθη το 2020 σε Κροατία, Ισπανία και Ελλάδα από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, προκύπτει ότι οι καταναλωτές είναι πιθανό να αγοράσουν κρέας κυτταρικής καλλιέργειας, εάν είναι η τιμή του είναι προσιτή. Παράλληλα, ειδικά στις νεότερες γενιές, ο κύριος λόγος αποφυγής κατανάλωσης κρέατος παγκοσμίως αφορά ηθικούς και περιβαλλοντικούς λόγους. Ωστόσο, ο παγκόσμιος πληθυσμός δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την κατανάλωση κρέατος στο άμεσο μέλλον. Οι καινοτομίες που βασίζονται στην τεχνολογία μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων αναπτύσσοντας εναλλακτικές μορφές κρέατος που μπορούν να εκτιμηθούν με βάση παράγοντες υγείας και περιβάλλοντος.
