Ενώ η πιθανότητα για μια παγκόσμια ύφεση εξασθενεί, αλλά και ο όγκος του διεθνούς εμπορίου υποχωρεί, οι προσδοκίες νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι συγκρατημένες, σύμφωνα με το Attica Economic Review Απριλίου 2023 με τίτλο «Λεπτές ισορροπίες νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής», το οποίο συντάσσεται από την Attica Bank, σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ.
Η διεθνής οικονομική δραστηριότητα επιδεικνύει μεικτά σημάδια το πρώτο τρίμηνο του 2023, με τον ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρώπη να επιβραδύνεται εμφανώς, σε αντιδιαστολή με μεγάλη επιτάχυνση σε Κίνα και μικρότερη στις ΗΠΑ. Ο ρυθμός πληθωρισμού αποκλιμακώνεται συστηματικά, με αργούς ωστόσο ρυθμούς, ενώ η πληθωριστική πίεση σε αγαθά πρώτης ανάγκης παραμένει ιδιαίτερα υψηλή. Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία διατηρεί υψηλή την αβεβαιότητα και δυσχεραίνει τον προγραμματισμό των οικονομικών μονάδων.
• Το οικονομικό κλίμα έμεινε στάσιμο στην Ευρώπη τον Απρίλιο, με επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία, η οποία και αντισταθμίστηκε από βελτίωση σε Υπηρεσίες, Λιανικό Εμπόριο και καταναλωτική εμπιστοσύνη.
• Οι διεθνείς τιμές ενεργειακών αγαθών κατέγραψαν μεικτές τάσεις τον Απρίλιο, με πτώση του φυσικού αερίου, αλλά άνοδο του πετρελαίου. Το ευρώ ενισχύθηκε έναντι του δολαρίου τον ίδιο μήνα. Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές κατέγραψαν άνοδο.
• Οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων της ΕΚΤ και της FED, συνέχισαν τις αυξήσεις επιτοκίων στις αρχές Μαΐου προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πληθωριστική πίεση, η οποία έχει ένταση και διάρκεια. Το κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκε περαιτέρω στην Ευρωζώνη τον Μάρτιο, ενώ οι αποδόσεις κρατικών ομολόγων παρέμειναν στα ίδια επίπεδα.
• Μεταξύ των προκλήσεων, ξεχωρίζει η ανάγκη για αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής διεθνώς, των οποίων οι ασκούντες καλούνται να κρατήσουν λεπτή ισορροπία μεταξύ των στόχων για (α) συγκράτηση του πληθωρισμού, (β) διευκόλυνση της οικονομικής δραστηριότητας, (γ) διατήρηση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και (δ) διαφύλαξη της δημοσιονομικής αξιοπιστίας και βιωσιμότητας.
Εγχώριες τάσεις: Αποκλιμάκωση προέρχεται αποκλειστικά από τα ενεργειακά αγαθά πληθωριστική πίεση σε αγαθά πρώτης ανάγκης
Η ελληνική οικονομία επιβραδύνεται, ως αναμενόταν στις αρχές του 2023, αλλά με σημάδια ανθεκτικότητας σε βραχυχρόνιους δείκτες δραστηριότητας. Στο πρώτο τετράμηνο του 2023, ο πληθωρισμός εμφανίζει συστηματική αποκλιμάκωση, εκτιμώμενος σε επίπεδο περί το 4,5% τον Απρίλιο. Ωστόσο, η αποκλιμάκωση προέρχεται αποκλειστικά από τα ενεργειακά αγαθά, ενώ η πληθωριστική πίεση παραμένει υψηλή σε επιμέρους αγαθά πρώτης ανάγκης.
Στα θετικά που καταγράφει το Attica Economic Review Απριλίου, οι προσδοκίες των φορέων της τουριστικής αγοράς είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες για την επίδοση του κλάδου και το τρέχον έτος.
• Το οικονομικό κλίμα βελτιώθηκε τον Απρίλιο, κυρίως από έντονη βελτίωση των προσδοκιών σε υπηρεσίες και λιανικό εμπόριο. Η τάση μερικώς αντισταθμίστηκε από επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, και των προσδοκιών σε βιομηχανία και κατασκευές.
• Βραχυχρόνιοι δείκτες δραστηριότητες, όπως η βιομηχανική παραγωγή και το λιανικό εμπόριο ανακάμπτουν το πρώτο τρίμηνο του 2023, ενώ η οικοδομική δραστηριότητα συνεχίζει τη δυναμική της στις αρχές του 2023.
• Η απόδοση στα δημόσια οικονομικά εξακολουθεί να υπερβαίνει τους ταμειακούς στόχους στις αρχές του 2023, λόγω υψηλότερων εσόδων.
• Το ιδιαίτερα υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσιάζει σημάδια υποχώρησης στις αρχές του 2023.
Μεταξύ των προκλήσεων:
• Το κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται συστηματικά. Το κόστος χρηματοδότησης του δημοσίου παραμένει στάσιμο, ωστόσο ο στόχος ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας έχει μετατεθεί για μετά τις εκλογές.
• Ο υψηλός ρυθμός πληθωρισμού σε είδη πρώτης ανάγκης επιδεινώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, ιδιαίτερα σε κατηγορίες όπως τα τρόφιμα, η ένδυση, τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, τα καταλύματα και η εστίαση.
• Οι δημοσιονομικοί περιορισμοί επανέρχονται στο προσκήνιο, με ανάγκη για αυξημένη αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής πολιτικής.
Ειδικό θέμα: Ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της πανδημίας
Στο ειδικό θέμα του δελτίου της Attica Bank παρουσιάζεται ανάλυση των τάσεων στις ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι συναλλαγές με εγχώριες κάρτες ακολούθησαν περαιτέρω ανοδική πορεία μετά το 2019. Η μέση αξία συναλλαγών μειώθηκε μετά την πανδημία για όλους τους τύπους καρτών, καθώς και όλα τα κανάλια πληρωμών, ειδικά για τις πληρωμές με φυσική παρουσία. Η συνολική αξία εγχώριων συναλλαγών με ελληνικές κάρτες ξεπέρασε την αξία αναλήψεων μετρητών για πρώτη φορά το 2022.
Σε περιόδους εντονότερων περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας, οι διαδικτυακές συναλλαγές ενισχύθηκαν, ενώ οι συναλλαγές δια ζώσης περιορίστηκαν. Μετά τη χαλάρωση των περιορισμών, η συνολική χρήση καρτών πληρωμών παρέμεινε υψηλότερη από πριν.
Μετά την κρίση πανδημίας, η ετήσια εξάπλωση των καρτών πληρωμών απέκτησε ισχυρότερη δυναμική, κυρίως στις εξ αποστάσεως συναλλαγές αλλά και σε επί μέρους κλάδους, όπως αυτός των υπηρεσιών φαγητού.
Παρά τη σύγκλιση με τον μ.ό. της Ευρωζώνης που καταγράφει η Ελλάδα στη χρήση καρτών αναλογικά με την ιδιωτική κατανάλωση, το 2021 παραμένει μόλις στην 18η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ27. Υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω ενίσχυση των ηλεκτρονικών πληρωμών, με ευεργετικές συνέπειες για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
