Στους 6 πυλώνες για την ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία, περιστράφηκαν οι συζητήσεις που οργάνωσε ή συν-διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχανιών στο φετινό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Οι υψηλού επιπέδου συμμετέχοντες συνομίλησαν για την Βιομηχανία του 2030, την ενεργειακή μετάβαση, την καινοτομία, την ισότητα στην Εργασία, τις δεξιότητες και για το μέλλον των επενδύσεων. Παρουσιάστηκαν οι θέσεις και το όραμα του ΣΕΒ για μια ισχυρή βιομηχανία που επενδύει στο μέλλον της, αναδείχθηκε η πρόοδος, αλλά και οι ανάγκες των επιχειρήσεων για περισσότερη καινοτομία, υπογραμμίστηκε η ανάγκη της αλλαγής κουλτούρας σε ό,τι αφορά στα θέματα ισότητας και συμπερίληψης, αναδείχθηκαν οι προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης, ενώ συζητήθηκε εις βάθος το χάσμα δεξιοτήτων και οι δράσεις που απαιτούνται για τη γεφύρωσή του.
Δεξιότητες για το μέλλον
Η πρώτη συζήτηση, που διοργανώθηκε από κοινού με το Ίδρυμα Μποδοσάκη, είχε τίτλο: “Bridging the Skills gap with ambitious and bold actions”. Η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία, τα επαγγέλματα μετασχηματίζονται, οι ανάγκες για γνώσεις και δεξιότητες αλλάζουν διαρκώς. Σύμφωνα με το World Economic Forum (2023), ένα δισεκατομμύριο θέσεις εργασίας, όλων των ειδών, αναμένεται να αλλάξουν ριζικά την επόμενη δεκαετία, εξαιτίας των τεχνολογικών εξελίξεων. Η λύση βρίσκεται στην επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο ώστε να καλυφθούν τα κενά σε δεξιότητες, να αυξηθούν οι επαγγελματικές προοπτικές σε μια συμπεριληπτική αγορά εργασίας και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Στη συζήτηση υπογραμμίστηκε πως έχει έρθει η ώρα για μια νέα λογική, και μια νέα σχέση εμπιστοσύνης, μεταξύ εκπαίδευσης και επιχειρήσεων που θα επιφέρει αμοιβαία οφέλη, αλλά και σημαντική προοπτική για τους νέους. Οι επιχειρήσεις έχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της εκπαίδευσης και κατάρτισης των ανθρώπων τους αλλά και πως το εκπαιδευτικό σύστημα, όλων των βαθμίδων, παρά την πρόοδο, χρήζει ακόμα τομών στην οργάνωση, χρηματοδότηση, διασύνδεση με την επιχειρηματικότητα, και περιεχόμενο, ώστε να καλυφθεί το χάσμα δεξιοτήτων και να ενισχυθούν οι δυνατότητες καινοτομίας.
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΣΕΒ, κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, είπε πως η αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου, όσο πιο πρακτική και διευρυμένη είναι, τόσο πιο πολύ ενδυναμώνει ανθρώπους και επιχειρήσεις. Ωστόσο, «μόνο το 20% των ελληνικών επιχειρήσεων (αλλά το 60% των μεγάλων) παρέχουν οργανωμένα προγράμματα εκπαίδευσης στους ανθρώπους τους, έναντι 67% του μέσου όρου στην ΕΕ». Αναφερόμενος στο θέμα της ανώτατης εκπαίδευσης επισήμανε την μεγάλη παράπλευρη απώλεια της πανεπιστημιοποίησης των ΤΕΙ, που ήταν η απώλεια της υποχρεωτικής εξάμηνης πρακτικής άσκησης των φοιτητών. Η ενίσχυση των δεξιοτήτων όπως τόνισε ο κ. Παπαλεξόπουλος, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το μέλλον, και προς αυτή την κατεύθυνση ο ΣΕΒ υλοποιεί δράσεις και πρωτοβουλίες, όπως είναι οι δράσεις του ΙΒΕΠΕ του εκπαιδευτικού βραχίονα ΣΕΒ, η νέα καινοτόμα πρωτοβουλία Skills4Jobs που καταρτίζει ανθρώπους με βάση τις ανάγκες της αγοράς, το ALBA, αλλά και ο οργανισμός Junior Achievement που φέρνει σε επαφή μαθητές και νέους με την επιχειρηματικότητα και την αγορά εργασίας, όπως και τις γέφυρες συνεργασίας που έχει δημιουργήσει ο Σύνδεσμος μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα».
O κ. Βασίλης Αντωνιάδης μέλος του Δ.Σ. Ιδρύματος Μποδοσάκη & Μanaging Director και Senior Partner της Boston Consulting Group στην Αθήνα τόνισε ότι «η απάντηση βρίσκεται στην αυτονομία και στην ανεξαρτησία των πανεπιστημίων και στην αλλαγή του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια, ώστε η επιλογή της ειδικότητας να πραγματοποιείται εντός του προγράμματος σπουδών».
Ο κ. Δημήτρης Κουτσόπουλος, CEO της Deloitte Ελλάδος δήλωσε πως το 70% των επιχειρήσεων δεν βρίσκει τους ανθρώπους που χρειάζονται και πως «τo πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού δεν είναι τωρινό, στην Ευρώπη το αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό, εμείς το ζούμε έντονα τα τελευταία δύο χρόνια», σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως «οι εταιρείες πρέπει να αλλάξουν και αυτές νοοτροπία, και να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στις ήπιες δεξιότητες (soft skills)».
Ο Δρ. Γιώργος Λεκάκος, Αντιπρύτανης Έρευνας και Διά Βίου Μάθησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μίλησε για τη σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας, η οποία καλείται να εξελιχθεί από παθητική σε πιο οργανική, ενώ ανέφερε πως οι εταιρείες που συνεργάζονται με πανεπιστήμια είναι οι πλέον επιτυχημένες, ενώ τόνισε την ανάγκη για περισσότερη ανεξαρτησία των πανεπιστημίων και για ακόμα καλύτερη αξιοποίηση των συνεργασιών αυτών».
Ενεργειακή μετάβαση
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΣΕΒ κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος συζήτησε με τον κ. Γεράσιμο Θωμά, Γενικό Διευθυντή Φορολογικών Θεμάτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πρώην Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας το θέμα: «ETS REFORM – CARBON PRICING – CBAM». Ο κ. Θωμάς απάντησε σε ερωτήσεις του Προέδρου του ΣΕΒ κ. Δημήτρη Παπαλεξόπουλου για το πώς θα ισορροπήσουμε την κλιματική φιλοδοξία της ΕΕ με τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.
Στη συζήτηση τονίστηκε η κρίσιμη ανάγκη σταθερού πλαισίου για την πραγματοποίηση επενδύσεων, παρά το ασταθές περιβάλλον, σε μια εποχή πολύ υψηλών τιμών άνθρακα (€100/t), αλλά και ενέργειας. Η μερική επιστροφή σε επίπεδο κανονικότητας δεν αλλάζει το γεγονός πως η ΕΕ αντιμετωπίζει, και θα αντιμετωπίζει για αρκετά ακόμα χρόνια, δομικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα στις τιμές ενέργειας, το οποίο μάλιστα επιδεινώνεται μετά την ανακοίνωση του IRA των ΗΠΑ. Σε συνδυασμό με την προοπτική σταδιακής μείωσης των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών το 2026, η ενεργοβόρα βιομηχανία της Ευρώπης βρίσκεται μπροστά σε έναν υπαρξιακό κίνδυνο.
Καινοτομία παντού
Τη συζήτηση με τίτλο «Innovation across the board: a prerequisite for survival & success», συντόνισε ο κ. Μάρκος Βερέμης, Ταμίας του Δ.Σ και επικεφαλής της Επιτροπής Καινοτομίας του ΣΕΒ που υπογράμμισε την αλματώδη αύξηση της συνολικής κεφαλαιοποίησης εταιρειών τεχνολογίας στη χώρα μας, που από €300 εκατ. έφτασε τα €9 δισ. και που υπολογίζεται να δεκαπλασιαστεί και να προσεγγίσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα επόμενα δέκα χρόνια. «Η πρόοδος είναι εμφανής, μολονότι είναι απαραίτητο να οργανωθούμε για τα επόμενα βήματα, που θα οδηγήσουν τη βιομηχανία μας σε ένα λαμπρό μέλλον, αλλά και θα βοηθήσουν την αύξηση του ΑΕΠ και σε άλλους τομείς» τόνισε. Σημείωσε ότι το κενό στη χρηματοδότηση των πιο ώριμων εταιρειών, οδηγεί σε πρόωρες εξαγορές εταιρειών τεχνολογίας. Η κάλυψη αυτού του κενού αποτελεί προϋπόθεση για ένα ισχυρό (εγχώριο) οικοσύστημα τεχνολογίας. Η έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και μεγέθυνση των επιχειρήσεων τεχνολογίας. Ο ΣΕΒ με πρωτοβουλίες, όπως το IG@Work, συμβάλει στη διεύρυνση της δεξαμενής ανθρώπων υψηλών δεξιοτήτων στη χώρα μας.
Η κ. Πέγκυ Αντωνάκου, μέλος του Δ.Σ. του ΣΕΒ, μίλησε για το ελληνικό οικοσύστημα τεχνολογίας, και σημείωσε πως «το ταλέντο θα είναι πάντα ένα ζητούμενο, αλλά στον κλάδο της τεχνολογίας η ζήτηση για εξειδικευμένα ταλέντα είναι τόσο υψηλή, που η προσφορά δυσκολεύεται να καλύψει τη ζήτηση». «Χρειάζεται και μια κουλτούρα που θα ενθαρρύνει την ανάληψη ρίσκου και την καινοτομία, παρέχοντας στους επιχειρηματίες ευκαιρίες χρηματοδότησης και δικτύωσης. Το πρόγραμμα Google for Startups συνδέει νεοφυείς επιχειρήσεις με ανθρώπους, εργαλεία και πρακτικές που θα τις βοηθήσουν να αναπτυχθούν».
O κ. Γιώργος Μαργώνης, Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, αναφέρθηκε στην σημασία της κατάρτισης και επανακατάρτισης (reskilling & upskilling), τονίζοντας πως οι επιχειρήσεις έχουν ευθύνη να στηρίξουν τους ανθρώπους τους και να προσφέρουν τα εργαλεία για να αναπτυχθούν».
Ο κ. Θεοδόσης Μιχαλόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Microsoft για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα, τόνισε πως «χρειάζεται αλλαγή κουλτούρας. Χρειαζόμαστε περισσότερους απόφοιτους στην τεχνολογία και γυναίκες που εργάζονται σε αυτόν το χώρο. Πρέπει το σχολείο να ετοιμάζει τα παιδιά για το χώρο της τεχνολογίας».
O κ. Σπύρος Μαγιάτης, Co-Founder και CTO της Workable σχολίασε πως «η μεγάλη ζήτηση στον τομέα της τεχνολογίας, είναι πλέον δεδομένη. Υπάρχουν και άλλοι τομείς με ζήτηση, όπως είναι ο τουρισμός. Η παρατεταμένη πολιτική των χαμηλών επιτοκίων οδήγησε σε εκτόξευση της χρηματοδότησης των τεχνολογικών εταιρειών μέσω venture capital επενδύσεων».
Ισότητα στην εργασία
Ο ΣΕΒ και το Ίδρυμα Μποδοσάκη ανέλαβαν τη διοργάνωση της συζήτησης για την ισότητα στην εργασία με τίτλο «Equality in the workspace- Closing the gender gap in Greece».
Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στον κόσμο της εργασίας αποτελεί, εκτός από ρυθμιστική προτεραιότητα (στην Ελλάδα, την Ευρώπη και διεθνώς) και ένα ζήτημα κουλτούρας, ενώ και επερχόμενες ευρωπαϊκές Οδηγίες θέτουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την ενσωμάτωση των προβλέψεων σε ζητήματα ισότητας, κυρίως των αμοιβών. Στην Ελλάδα, οι εργαζόμενες γυναίκες λαμβάνουν χαμηλότερες αμοιβές, υπο-εκπροσωπούνται σε θέσεις ευθύνης και αντιμετωπίζουν ακόμα πληθώρα στερεοτύπων. Η ενσωμάτωση της ισότητας στην κουλτούρα όλων των επιχειρήσεων έχει πολλαπλά οφέλη τόσο για τις εταιρείες, όσο και για τους εργαζόμενους. Προσφέρει διαφορετικές οπτικές και δεξιότητες στην καθημερινότητα και στην εργασία, και ευνοεί την παραγωγικότητα.
Η κ. Ρόζα Μόνου, Διευθύντρια Εταιρικής Επικοινωνίας του ΣΕΒ, παρουσίασε τα αποτελέσματα έρευνας του ΣΕΒ για την ισότητα στην εργασία, που υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Επιτροπής του ΣΕΒ για τη Διαφορετικότητα, τη Συμπερίληψη και την Ισότητα σημειώνοντας πως «για τις επιχειρήσεις, η ισότητα των φύλων είναι πλούτος και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που βοηθάει στην προσέλκυση ταλέντου και προάγει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία. Θέλουμε τα νέα κορίτσια να νιώθουν πως ο δρόμος στις επιχειρήσεις είναι ανοιχτός και πιο εύκολος για εκείνες στο μέλλον, χωρίς περιορισμούς. Τα κορίτσια που θα εισέλθουν σε λίγα χρόνια στην αγορά εργασίας θα πρέπει να αποκτήσουν μια δυναμική νοοτροπία, και να μη διστάζουν να ακολουθούν επαγγέλματα που παραδοσιακά έμοιαζαν σαν «αντρική υπόθεση», όπως είναι ο χώρος του STEM».
Η κ. Lajla Brandt Jakhelln, Πρέσβης της Νορβηγίας στην Ελλάδα, ανέφερε πως παρακολουθούν στενά την ισότητα στην εργασία στη Νορβηγία, και ότι «το μισθολογικό χάσμα είναι 12,5% κάτω από την ΕΕ, όμως κυρίως λόγω του ότι οι περισσότερες γυναίκες εργάζονται με μερική απασχόληση ή στο δημόσιο».
Ο κ. Βασίλης Αντωνιάδης, Μέλος Δ.Σ. του Ιδρύματος Μποδοσάκη και Διευθύνων Σύμβουλος & Ανώτερος Συνεργάτης της Boston Consulting Group, εκτίμησε, ότι οι μισθολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι το αποτέλεσμα. «Μία σειρά από αποφάσεις μας οδηγoύν στις μισθολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αν η αξιολόγηση μίας μητέρας λαμβάνει υπόψη τους περιορισμούς, που υπάρχουν, χωρίς προκαταλήψεις, αυτό μπορεί να αλλάξει. Αλλά πρέπει να αλλάξουν οι προκαταλήψεις, δεν είναι εύκολο».
Σχετικά με τις προκαταλήψεις που υπάρχουν στον χώρο εργασίας, ο κ. Λεωνίδας Κανελλόπουλος, CSO του Ομίλου ΤΙΤΑΝ, μίλησε για τα λανθασμένα στερεότυπα που υπάρχουν, και τόνισε πως οι εταιρείες πέρα από τα προγράμματα εκπαίδευσης και τις καμπάνιες ενημέρωσης, πρέπει να άρουν τις “κρυφές προκαταλήψεις”, όπως για παράδειγμα στη γλώσσα, που χρησιμοποιείται στη σύνταξη μιας αγγελίας που μπορεί να απευθύνεται περισσότερο σε άνδρες.
Η κ. Σμαραγδή Ταλάκη, Head of HR & Sustainability των UNI-PHARMA & Intermed, εκπροσωπώντας εκτάκτως την κ. Ιουλία Τσέτη, ΓΓ του Δ.Σ. του ΣΕΒ και επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας για τη Διαφορετικότητα, τη Συμπερίληψη και την Ισότητα, αναφέρθηκε στις πρακτικές της Uni-Pharma, όπου το 70% της ομάδας R&D της εταιρίας είναι γυναίκες, όπως και το 41% του συνόλου του προσωπικού, ενώ στόχος είναι το ποσοστό αυτό να φτάσει στο 50%».
Η βιομηχανία 2030
Η ημέρα του ΣΕΒ στους Δελφούς ολοκληρώθηκε με θέμα τη Βιομηχανία 2030. Στη συζήτηση για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής βιομηχανίας, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΣΕΒ, κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος υπογράμμισε πως η βιομηχανία αλλάζει. Ενσωματώνει γνώση και τεχνολογία, καινοτομεί και δημιουργεί νέες δουλειές. Σημείωσε τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει την τελευταία δεκαετία, όπως η σημαντική αύξηση των εξαγωγών καθώς και η ενίσχυση των θέσεων εργασίας κατά 21% από το 2014. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Δ.Σ. του ΣΕΒ, ο στόχος να αυξηθεί η συμμετοχή της βιομηχανίας στο 15% του ΑΕΠ πριν από το 2030, είναι απόλυτα εφικτός.
Παρά τις προκλήσεις, οι προοπτικές για το 2030 είναι ενθαρρυντικές, ωστόσο, υπάρχουν ακόμα σημαντικές προκλήσεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, που όπως υπογράμμισε, βρίσκονται αντιμέτωπες με υπαρξιακή κρίση, λόγω του μη ανταγωνιστικού κόστους ενέργειας στην Ευρώπη. Για την Ελλάδα, οι βασικές προκλήσεις εντοπίζονται στις μεγάλες καθυστερήσεις στην αδειοδότηση, στην απονομή της Δικαιοσύνης, στην ανάγκη κάλυψης του χάσματος δεξιοτήτων και στην απαιτούμενη επένδυση στις νέες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη.
Ο κ. Markus Beyrer, Γενικός Διευθυντής της BusinessEurope, σε διαδικτυακή παρέμβασή του από τις Βρυξέλλες, είπε ως η ευρωπαϊκή βιομηχανία βρίσκεται μεταξύ κρίσης και αισιοδοξίας, λόγω των ασύμμετρων συνεπειών από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Επικαλούμενος το πρόσφατο βαρόμετρο μεταρρυθμίσεων της BusinessEurope τόνισε ότι το 90% των επιχειρήσεων μελών της θεωρούν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απωλέσει την ελκυστικότητά της ως επενδυτικός προορισμός, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους ενέργειας. Τόνισε τη σημασία της ανθεκτικότητας της βιομηχανίας καθώς και ότι όσο πιο ανεπτυγμένο είναι το παραγωγικό οικοσύστημα, τόσο πιο εύκολα ξεπερνούν οι χώρες τις κρίσεις.
Ο κ. Μιχάλης Στασινόπουλος, ο πρόεδρος της ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ και της Ελληνικής Παραγωγής, τόνισε τη σημασία και το ρόλο της βιομηχανίας και τάχθηκε υπέρ της σύστασης υπουργείου Βιομηχανίας, ενώ ζήτησε να υποστηρίζονται έμπρακτα οι προσπάθειες για παραγωγή. «Συμβαίνουν», κατέληξε, «τεκτονικές αλλαγές σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη που δημιουργούν τεράστιες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Η αναπτυξιακή πορεία της βιομηχανίας θα εξαρτηθεί από το πως θα χρησιμοποιήσουμε αυτές τις τεχνολογίες».
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της DEMO και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Δημήτρης Δέμος υπογράμμισε την ανάγκη επένδυσης στην τεχνολογία, το Industry 4.0 και την Τεχνητή Νοημοσύνη και τόνισε πως όποια βιομηχανία δεν προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση, δεν θα μπορέσει να φύγει μπροστά τα επόμενα χρόνια».
Ο κ. Ανδρέας Σιάμισιης, Διευθύνων Σύμβουλος της HELLENiQ ENERGY και Πρόεδρος του Συμβουλίου του ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΒΙΑΝ), τόνισε ότι η ελληνική βιομηχανία έχει κάνει άλματα στα θέματα βιωσιμότητας και ESG, στις επενδύσεις για ψηφιακό μετασχηματισμό και στην ανάπτυξη τοπικού οικοσυστήματος και εφοδιαστικής αλυσίδας. Χρειάζεται συνδυασμός δυνάμεων από τις επιχειρήσεις, το κράτος με υποστηρικτικό θεσμικό πλαίσιο, τις αγορές και τους καταναλωτές, δεδομένου ότι μια καλύτερη περιβαλλοντικά οικονομία θα μας ωφελήσει τελικά όλους.
Κατά τη διάρκεια συζήτησης με τίτλο «Investing in Industry: Practices, Progress and Challenges”, ο Γενικός Διευθυντής του ΣΕΒ, Δρ. Γιώργος Ξηρογιάννης μίλησε για την σημαντική πρόοδο των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, και σχολίασε πως «το αύριο θα είναι πολύ διαφορετικό, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός στην προσέλκυση επενδύσεων έχει αλλάξει, και είναι απαραίτητη η ταχεία προσαρμογή όλης της ΕΕ στις γεωπολιτικές αλλαγές που φέρνουν επενδύσεις από την ανατολή πίσω σε χώρες της Δύσης». Παράλληλα, τόνισε πως ο παγκόσμιος ανταγωνισμός σε βιομηχανικές επενδύσεις λαμβάνει υπόψη τα επενδυτικά κίνητρα αλλά κερδίζεται τελικά με την απλούστερη λειτουργία των επιχειρήσεων. Εκεί άλλωστε εμφανίζεται ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» που δεν είναι άλλος από τη γραφειοκρατία που δημιουργεί το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ.
