Έντεκα μεγάλα ενεργειακά projects ελληνικού ενδιαφέροντος σε ηλεκτρισμό, αποθήκευση (ενέργειας και φυσικού αερίου) και υδρογόνο μπήκαν αυτή την εβδομάδα στη «μάχη» της ένταξης στην έκτη λίστα των Έργων Κοινού/Αμοιβαίου Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI/PMI).
Τα ενεργειακά projects ελληνικού ενδιαφέροντος έχουν να αντιμετωπίσουν σκληρό ανταγωνισμό δεκάδων projects από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Η ένταξη στην εν λόγω λίστα -που αναθεωρείται ανά διετία έπειτα από επίπονη αξιολόγηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ωρίμανση των έργων, καθώς «ξεκλειδώνει» ευρωπαϊκή χρηματοδότηση -πρωτίστως από το ταμείο Connecting Europe Facility (CEF)-, εξασφαλίζει προτεραιότητα στις αδειοδοτήσεις και δίνει «μπόνους» στα επιλεγμένα έργα για δανειοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Πρώτα το υδρογόνο
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», από το πρώτο «κόσκινο» των Βρυξελλών (γιατί θα ακο- λουθήσουν και άλλα έως την οριστικοποίηση της λίστας τον Νοέμβριο…) πέρασαν στην αρχή της εβδομάδας πέντε έργα με ελληνικό πρόσημο, που αφορούν υποδομές υδρογόνου, τα οποία εξετάστηκαν στη συνάντηση της περιφερειακής ομάδας «HI East», όπου συμμετέχει η Ελλάδα μαζί με άλλες χώρες από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Συνολικά από όλες τις ομάδες έχουν υποβληθεί 180 έργα που θέτουν υποψηφιότητα για PCI και άλλα 16 για PΜΙ, ενδεικτικό του ισχυρού ενδιαφέροντος για ένταξη στη λίστα.
Τα πέντε ελληνικά έργα είναι τα ακόλουθα:
1. Νέος αγωγός μεταφοράς υδρογόνου, μήκους 540 χλμ., με πιθανό κλάδο μήκους 250 χλμ.: Το έργο έχει φορέα υλοποίησης τον ΔΕΣΦΑ, εκτιμώμενο προϋπολογισμό 1,32 δισ. ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029. Σκοπός του έργου είναι η μεταφορά καθαρού υδρογόνου κυρίως από το νότιο τμήμα της Ελλάδας, μέχρι το σημείο διασύνδεσης με τη Βουλγαρία, καθώς και στην περιοχή της Καβάλας όπου βρίσκονται βιομηχανίες υψηλής εντάσεως υδρογόνου και μελλοντικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Επιπροσθέτως, ο αγωγός θα αποτελέσει το πρώτο τμήμα του μελλοντικού πανευρωπαϊκού δικτύου υδρογόνου (European Hydrogen Backbone) και συγκεκριμένα του Νοτιοανατολικού Διαδρόμου Μεταφοράς Υδρογόνου, αξιοποιώντας τη στρατηγική θέση και τις δυνατότητες της Ελλάδας για παραγωγή χαμηλού κόστους πράσινου υδρογόνου για την εξαγωγή καθαρής ενέργειας στην Κεντρική Ευρώπη, όπου προ- βλέπεται υψηλή ζήτηση.
2. Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Καβάλας: Το έργο αφορά τη μετατροπή του εξαντλημένου κοιτάσματος φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας σε υπόγεια εγκατάσταση αποθήκευσης φυσικού αερίου (ΥΑΦΑ).
Σύμφωνα με προκαταρκτική αξιολόγηση, η υποδομή αυτή θα μπορούσε δυνητικά να μετατραπεί σε εγκατάσταση αποθήκευσης υδρογόνου, αυξάνοντας τη βιωσιμότητα του έργου.
3. Μετρητικός και Ρυθμιστικός Σταθμός για την ΥΑΦΑ Καβάλας για τη μελλοντική διασύνδεση της αποθήκης με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς – αρχικά στο υφιστάμενο σύστημα φυσικού αερίου και μετά το 2029 στο δίκτυο υδρογόνου της Ελλάδας.
4. Αγωγός Ποσειδών, με φορέα υλοποίησης την κοινοπραξία IGI Poseidon των ΔΕΠΑ και Edison. Πρόκειται για το project αγωγού φυσικού αερίου 210 χλμ., που ξεκινά από την Ελλάδα (Φλωροβούνι Θεσπρωτίας) και διασχίζει το Ιόνιο Πέλαγος καταλήγοντας στην ιταλική ακτή στο Οτράντο και θα επιτρέπει τη ροή αερίου που προέρχεται από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μέσω του αγωγού East Med, με τον οποίο ο αγωγός Ποσειδών θα συνδεθεί στη Θεσπρωτία.
Η IGI Poseidon έχει εκπονήσει σειρά μελετών για την εφαρμογή πλήρους δυνατότητας μεταφοράς υδρογόνου στον «Ποσειδώνα», οι οποίες έδειξαν σημαντική αύξηση στις επόμενες δεκαετίες της διαθεσιμότητας ανανεώσιμου υδρογόνου για εξαγωγή από την Ελλάδα και την Κύπρο στην Ευρώπη. 5. Αγωγός Levante με φορέα υλοποίησης την IGI Poseidon: Χερσαίος αγωγός που θα διασυνδέει απευθείας τις τοπικές πηγές παραγωγής υδρογόνου με το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα. Το πρώτο τμήμα περιλαμβάνει αγωγό μήκους 760 χλμ., από το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας έως τα ελληνοτουρκικά σύνορα στους Κήπους. Το δεύτερο τμήμα ξεκινάει από τη Νέα Μεσημβρία (Ελλάδα) και φτάνει έως το Πέτριτς της Βουλγαρίας, επιτρέποντας τη μεταφορά υδρογόνου στην περιοχή των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Ο αγωγός θα σχεδιαστεί με χωρητικότητα έως 20 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.
Ηλεκτρισμός και αποθήκευση
Σήμερα η μάχη συνεχίζεται στη συνάντηση των περιφερειακών ομάδων ηλεκτρικής ενέργειας και υπεράκτιων δικτύων. Σε αυτή την υποομάδα υποψήφιων έργων PCI/PMI έχουν υποβληθεί συνολικά 93 έργα, έξι εκ των οποίων είναι ελληνικού ενδιαφέροντος. Δύο απ’ αυτά τα έξι έργα προβλέπουν -με διαφορετική όδευση και προδιαγραφές- την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου και ανταγωνίζονται όχι μόνο άλλα ευρωπαϊκά έργα διασυνοριακών ηλεκτρικών διασυνδέσεων, αλλά και το ένα το άλλο. Ο λόγος για το project GREGY με φορέα υλοποίησης την Elica του Ομίλου Κοπελούζου και το GAP που προωθεί η ομώνυμη εταιρεία που συνδέεται με την Eunice Energy Group. Πηγές αναφέρουν ότι το έργο GREGY (ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου μέσω Αττικής, μεταφορικής ικανότητας 3 GW) που φέρεται να διαθέτει ισχυρά πολιτικά ερείσματα σε Αθήνα και Κάιρο ωριμάζει με ταχείς ρυθμούς. Στο «μέτωπο» της διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου μέσω Κρήτης (Mersa Matruh-Αθερινόλακκος) μεταφορικής ικανότητας 2 GW που τρέχει η GAP, εγείρονται ερωτηματικά αναφορικά με την όδευση του καλωδίου μετά την προειδοποίηση από τον ΑΔΜΗΕ ότι η δυνατότητα του ηλεκτρικού Συστήματος της Κρήτης για υποδοχή ηλεκτρικών διασυνδέσεων εξαντλείται με τη «μικρή» διασύνδεση Κρήτη-Πελοπόννησος του ΑΔΜΗΕ (που βρίσκεται ήδη σε λειτουργία), τη «μεγάλη» διασύνδεση Κρήτη-Αττική (που υλοποιεί η θυγατρική του ΑΔΜΗΕ Αριάδνη Interconnection και θα μπει στην πρίζα εντός του 2024) και το καλώδιο Κρήτης-Κύπρου της κοινοπραξίας Euroasia Interconnector. Σημειώνεται ότι αυτό είναι το τρίτο έργο ελληνικού ενδιαφέροντος που έχει ήδη εξασφαλίζει χρηματοδότηση 100εκατ. ευρώ από το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου και άλλα 657 εκατ. ευρώ από το CEF, καθώς αποτελεί έργο PCI εδώ και χρόνια.
Ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τον EuroAsia για να αποκτήσει μετοχική συμμετοχή στο έργο, που δεν έχουν ολοκληρωθεί. Τα υπόλοιπα τρία έργα που συμπληρώνουν την «ελληνική λίστα» είναι:
1. Η ηλεκτρική διασύνδεση Southern Aegean Interconnector, έργο επίσης της Eunice, που βρισκόταν και στον προηγούμε- νο κατάλογο PCI και φέρεται να βρίσκεται σε φάση επανασχε- διασμού μετά την απορριπτική απόφαση του Υπουργείου Περι- βάλλοντος και Ενέργειας για την περιβαλλοντική αδειοδότησή του τον Μάιο του 2021.
2. Μονάδα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με μπαταρίες ονομαστικής ισχύος 250 MW που αποτελεί μια ακόμα πρόταση της Eunice. Η μονάδα θα εγκα- τασταθεί κοντά σε υφιστάμενους λιγνιτικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία και θα συνδεθεί στο Σύστημα Μεταφοράς Ηλε- κτρικής Ενέργειας μέσω δικού του Υποσταθμού.
3. Το έργο αντλησιοταμίευσης της Αμφιλοχίας, με φορέα υλο- ποίησης την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, το οποίο είναι εγγεγραμμένο και στον πέμπτο κατάλογο PCI και έχει λάβει χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
