Σε τροχιά υλοποίησης βρίσκεται η πρώτη φάση του προγράμματος Greek CONNECtivity microsatellites, συνολικού ύψους 200,3 εκατ., που αφορά την κατασκευή 13 cubesats με εμπορικές εφαρμογές από επτά κοινοπραξίες αποτελούμενες από πανεπιστήμια και εταιρείες.
Ελληνικοί φορείς για πρώτη φορά θα κατασκευάσουν μικροδορυφόρους με καινοτόμες εμπορικές εφαρμογές, ανοίγοντας τον δρόμο για την περαιτέρω ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας από τη διαστημική βιομηχανία.
Την επιλογή των 7 κοινοπραξιών έχει κάνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (European Space Agency – ESA). ΟESA,σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και τη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών, διενεργεί το σύνολο των διαδικασιών για την ανάθεση του Greek CONNECtivity microsatellites, δράση που φιλοδοξεί να αποτελέσει έργο «game changer» με στόχο τη δημιουργία ενός βιώσιμου και ισχυρού διαστημικού οικοσυστήματος στην Ελλάδα.
Η χρηματοδότησή της προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και βάσει του χρονοδιαγράμματος θα ολοκληρωθεί το τρίτο τρίμηνο του 2026.
Οι αναθέσεις
Η πρώτη φάση του προγράμματος, ειδικότερα, είναι ύψους 15,724 εκατ. ευρώ. Οι αναθέσεις και τα επιμέρους στοιχεία του έχουν ως εξής: Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ως επικεφαλής έχει αναλάβει την κατασκευή 3 μικροδορυφόρων (από τους συνολικά 13), οι οποίοι θα εφαρμόζουν πρωτόκολλα 5Gκαι IoT (Internet of Things) για την υποστήριξη ασφαλών επικοινωνιών.
Στο (υπο)πρόγραμμα Ermis, όπως ονομάζεται, συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, οι εταιρείες Adveos και Adamant, θα χρηματοδοτηθεί με 5,5 εκατ., ενώ θα δοκιμαστεί για πρώτη φορά μπαταρία από γραφένιο, κάτι που συνιστά παγκόσμια καινοτομία. Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης θα κατασκευάσει έναν δορυφόρο (χρηματοδότηση με 1 εκατ.), ο οποίος με τη χρήση εξελιγμένης κάμερας θα «βλέπει» μέσα από καπνούς π.χ. την εξέλιξη μιας φωτιάς ή ακόμη θα μπορεί να εντοπίσει εγκαίρως τυχόν μόλυνση στη θάλασσα (π.χ. την ύπαρξη μια πετρελαιοκηλίδας).
Η ονομασία του προγράμματος αυτού είναι DUTHSat-2. Με επικεφαλής την εταιρείαEmtech Space PCκαι τη συμμετοχή του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, θα κατασκευαστούν 3 μικροδορυφόροι (χρηματοδότηση με 3,998 εκατ.).
Πρωτόκολλα ασφαλείας
Το πρόγραμμαGreek CubeSat θα χρησιμοποιεί τον δορυφορικό σταθμό του ΟΤΕ στη Νεμέα για να υλοποιήσει πρωτόκολλα ασφαλών επικοινωνιών με τη χρήση βελτιωμένης κάμερας που θα παρέχει ακριβή απεικόνιση τη νύχτα. Θα διαθέτει εξελιγμένο επεξεργαστή δεδομένων που δοκιμάζεται για πρώτη φορά στο διάστημα.
Κοινοπραξία με επικεφαλής το Libre Space Foundation (μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ασχολείται με προγράμματα που αφορούν το διάστημα) θα κατασκευάσει 3 δορυφόρους (χρηματοδότηση 2 εκατ.). Το πρόγραμμα Phasma θα διαθέτει συστήματα που επεξεργάζονται δεδομένα στον δορυφόρο με τη χρήση συμβατικών τεχνολογιών επικοινωνίας. Πρωτόκολλα που σχετίζονται με εφαρμογές κυβερνοασφάλειας στο Διάστημα θα αναπτύξει κοινοπραξία με επικεφαλής την εταιρεία Planetek Hellas EPE.
Με το πρόγραμμα OptiSat θα κατασκευαστεί ένας δορυφόρος (1,064 εκατ. ευρώ). Συστήματα ασφαλούς ναυσιπλοΐας θα υλοποιήσει κοινοπραξία με επικεφαλής την Prisma Electronics SAκατασκευάζοντας ένα μικροδορυφόρο (πρόγραμμα MICE – 1 με χρηματοδότηση 980 χιλ. ευρώ).
Με επικεφαλής το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης άλλη κοινοπραξία θα κατασκευάσει ένα μικροδορυφόρο ο οποίος θα αναπτύξει σύστημα οπτικών ασφαλών επικοινωνιών με τη χρήση λέιζερ. Το πρόγραμμα PeakSat θα λάβει χρηματοδότηση 1,181 εκατ. ευρώ.
Οι επιλεχθέντες
Υπενθυμίζεται ότι για το κυρίως έργο, Greek CONNECtivity microsatellites, στην επόμενη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την επιλογή του αναδόχου έχουν επιλεγεί από την ESA οι OHB Hellas, Thales Hellas και SITAEL Hellas.
Πρόκειται για τις θυγατρικές ξένων εταιρειών (γερμανικής, γαλλικής και ιταλικής αντίστοιχα) με δραστηριότητα και στην Ελλάδα, οι οποίες στη συνέχεια θα συγκροτήσουν κοινοπραξίες με άλλες εγχώριες εταιρείες για να καταθέσουν προσφορά στο πλαίσιο του σε εξέλιξη διαγωνισμού.
Αξίας περίπου 70 με 80 εκατ. ευρώ(από τα 200,3 εκατ.) είναι το έργο που θα εκτελεστεί από ελληνικές εταιρείες, ωστόσο, σύμφωνα με τα στελέχη της ελληνικής βιομηχανίας διαστήματος, το μεγαλύτερο όφελος από την υλοποίηση του προγράμματος είναι η δημιουργία υποδομών και η ανάπτυξη τεχνογνωσίας στην Ελλάδα για την παραγωγή μικροδορυφόρων.
Προβλέπεται επίσης το 20% εκ των σχετικών κονδυλίων να διατεθεί για δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, ενισχύοντας την καινοτομία στον διαστημικό τομέα της χώρας. Το εθνικό πρόγραμμα κατασκευής μικροδορυφόρων σχεδιάστηκε και υλοποιείται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Secure Connectivity του Επιτρόπου Thierry Breton.
