Κόντρα σε προκλήσεις και αντιξοότητες το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας «μεγαλώνει» και εξελίσσεται. Σύμφωνα με στοιχεία του Elevate Greece η χώρα μας φιλοξενεί περισσότερες από 600 startups, που απασχολούν περίπου 5.900 εργαζομένους. Ο ΣΕΒ υπολογίζει ότι έχουν πετύχει κεφαλαιοποίηση περί τα 8 δισ. ευρώ και ότι αντιστοιχούν περίπου στο 3% του ΑΕΠ, με δυνατότητα το ποσοστό αυτό να φτάσει στο 10% μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.
Υπάρχουν, ήδη, πέντε εταιρείες με αξία τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ και τουλάχιστον 30 εταιρείες με κεφαλαιοποίηση άνω των 100 εκατ. ευρώ. Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό γιατί η ικανότητα των επιχειρήσεων μίας χώρας να καινοτομούν συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητά της. Ο ΣΕΒ στέκεται αρωγός στην προσπάθεια για συνεχή ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων, μετρώντας ήδη 91 startups στα μέλη του.
Η Μάγκυ Αθανασιάδη, Διευθύντρια του Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΣΕΒ, μίλησε στη Ναυτεμπορική για τη δυναμική του οικοσυστήματος, τις προκλήσεις που έχει μπροστά του και τα εργαλεία που προσφέρει ο Σύνδεσμος για να τις βοηθήσει να τα υπερκεράσουν.
Ποια είναι σήμερα η εικόνα του οικοσύστηματος των startups στην Ελλάδα; Πόσες νεοφυείς επιχειρήσεις είναι μέλη του ΣΕΒ;
Μου δίνετε την ευκαιρία να επαναλάβω αυτό που μας έχει πει δημόσια ο Πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε πορεία μεγάλων αλλαγών στο παραγωγικό της μοντέλο και στο πλαίσιο αυτό έχει δημιουργηθεί ένα μικρό – για τα διεθνή δεδομένα -αλλά ιδιαίτερα δυναμικό οικοσύστημα καινοτομίας την ίδια στιγμή που τα Πανεπιστήμιά μας ανοίγουν τις πόρτες τους στην οικονομία και στην αγορά. Αυτό το οικοσύστημα και αναφέρομαι στις startups στην Ελλάδα εξελίσσεται και μεγαλώνει συνεχώς και σε αριθμό και σε κεφαλοποίηση. Διαπιστώνουμε ότι η χώρα μας έχει γίνει πολύ περισσότερο φιλική για μια νεοφυή επιχείρηση σε σχέση με το παρελθόν και δεν είναι τυχαίο ότι τον περασμένο χρόνο κέρδισε 6 θέσεις στο Global Startup Ecosystem Index 2022, φθάνοντας την 48η καλύτερη θέση στον κόσμο. Στην ανάπτυξη των ελληνικών startups αλλά και του οικοσυστήματος επιχειρηματικών κεφαλαίων (VCs κλπ), έχει παίξει καταλυτικό ρόλο και η λειτουργία του EquiFund. Μέχρι σήμερα, ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του Equifund, έχουν επενδυθεί συνολικά 830 εκατ. ευρώ στο Ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας.
Κάτι που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι πάνω από το 15% των εταιρειών στο οικοσύστημα καινοτομίας είναι στον χώρο της υγείας, με πάνω από το 50% αυτών να προσφέρουν λύσεις ψηφιακής υγείας. Μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει και για τους τομείς του τουρισμού και αναψυχής καθώς και της ενέργειας και περιβάλλοντος, με 9% και 8% της επιχειρηματικής δραστηριότητας αντίστοιχα, ενώ αξιόλογες προσπάθειες αναπτύσσονται και στον τομέα της βιομηχανικής τεχνολογίας και συστημάτων παραγωγής.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχει ακόμη ένα πλούσιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό στον ερευνητικό χώρο. Στον ΣΕΒ εργαζόμαστε συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια προκειμένου να βοηθήσουμε τους ερευνητές μας να αξιοποιήσουν επιχειρηματικά την έρευνα που παράγουν. Μέχρι σήμερα, 91 νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν επιλέξει να γίνουν μέλη του ΣΕΒ. Ο ΣΕΒ υποστηρίζει την γρήγορη ανάπτυξη τους (scale up) με στοχευμένη υποστήριξη: α) για την επιχειρηματική ανάπτυξη και εξαγωγές, β) ανάπτυξη δεξιοτήτων και αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού, γ) προβολή και προώθηση, και δ) διευκόλυνση σε πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση/ εμπόδιο που συναντούν μπροστά τους οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις;
Κατά την εξέλιξη και ανάπτυξή τους, οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις συναντούν τρία σημαντικά προβλήματα: α) να αποκτήσουν ένα ικανό μέγεθος που θα τις καταστήσει βιώσιμες μακροπρόθεσμα και θα τους επιτρέψει να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τον ανταγωνισμό από το εξωτερικό, β) να πετύχουν μεγέθυνση (scaleup) σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και γ) να διαχειριστούν αποτελεσματικά την επιτυχία και τη μεγέθυνση. Αυτό το τελευταίο συνεπάγεται διαφορετικές οικονομικές στρατηγικές, προσεκτική επέκταση στο εξωτερικό, και αποτελεσματική διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού.
Τα τελευταία χρόνια είδαμε σημαντική πρόοδο στο μέτωπο της χρηματοδότησης, αλλά και ενδιαφέρον από επενδυτές του εξωτερικού. Πιστεύετε ότι η τάση αυτή συνέχεια;
Η τάση αυτή θα ήταν ακόμα πιο ισχυρή εφέτος και τα επόμενα χρόνια αν δεν είχε επηρεαστεί το επενδυτικό κλίμα από την κατάσταση παγκοσμίως και στην γειτονιά μας ιδιαιτέρως. Επίσης, οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν χαμηλώσει τις αποτιμήσεις. Αυτό, σε ένα βαθμό μπορεί να είναι προσωρινό, αλλά σε μία άλλη διάσταση μπορεί να αποτελεί μία ουσιαστική διόρθωση. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν εξακολουθούν να υπάρχουν ευκαιρίες. Οι καλές εταιρείες θα παραμείνουν καλές και θα συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επενδυτών αλλά και των στρατηγικών συνεργατών. Βέβαια, οι επενδυτές επενδύουν σήμερα σε χαμηλότερες αποτιμήσεις, ενώ βλέπουμε να καταγράφεται σαφής προτίμηση να επενδύουν σε εταιρείες που έχουν ήδη, συμμετάσχει σε έναν πρώτο γύρο χρηματοδότησης.
Ποιο πιστεύετε ότι είναι το σημαντικότερο στοιχείο για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος των startups στην Ελλάδα;
Η καινοτομία θέλει συνεργασία. Και στελέχη και οργανισμούς που θα διασυνδέσουν τις νεοφυείς εταιρείες με άλλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έτσι ώστε να αναπτύξουν στρατηγικές συνεργασίες και να ξεπεράσουν την λεγόμενη «κοιλάδα του θανάτου». Στον ΣΕΒ πιστεύουμε στη δύναμη των συνεργασιών και θεωρούμε ότι είναι προϋπόθεση για τη μεγέθυνση των ελληνικών startups και την επέκτασή τους σε ξένες αγορές. Γι αυτό και υλοποιούμε πλήθος πρωτοβουλιών, μέσω των οποίων, επιχειρούμε να φέρουμε κοντά τις startups με τη βιομηχανία και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η προσπάθεια αυτή, είναι επίπονη και αναγκαστικά χρονοβόρα, αλλά μπορώ να σας πω ότι βαδίζουμε σε καλό δρόμο.
Ποιες πρωτοβουλίες προωθεί στην κατεύθυνση αυτή ο ΣΕΒ; Τι «εργαλεία» προσφέρει στις ελληνικές startups;
Ο ΣΕΒ έχει δημιουργήσει την scaleup community, μία ειδική κατηγορία μελών που υποστηρίζει με εξειδικευμένες υπηρεσίες για επιχειρηματική ανάπτυξη και χρηματοδότηση. Επίσης, έχει αναπτύξει τη διεθνή κοινότητα «Innovative Greeks» με μέλη πάνω από 5.500 Έλληνες της διασποράς, που ενημερώνονται για την ανάπτυξη του οικοσυστήματος και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται. Στο πλαίσιο της κοινότητας των «Innovative Greeks» θα εγκαινιαστεί σύντομα το IG@work, μια ψηφιακή πλατφόρμα που δίνει τη δυνατότητα σε νεοφυείς επιχειρήσεις, εύκολα και χωρίς κόστος, να συνδέονται με υποψήφια στελέχη υψηλών προσόντων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο ΣΕΒ διασυνδέει, επίσης, ερευνητικές ομάδες, startups και μεγάλες επιχειρήσεις και βιομηχανίες δια μέσου στοχευμένων εκδηλώσεων όπως τα «Innovation Ready» και τα «Business Days». Τέλος, ο ΣΕΒ έχει αναπτύξει δράση για την ενδυνάμωση δύο εξαιρετικά σημαντικών επιχειρηματικών οικοσυστημάτων στην Ελλάδα, όπως είναι το healthcare/life sciences και το clean/climate-tech. Πιστεύουμε ότι το 2023 θα μπορούμε να ανακοινώσουμε πιο χειροπιαστά αποτελέσματα σχετικά με την ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας στη χώρα μας.
