Της Λέττας Καλαμαρά
[email protected]
Διέξοδο στα νέα προβλήματα που προκαλεί η εγχώρια και διεθνής συγκυρία, τα οποία έρχονται να προστεθούν στα συσσωρευμένα προβλήματα από τις προηγούμενες κρίσεις, αναζητούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Στόχος να μπορέσουν να συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στον δύσκολο ρόλο τους ως πηγή ανάπτυξης. Και αυτό γιατί, παρά τις αντίξοες συνθήκες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συνεχίζουν να αποτελούν την κινητήριο δύναμη της οικονομίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με σημαντική συμβολή στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας με συνεισφορά στο ΑΕΠ, στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, όπως δείχνει πρόσφατη μελέτη για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα που εκπόνησαν τα στελέχη του τομέα Περιφερειακής Ανάπτυξης και Κοινωνικής Συνοχής της Data Consultants.
Σύμφωνα με τη μελέτη που παρουσιάστηκε στην ετήσια συνάντηση της Λέσχης Μικρομεσαίας Επιχειρηματικότητας που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Ε.Ε.-27), το 99,8% των επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους, εκτός από τον χρηματοπιστωτικό, είναι ΜμΕ.
Αυτές οι επιχειρήσεις απασχολούν 93 εκατομμύρια ανθρώπους, που αντιστοιχεί στο 67% της συνολικής απασχόλησης. Η πλειονότητα αυτών των ΜμΕ (93%) είναι μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα.
Στην Ελλάδα, το πλήθος τους είναι κοντά στο 99,9% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων. Καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και κλάδων. Αντιπροσωπεύουν περίπου το 19,3% του ΑΕΠ και το 87% της απασχόλησης σε επιχειρήσεις. Το 99% των επιχειρήσεων σε εθνικό επίπεδο απασχολούσαν το 2021 έως 250 εργαζόμενους, εντασσόμενες στην κατηγορία των πολύ μικρών (88,2% περίπου), μικρών (10% περίπου) και μεσαίων επιχειρήσεων (1,3% περίπου) (Π.Σ. «Εργάνη», 2021).
Ωστόσο, η επιβίωση των ΜμΕ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όπως τονίζουν οι αναλυτές της Data Consultants απαιτούνται συνεχής εκσυγχρονισμός στην παραγωγή και τη διαχείριση, καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα, πρόσβαση σε σχετική πληροφόρηση και χρηματοδότηση, υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών, αξιοποίηση δεδομένων, δικτύωση και συνεργασίες.
Καθοριστικός επίσης είναι ο ρόλος της πολιτείας για τη στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, μέσα από τη διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος και με τη δημιουργία δομών στήριξης.
Προτάσεις
Στις προτάσεις πολιτικής της Data Consultants περιλαμβάνονται η θέσπιση ενεργητικών πολιτικών για την αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγικότητας, καθώς και την προσέλκυση επενδύσεων, η ενίσχυση και διευκόλυνση του χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος, καθώς και η ώθηση της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων στους τομείς στρατηγικής προτεραιότητας για την εθνική οικονομία. Περιλαμβάνονται η ολοκλήρωση βασικών υποδομών και δομών, καθώς και η ανάπτυξη νέων, με στόχο τη διαμόρφωση φιλικού επιχειρηματικού κι επενδυτικού περιβάλλοντος, η υιοθέτηση κι εφαρμογή των αρχών και των εργαλείων της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
Επιπλέον στις προτάσεις συγκαταλέγονται η παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων για την αύξηση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων, η θέσπιση και υλοποίηση πολιτικών για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων έναντι εξωτερικών απειλών, όπως οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και οι παγκόσμιες γεωπολιτικές, οικονομικές και υγειονομικές κρίσεις.
Καθώς οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τον βασικό κορμό της εθνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής οικονομίας και είναι υπεύθυνες για το σύνολο σχεδόν της επιχειρηματικής δραστηριότητας (απασχολούν περισσότερους από 3 στους 4 εργαζόμενους), είναι κρίσιμης σημασίας η στήριξή τους σε θεσμικό και χρηματοοικονομικό επίπεδο, αναφέρεται στην έρευνα.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι αυξάνονται και όπως εκτιμούν οι αναλυτές, σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις σε περίπτωση διαταραχής των γεωπολιτικών ισορροπιών στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, συνεπώς, οι παραπάνω παράγοντες αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για τη βιωσιμότητα των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες καλούνται να ξεπεράσουν σκοπέλους που συχνά επηρεάζουν σημαντικά ή απειλούν την ύπαρξή και δραστηριότητά τους
Χάσμα μεταξύ των περιφερειών
Τα δεδομένα της Data Consultants είναι αρκούντως ανησυχητικά και αποτυπώνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη χώρα μας, ειδικά στην περιφέρεια. Με βάση λοιπόν τα στοιχεία της μελέτης οι ελληνικές περιφέρειες δυσκολεύονται να απορροφήσουν τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ, μετά την τυπική ολοκλήρωση των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων.
Τον Δεκέμβριο του 2021, πρώτη σε απορροφητικότητα κεφαλαίων ήταν η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και τελευταία η Δυτική Μακεδονία. Οι ελληνικές περιφέρειες υστερούν σημαντικά έναντι άλλων ευρωπαϊκών περιφερειών και ως προς την ανταγωνιστικότητα. Επίσης με βάση τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, μεταξύ του 2011 και 2020 μεγαλύτερη μείωση του περιφερειακού παραγόμενου εισοδήματος επήλθε στη Δυτική Μακεδονία, ενώ μικρότερη στη Στερεά Ελλάδα.
Το ΑΕΠ της Δυτικής Ελλάδας το 2020 ανήλθε σε 7,4 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 21% σε σχέση με το 2011. Το μέγεθος της ανισότητας γίνεται περισσότερο αντιληπτό εξετάζοντας τη συνεισφορά των περιφερειακών οικονομιών στο εθνικό ΑΕΠ. Η Αττική συνεισφέρει σχεδόν στο μισό, ενώ δεύτερη έρχεται η Κεντρική Μακεδονία. Ενδεικτικό της διαπεριφερειακής ανισότητας είναι πως η Κεντρική Μακεδονία συνεισφέρει περισσότερο στο ΑΕΠ της χώρας απ’ ό,τι η Ήπειρος, το Νότιο και Βόρειο Αιγαίο, τα Ιόνια Νησιά και η Δυτική Μακεδονία μαζί.
