Με γνώμονα τη στήριξη της κοινωνιας και των πολιτων η Alpha Bank εκπονεί σειρά δράσεων εστιαζοντας στην ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσιες αλλά και στις τέχνες και τον πολιτισμό επενδύοντας σε διαχρονικές και ουσιαστικές δραστηριότητες και συνεργασίες. Στοχεύοντας στην εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία, υιοθετεί σειρά ενεργειών με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους στις υπηρεσίες και τα προϊόντα της. Στην ίδια κατεύθυνση μεριμνά και για την ισότιμη πρόσβαση όλων στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή, καλλιεργώντας συνθήκες αλλά και συνείδηση κοινωνικής ενσωμάτωσης, με στόχο τη μείωση των ανισοτήτων. Οπως τονίζει η Ρούλη Χριστοπούλου, Επικεφαλής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, Alpha Bank «στην Ελλάδα, περισσότεροι από 1 εκατομμύριο πολίτες αντιμετωπίζουν κάποια σοβαρής μορφής αναπηρία. Μόνο το 11,5% των ατόμων αυτών έχει παρακολουθήσει ζωντανές θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις, ενώ ακόμα μικρότερο είναι το ποσοστό, που έχει βρεθεί ποτέ στον κινηματογράφο. Η ιστορία της Alpha Bank είναι συνυφασμένη με τις τέχνες και τον πολιτισμό και θεωρούμε ότι η απρόσκοπτη πρόσβαση στην πολιτιστική ζωή της χώρας, είναι αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα όλων. Επί σειρά ετών, συμμετέχουμε ενεργά στην πολιτιστική δρώμενα μέσα από τις Συλλογές μας, την υλοποίηση προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αλλά και μέσω συνεργασιών και υποστήριξης σχετικών δράσεων. Η συνεργασία μας με τους κορυφαίους πολιτιστικούς φορείς της χώρας, την Εθνική Λυρική Σκηνή και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, έχει ως κοινό όραμα την ισότιμη πρόσβαση στις τέχνες και τον πολιτισμό για όλους και όλες. Ενώ ταυτόχρονα, μέλημά μας είναι η μεταστροφή των αντιλήψεων σχετικά με την προσβασιμότητα, ο σεβασμός στην διαφορετικότητα, η καλλιέργεια της συμπερίληψης και τελικά η μείωση των ανισοτήτων.»
Σινεμά για ολους
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η πρωτοβουλία της ALPHA BANK και του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τιτλο «Σινεμά για όλους». Η συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης υφισταται απο το 2019 και στοχεύει στη διεύρυνση της πρόσβασης στον κινηματογράφο και στον πολιτισμό ευρύτερα, ατόμων που βιώνουν τον αποκλεισμό στην καθημερινότητά τους, καθώς στερούνται την ισότιμη συμμετοχή τους σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, λόγω έλλειψης υποδομών, που τα αναγκάζει να μένουν καθηλωμένα στο σπίτι. Σκοπός και του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης άλλωστε, είναι «Η διάδοση του κινηματογράφου και η διαπαιδαγώγηση, ψυχαγωγία και πνευματική καλλιέργεια του ελληνικού κοινού με την προβολή ταινιών ποιότητας». Με τη δράση «Σινεμά για Όλους» εξυπηρετείται ο σκοπός αυτός, καθώς μειώνει τους αποκλεισμούς και τις ανισότητες στην προσβασιμότητα στο πολιτιστικό έργο. Σύμφωνα με τον Ορέστη Ανδρεαδάκη, Καλλιτεχνικό Διευθυντή Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης «η καθολική πρόσβαση, τόσο στο δομημένο περιβάλλον όσο και στο περιεχόμενο της κινηματογραφικής τέχνης, αποτελούν για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης προτεραιότητα και γίνονται πραγματικότητα με την ουσιαστική χορηγία της Alpha Bank. Η εμπιστοσύνη που μας δείχνουν τα άτομα με αναπηρία, τα οποιά αυξάνονται διαρκώς στις καθολικά προσβάσιμες προβολές μας, μάς κινητοποιεί να καταβάλλουμε ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες ώστε το σινεμά να είναι πραγματικά για όλες και όλους.»
Προκειται για μια συνεργασία που προσφέρει ίσα δικαιώματα προσβασιμότητας στο περιεχόμενο των ταινιών, προχωρώντας στην προσαρμογή ελληνικών ταινιών ώστε να μπορούν να τις παρακολουθήσουν τυφλοί και άτομα με προβλήματα όρασης (ακουστική περιγραφή AD: Audio Description) και κωφοί και βαρήκοοι (υπότιτλοι SDH: Subtitles for the Deaf or hard of Hearing). Ταυτόχρονα, το σύνολο των ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας που προβάλλονται στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου τον Νοέμβριο προβάλλεται με υπότιτλους βάσει διαλόγων, έτσι ώστε να μπορούν να τις παρακολουθήσουν κωφοί και βαρήκοοι θεατές. Μετά την ολοκλήρωση των καθολικά προσβάσιμων προβολών, το Φεστιβάλ προσφέρει τους επεξεργασμένους υπότιτλους και την ακουστική περιγραφή στους παραγωγούς των ταινιών, ώστε να αξιοποιηθούν τόσο στις επόμενες προβολές τους καθώς και στο DVD, ευελπιστώντας ότι οι ταινίες θα διανεμηθούν στην προσβάσιμη μορφή τους, στις κινηματογραφικές αίθουσες αλλά και στην οικιακή διανομή, προκειμένου να τις απολαύσουν όλες και όλοι. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική κινηματογραφική κοινότητα έχει ξεκινήσει να υιοθετεί την ενσωμάτωση των υποτίτλων για κωφούς και βαρήκοους στην διανομή των ελληνικών ταινιών, γεγονός που εξασφαλίζει εκτός από προσβασιμότητα σε αποκλεισμένες ομάδες και μεγαλύτερο δυνητικό κοινό για τα ελληνικά κινηματογραφικά έργα. Με όλες τις δράσεις προσβασιμότητας, μέχρι τώρα έχει δοθεί η δυνατότητα σε πάνω από 10.000 άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής ή με κινητική αναπηρία να επισκεφτούν τις κινηματογραφικές αίθουσες, να παρακολουθήσουν ταινίες και να απολαύσουν την εμπειρία του κινηματογράφου.
Ηδη στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το Νοέμβριο 2021 προβλήθηκαν 33 μεγάλου μήκους ταινίες με προσαρτημένους υπότιτλους βάσει διαλόγων, έτσι ώστε να μπορούν να τις παρακολουθήσουν κωφοί και βαρήκοοι θεατές. Επισης στη διάρκεια του Φεστιβάλ προβλήθηκαν με όρους καθολικής προσβασιμότητας για όλους τους θεατές δύο κλασικές ταινίες του ελληνικού σινεμά: το Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση; του Ντίνου Κατσουρίδη και το Δοξόμπους του Φώτου Λαμπρινού. Οι ταινίες αυτές προβλήθηκαν με με ακουστική περιγραφή [AD: Audio Description] για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης και με υπότιτλους για Κ/κωφούς και βαρήκοους [SDH: Subtitles for the Deaf or Hard of Hearing]. Παράλληλα σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ), το πρόγραμμα των καθολικά προσβάσιμων προβολών του 62ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήταν διαθέσιμο σε Μπράιγ, ενώ ένα από τα επίσημα σποτ του Φεστιβάλ είχε και ακουστική περιγραφή.
Επιπλέον προσβασιμη ήταν και η online πλατφόρμα του Φεστιβάλ καθώς οι ταινίες ήταν διαθέσιμες με ελληνικούς υπότιτλους, ενώ οι δύο ελληνικές κλασικές ταινίες προβλήθηκαν επίσης online με όρους καθολικής προσβασιμότητας.Περισσότεροι από 6.000 θεατές είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τόσο τις καθολικά προσβάσιμες προβολές όσο και τις προβολές ελληνικών ταινιών με προσαρτημένους υπότιτλους.
Θετικός αντίκτυπος
H Alpha Bank τονίζει ότι ο ουσιαστικός αντίκτυπος της δράσης «Σινεμά για όλους» έχει να κάνει με την κοινωνική ενσωμάτωση, τη μεταστροφή αντιλήψεων σχετικά με την προσβασιμότητα, τη συμμετοχή στο πολιτιστικό έργο. Η δύναμη και η μαγεία του σινεμά μπορεί να μας ενώσει όλους. Επίσης, δυναμώνει και η ίδια η βιομηχανία του κινηματογράφου, καθώς το έργο που παράγει πλέον φτάνει και σε άλλους αποδέκτες, αποκτώντας έτσι μια ευρύτερη κοινωνική διάσταση. Παράλληλα, καλλιεργείται η κινηματογραφική παιδεία σε ομάδες του πληθυσμού που μέχρι τώρα ήταν αποκλεισμένες και συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου δυναμικού και φανατικού κοινού που ακολουθεί τις δράσεις του Φεστιβάλ και γνωρίζει και αγαπά το ελληνικό σινεμά. Ταυτόχρονα, εκπαιδεύει και ενημερώνει τους Έλληνες δημιουργούς ώστε και η σύγχρονη ελληνική παραγωγή ταινιών να ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα στην προσβασιμότητα του περιεχομένου. Με την ενδυνάμωση της συμμετοχής ανθρώπων με αναπηρία σε πολιτιστικές δράσεις δημιουργείται και μεγαλύτερη συμμετοχικότητα στην καλλιτεχνική δημιουργία από ανάπηρους καλλιτέχνες, γεγονός που συμβάλλει σημαντικά τόσο στην καλλιτεχνική όσο και στην κοινωνική ανάπτυξη.
Πρωτοβουλίες για το 2022
Για το 2022 η συνεργασία επεκτείνεται με τη χρηματοδότηση από την Alpha Bank της εκπόνησης μελέτης, προκειμένου το ιστορικό κτίριο Ολύμπιον, έδρα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, να γίνει προσβάσιμο τόσο για τους εργαζομένους όσο και για το κοινό. Ένα κτίριο διατηρητέο, τοπωνύμιο της πόλης, μια παρέμβαση-παρακαταθήκη για την πόλη. Πέρα από τον Νοέμβριο (μήνα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου) και τον Μάρτιο (μήνα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ), εντάσσεται στην ετήσια δραστηριότητα του Φεστιβάλ, μια επιλογή ταινιών καθολικά προσβάσιμων, δίνοντας τη δυνατότητα σε ακόμη περισσότερους ανθρώπους από τη Θεσσαλονίκη ή την περιφέρεια με προβλήματα όρασης και ακοής να απολαύσουν την κινηματογραφική εμπειρία.
ALPHA BANK και Εθνική Λυρική Σκηνή: πρόγραμμα προσβασιμότητας
Στην ίδια κατεύθυνση με τον κινηματογράφο, η Alpha Bank ενεργοποιείται για τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την καθολική πρόσβαση ατόμων με αναπηρία στο λυρικό θέατρο και το μπαλέτο. Στόχος της συνεργασίας της Alpha Bank με την Εθνική Λυρική Σκηνή είναι η μείωση των ανισοτήτων και η καλλιέργεια της συμπερίληψης. Μέσω του προγράμματος καλλιεργείται η θεατρική παιδεία σε ομάδες που μέχρι πρότινος ήταν αποκλεισμένες από την εμπειρία του θεάτρου εξαιτίας της έλλειψης υποδομών και τεχνολογιών. Τώρα, όχι μόνο θα μπορούν να απολαύσουν κάποια παράσταση αλλά και να διδαχθούν μέσω των καλλιτεχνικών εργαστηρίων. Ταυτόχρονα, ήδη επαγγελματίες του χώρου μπορούν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους μέσω των επαγγελματικών εργαστηρίων και σεμιναρίων, στοχεύοντας στην ένταξη των πρακτικών τους την συμπερίληψη και την προσβασιμότητα. Ο Γιώργος Κουμεντάκης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής τονίζει πως «βασικη προτεραιότητα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής είναι η ευρεία απεύθυνση του έργου της. Δημιουργούμε παραστάσεις και καλλιτεχνικές δράσεις με στόχο να τις προσφέρουμε σε όλους εκείνους που θέλουν να τις γνωρίσουν, σε όλους όσους έχουν ανάγκη την τέχνη και τον πολιτισμό. Πιστεύουμε ότι η εμπειρία της τέχνης είναι μια ζωτική ανάγκη για τον άνθρωπο και η πρόσφατη πανδημία το ανέδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο. Από το 2017 που η Εθνική Λυρική Σκηνή μετεγκαταστάθηκε στις νέες της εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, έχουμε κάνει πολλά για την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στις παραστάσεις μας. Άλλωστε το ΚΠΙΣΝ έχει σχεδιαστεί και λειτουργεί έτσι ώστε να είναι πλήρως προσβάσιμο από ΑμεΑ, τόσο στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, όσο και στα κτήρια της ΕΛΣ και της ΕΒΕ. Η προσπάθεια αυτή ολοκληρώνεται στη φετινή καλλιτεχνική περίοδο, καθώς ξεκινάμε να προφέρουμε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στις παραστάσεις της όπερας για όλη της οικογένεια «Τα μαγικά μαξιλάρια» στις 18 και 19 Δεκεμβρίου. Εντάσσοντας στις υπηρεσίες μας -δοκιμαστικά σε πρώτη φάση-, ελληνικούς υπερτίτλους για κωφά και βαρήκοα άτομα, ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και ζωντανή ακουστική περιγραφή για άτομα με οπτική αναπηρία κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα στον μεγάλο και διαχρονικό μας στόχο: την προσφορά της τέχνης για όλους, χωρίς αποκλεισμούς. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς που η Alpha Bank συμμερίζεται την πολιτική καθολικής προσβασιμότητας της ΕΛΣ και στηρίζει τις προσπάθειες μας για έναν καλύτερο κόσμο με ίσες ευκαιρίες για όλους.»
Αναλυτικά σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή, ξεκινούν, τον Δεκέμβριο 2021, παραστάσεις σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας. Η καθολική προσβασιμότητα στις παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα περιλαμβάνει θέσεις Κωφών / βαρήκοων που χειρίζονται την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, θέσεις κωφών / βαρήκοων που χρησιμοποιούν τους Ενδογλωσσικούς Υπέρτιτλους, θέσεις τυφλών και ανθρώπων με προβλήματα όρασης που θα χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία ακουστικής περιγραφής AD, με ή χωρίς σκύλο οδηγών τυφλών. Οι πρώτες παραστάσεις σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας είναι «Τα μαγικά μαξιλάρια», που θα διεξαχθούν στις 18 και 19 Δεκεμβρίου 2021 σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό liminal, με στόχο την ανεμπόδιστη οπτικοακουστική παρακολούθηση της παράστασης για όλες και όλους. Πρόκειται για μια όπερα για όλη την οικογένεια, σε μουσική Γιώργου Δούση, βασισμένη στο αγαπημένο και πολυβραβευμένο ομώνυμο παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά και σε σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη. Παράλληλα, η συνεργασία της Alpha Bank με την Εθνική Λυρική Σκηνή περιλαμβάνει εκπαιδευτικές δράσεις (μικτές ομάδες ατόμων με ή χωρίς αναπηρία) με στόχο τη συμπεριληπτική μάθηση και το σεβασμό στην διαφορετικότητα. Επιπλεον θα διοργανωθούν εργαστήρια και σεμινάρια για επαγγελματίες σε εργαλεία, μεθόδους και πρακτικές συμπερίληψης και προσβασιμότητας.
Οι εκπαιδευτικές δράσεις, που σχεδιάζονται με σκοπό να υλοποιηθούν μέσα στο 2022, θα συμπεριλαμβάνουν καλλιτεχνικά εργαστήρια με θεματική από το χώρο της τέχνης, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες εκπαιδευτικούς. Κεντρικό ρόλο στο σχεδιασμό της εκπαιδευτικής δραστηριότητας παίζουν η συμπεριληπτική μάθηση και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα. Τα εκπαιδευτικά εργαστήρια θα απευθύνονται σε όλους όσους έχουν πάθος με τις τέχνες, ανεξαρτήτως επιπέδου και εμπειρίας (με ή χωρίς αναπηρία). Επίσης θα διεξαχθούν εργαστήρια και σεμινάρια για επαγγελματίες σε εργαλεία, μεθόδους και πρακτικές συμπερίληψης και προσβασιμότητας. Οι εκπαιδευτικές δράσεις για εκπαιδευτές αποσκοπούν στην ανάπτυξη και διάχυση της απαραίτητης τεχνογνωσίας για ένα περισσότερο συμπεριληπτικό και προσβάσιμο τρόπο στο σχεδιασμό, την οργάνωση και υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων. Απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς καλλιτεχνικής και μη τυπικής εκπαίδευσης και σε άτομα που ενδιαφέρονται να εντάξουν τις έννοιες της συμπερίληψης και της προσβασιμότητας στις πρακτικές τους.
Στοιχεία για τη συμμετοχή ατόμων με αναπηρία στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή στην Ελλάδα
Οι πολίτες με περιορισμούς δραστηριότητας/αναπηρία στη Ελλάδα έχουν μειοψηφική και περιορισμένη συμμετοχή στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή. Η ανάλυση των δεδομένων, λαμβάνοντας υπόψη τον δείκτη GALI (Global Activity Limitation Index), επιβεβαιώνει την ισχυρή συσχέτιση της αναπηρίας με τους δείκτες πολιτιστικής και κοινωνικής συμμετοχής.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το 4ο Δελτίο στατιστικής πληροφόρησης (20.12.2018) του «Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας» της Ε.Σ.Α.μεΑ.:
i) στον πληθυσμό με σοβαρή αναπηρία, έχουν επισκεφτεί κάποιον αρχαιολογικό χώρο ή μουσείο – έστω μια φορά σε διάστημα 12 μηνών- μόνο το 5,4% (έναντι του 20,1% των ατόμων χωρίς περιορισμό δραστηριότητας),
ii) ζωντανές παραστάσεις (θεατρικές, μουσικές κ.α.) έχει παρακολουθήσει το 11,5% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία, και το 40% των ατόμων χωρίς κανέναν περιορισμό δραστηριότητας,
iii) μόνο το 7,7% του πληθυσμού με σοβαρή αναπηρία έχει παρακολουθήσει κινηματογράφο, ενώ στα άτομα χωρίς αναπηρία το ποσοστό συμμετοχής ανέρχεται στο 40%.
Γίνεται, δηλαδή, φανερό ότι στην Ελλάδα, τα πρόσθετα εμπόδια αναφορικά με την πρόσβαση στα αγαθά του πολιτισμού και της ψυχαγωγίας περιορίζουν δραματικά το ήδη χαμηλό ποσοστό συμμετοχής, και τα άτομα με αναπηρία είναι στην συντριπτική πλειονότητά τους αποκλεισμένα από τη πολιτιστική ζωή της χώρας.
Σύμφωνα με το «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας» της Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ) ο πληθυσμός ατόμων με περιορισμούς δραστηριότητας/αναπηρία σύμφωνα με τον δείκτη GALI ανήλθε το έτος 2015 (έτος διεξαγωγής της έρευνας) στο 24,8% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω. Εξ αυτών, 1.019.577 άτομα (11,2% του συνολικού πληθυσμού) αντιμετωπίζουν σοβαρής μορφής περιορισμό/αναπηρία και επίσης 1.230.272 άτομα (13,6% του συνολικού πληθυσμού) έχουν περιορίσει λόγω προβλήματος υγείας «αλλά όχι πάρα πολύ» τη δραστηριότητα τους.)
