Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Σε τέσσερα σημεία εστιάζει η Κομισιόν ως προς τις τράπεζες σε ό,τι αφορά τα προβλεπόμενα στην έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της χώρας μας.
Η προστασία της πρώτης κατοικίας, η αναγκαιότητα οι τράπεζες να πραγματοποιήσουν κέρδη διαφυλάσσοντας τα κεφάλαιά τους, ο περιορισμός των «κόκκινων» δανείων και, τέλος, ο τρόπος με τον οποίον το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα αποεπενδύσει από τον τραπεζικό τομέα είναι τα βασικά θέματα που φαίνεται να απασχολούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ό,τι αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα της χώρας μας.
1. Προστασία α’ κατοικίας: Δεσπόζουσα θέση στις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν διμερώς μεταξύ θεσμών και κυβέρνησης έχει ο νέος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας, διότι ο παλιός και γνωστός ως «νόμος Κατσέλη» λήγει την 1η Ιανουαρίου 2019. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, τον Σεπτέμβριο του 2018 βρίσκονταν σε εκκρεμότητα 135.000 τέτοιες υποθέσεις -υπό την προστασία του νόμου- και στόχος είναι η περαιτέρω μείωσή τους με βάση και τους στόχους που τίθενται για το 2021 ως προς τα «κόκκινα» δάνεια. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, η χώρα μας δεν έχει ακόμη καταθέσει την πρότασή της, την οποία και μελετά. Τόσο η Κομισιόν, πάντως, όσο και οι λοιποί θεσμοί συνεχίζουν να επιθυμούν την προστασία της πρώτης κατοικίας. Το μοντέλο που ακούγεται θα προσομοιάζει σε εκείνα που ήδη έχουν κάνει δεκτά οι θεσμοί για άλλες χώρες (όπως το σχέδιο «Εστία» στην Κύπρο), ενώ το όριο προστασίας θα κινείται (επίπεδο πρόθεσης) περί τις 100.000 ευρώ.
Στην έκθεση, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι μια πιθανή προσαρμογή δεν θα πρέπει να παρεμποδίζει τη διαδικασία αναδιάρθρωσης των NPEs, ενώ το πεδίο εφαρμογής της προστασίας του νόμου θα πρέπει να είναι μικρότερο του προηγούμενου και να συνδυάζεται με αυστηρούς όρους, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων αξίας των ακινήτων, ώστε η προστασία αυτή να απευθύνεται περισσότερο στις πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
2. Κερδοφορία – επέκταση χορηγήσεων: Όπως αναφέρεται στην έκθεση, ο μέσος όρος των ιδίων κεφαλαίων Tier 1 των ελληνικών τραπεζών παρέμεινε γενικά σταθερός, περίπου στο 16%, το α’ εξάμηνο του 2018. Οι τράπεζες συνέχισαν να μειώνουν την εξάρτησή τους από το ευρωσύστημα, ενώ αυξήθηκαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες έδωσαν περιθώρια για περαιτέρω χαλάρωση των ελέγχων κεφαλαίου από την 1η Οκτωβρίου 2018. Συνολικά, ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα παραμένει φορτισμένο από τη βαριά κληρονομιά της κρίσης. Tα «κόκκινα» δάνεια παραμένουν πολλά και η σχέση τραπεζών – κρατικών ομολόγων ισχυρή. Τα δύο αυτά στοιχεία πιέζουν την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων. Οι τράπεζες πρέπει να επικεντρωθούν στην επέκταση των χορηγήσεων, προκειμένου να διαμορφώσουν κέρδη για να καλύψουν το κόστος της μείωσης των NPEs. Τα καθαρά περιθώρια επιτοκίων είναι υγιή και διαμορφώνονται στο 2,5%, αλλά βρίσκονται υπό πίεση.
3. «Κόκκινα» δάνεια: Όσον αφορά τα εργαλεία για μείωση των NPEs, οι τράπεζες χρησιμοποίησαν ως επί το πλείστον διαγραφές και πωλήσεις, μέχρι στιγμής τουλάχιστον. Η χρήση ηλεκτρονικών δημοπρασιών βελτιώνεται, αν και παραμένει χαμηλή σε όγκο.
Οι τράπεζες διατηρούν το 80% των περιουσιακών στοιχείων που πωλούνται μέσω πλειστηριασμών στους ισολογισμούς τους. Απαιτείται συνεχής παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας του πλαισίου ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατάλληλα τα ενδεχόμενα εμπόδια. Επίσης, το μέτρο του εξωδικαστικού συμβιβασμού έχει μέτρια αποτελέσματα σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες και λαμβάνονται τόσο ρυθμιστικά όσο και τεχνικά μέτρα για τη βελτίωση της απόδοσης του συστήματος.
4. Αποεπένδυση του ΤΧΣ: Οι εργασίες για τη θέσπιση στρατηγικής ώστε το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (HFSF) να αποεπενδύσει προχωρούν και το έργο θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες, δεδομένου ότι θα πρέπει να υπάρξει πρόταση στο τέλος του 2018.
