Την εκτίμηση ότι η κρίση έχει αφήσει πολλά σημάδια στην επιχειρηματικότητα τα οποία «σιγά – σιγά θα γιατρευτούν, έτσι όπως οδηγούμαστε σε μια σταθερότητα μετά το τέλος της τρίτης αξιολόγησης» εξέφρασε ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, με αφορμή την παρουσίαση μελέτης για τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Αναγνώρισε ότι η χρηματοδότησή τους είναι ακριβή και δύσκολη. Σχετικά με τον εργασιακό νόμο τάχθηκε υπέρ της αλλαγής του.
Όπως αναφέρεται στην μελέτη και της EY, παρότι οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό πυλώνα της παραγωγικής διαδικασίας και μπορούν να έχουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, οι πιέσεις που ασκήθηκαν κατά την κρίση έχουν αφήσει έντονο το αποτύπωμά τους.
Σήμερα στην Ευρώπη, ο αριθμός των ΜμΕ, η απασχόληση σε αυτές, και η παραγόμενη προστιθέμενη αξία έχουν επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, με λίγες μόνο εξαιρέσεις, μία εκ των οποίων είναι και η Ελλάδα. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα επιχειρηματικό προφίλ μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων που αντέχει στην κρίση και που μπορεί να οδηγήσει και στην ανάκαμψη.
Το πρώτο μέρος της μελέτης καταγράφει τις εξελίξεις και τα βασικά προβλήματα των ΜμΕ στη χώρα μας και εντοπίζει τα επιχειρηματικά χαρακτηριστικά που ενισχύουν τις αντοχές τους στην κρίση, βελτιώνουν τις δυνατότητες ανάκαμψής τους και επιταχύνουν την παραγωγική τους μεγέθυνση.
Το τοπίο σήμερα
Τα σημαντικότερα ευρήματα της ΕΥ για τη σημερινή κατάσταση των ΜμΕ είναι τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη, αντιπροσωπεύουν το 99,9% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων, το 87% της απασχόλησης και το 19,3% του ΑΕΠ. Ωστόσο, ο πολύ μεγάλος αριθμός των πολύ μικρών επιχειρήσεων (96,9% έναντι 93% στην Ε.Ε.) και ο συνακόλουθος παραγωγικός κατακερματισμός αποτελούν τροχοπέδη για την ανταγωνιστικότητά τους.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, η πολύ χαμηλή παραγωγικότητα των ΜμΕ στην Ελλάδα, η οποία κυμαίνεται στο 50% του ευρωπαϊκού μ.ο.). Ωστόσο, μεταξύ των ΜμΕ, οι μεσαίες επιχειρήσεις εμφανίζουν 178% μεγαλύτερη φαινόμενη παραγωγικότητα από τις πολύ μικρές και 40% από τις μικρές.
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα, είναι ότι η ευελιξία του πολύ μικρού μεγέθους δε μετασχηματίζεται σε απόδοση, με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (το 96,9% του συνόλου) να παράγουν περίπου το 9,3% του ΑΕΠ, ενώ οι μικρές και οι μεσαίες (το 3% του συνόλου) να παράγουν περίπου το 10% του ΑΕΠ.
Πλέον οι ΜμΕ έχουν εξελιχθεί σε «τροφοδότη» της ανεργίας (από 2,39 εκατ. εργαζόμενους το 2008, σε 1,79 εκατ. το 2014).
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ΜμΕ που αντέχουν στην κρίση
Μέσα στην κρίση, αναδεικνύεται ένα προφίλ ΜμΕ που αντέχουν και ενισχύουν τις δυνατότητες ανάκαμψης και παραγωγικής μεγέθυνσής τους. Σύμφωνα με τη μελέτη της EY, o επιχειρήσεις αυτές παρουσιάζουν ένα ή και περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Σχετικό μέγεθος, που δίνει ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα: Οι μεσαίες επιχειρήσεις αύξησαν τα περιθώρια κέρδους έως 35%, ενώ οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις είχαν πτώση 50%. Επίσης, αν και μειώθηκε ο συνολικός αριθμός των μεσαίων επιχειρήσεων, η μοναδιαία προστιθέμενη αξία παρέμεινε σταθερή, ενώ των πολύ μικρών και μικρών μειώθηκε σημαντικά (-12,5%).
- Εξωστρέφεια και εστίαση σε εμπορεύσιμα προϊόντα / υπηρεσίες: Οι ΜμΕ είναι κυρίως εισαγωγικές, όμως, ειδικά οι μεσαίες, πέτυχαν 40% αύξηση των εξαγωγών τους.
- Έργα σε δραστηριότητες προστιθέμενης αξίας: Η φαινόμενη παραγωγικότητα (προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο) στις μεσαίες επιχειρήσεις είναι περίπου 40% μεγαλύτερη από τις μικρές και περίπου 178% μεγαλύτερη από τις πολύ μικρές.
- Έμφαση στη Μεταποίηση, όπου εμφανίζεται τετραπλάσια προστιθέμενη αξία (ανά επιχείρηση) σε σχέση με τις υπηρεσίες.
- Καινοτομία, με τις επιδόσεις στο δείκτη καινοτομίας (European Innovation Scoreboard – EIS) στο 29,6 έναντι 30,6 μ.ο. στην Ε.Ε.
- Συμμετοχή σε παραγωγικά (Β2Β) δίκτυα και συνεργασίες με μεγαλύτερες επιχειρήσεις: Ειδικά για τις καινοτόμες επιχειρήσεις, αυτό αφορά στο 12,4%, έναντι 10,3% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Κατά τον ΣΕΒ η συμμετοχή των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων που αντέχουν στην κρίση στο δημόσιο διάλογο υστερεί, με πρώτα θύματα την προοπτική παραγωγικής μεγέθυνσής τους και τις νέες δουλειές που μπορούν να δημιουργήσουν. Ταυτόχρονα, υστερεί η ανάδειξη των χαρακτηριστικών που μπορούν να στηρίξουν την επιβίωση του συνόλου των ΜμΕ στην Ελλάδα. Θεωρεί αναγκαία τη μετατόπιση της δημόσιας συζήτησης για τις ΜμΕ, με έμφαση στα παραγωγικά χαρακτηριστικά που ενισχύουν τις αντοχές και προωθούν τη μεγέθυνσή τους, με εξειδικευμένες προτάσεις πολιτικής βάσει διεθνών καλών πρακτικών.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας αναφέρει ότι οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις είναι αναπόσπαστο τμήμα του ελληνικού παραγωγικού συστήματος και πηγή απασχόλησης. Η οργανωτική ενδυνάμωση και παραγωγική τους μεγέθυνση είναι κρίσιμη προτεραιότητα για την ανάκτηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Απ’ την πλευρά του ο εταίρος και επικεφαλής του τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος Τάσος Ιωσηφίδης υπογράμμισε την ανάγκη να αντιμετωπισθούν τόσο ενδογενείς αδυναμίες των ΜμΕ, όσο και προκλήσεις που αφορούν στο ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας.
Όσον αφορά στο ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δάνειων, η κύρια πρόκληση έχει να κάνει με την αναγνώριση και υποστήριξη από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΜμΕ, που, παρά τον υπέρμετρο δανεισμό τους, έχουν προοπτικές επιβίωσής και ανάπτυξης.
