Όταν βάζεις ένα Peugeot 208, το αυτοκίνητο με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην Ευρώπη το 2022, δίπλα σε ένα Ford f-150, το αντίστοιχο αμερικανικό, είναι σαν να συγκρίνεις ένα τσιουάουα με έναν Γερμανικό Μολοσσό. Και τα δύο έχουν τέσσερις τροχούς και συνήθως εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό: να μεταφέρουν έναν μόνο οδηγό από το ένα μέρος στο άλλο. Από κει και πέρα έχουν λίγα κοινά. Το f-150 ζυγίζει πάνω από δύο τόνους, διπλάσιο από το ευέλικτο Peugeot, όπως επισημαίνει ο Economist σε ένα από τα άρθρα που ξεχωρίζει για την εφετινή χρονιά και στο οποίο εξηγεί πώς αλλάζουν σταδιακά οι προτιμήσεις των Ευρωπαίων στα αυτοκίνητα.
Ο οδηγός στο αμερικάνικο όχημα κάθεται μισό μέτρο ψηλότερα από τον Γάλλο που ξύνει την άσφαλτο στο οικογενειακό του αυτοκίνητο. Ένας παριζιάνος οδηγός που είναι πάντα σίγουρος για τις ικανότητές του στο παρκάρισμα μπορεί κάλλιστα να προσπαθήσει να στριμώξει το όχημά του μέσα στην καμπίνα του αμερικανικού μεγαθηρίου.
Όσον αφορά στην αυτοκίνηση, οι Ευρωπαίοι ένιωθαν εδώ και καιρό ότι το μέγεθος δεν είχε σημασία. Ωστόσο, ό,τι έλειπε από τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα σε μέγεθος το αναπλήρωσαν σε.. va va voom. Το 500αρι της Fiat, o Σκαραβαίος της Volkswagen, το Austin Mini, το Citroën 2cv και ακόμη και τα μονότονα Trabants της Ανατολικής Γερμανίας έγιναν όλα είδωλα της ποπ κουλτούρας, ως πυρήνας της ιδέας του τι αντιπροσωπεύει η Ευρώπη – ιδανικές εικόνες για τον κινηματογράφο της Nouvelle Vague.
Από την αρχή του αιώνα, τα αυτοκίνητα που πωλούνται στην ΕΕ έχουν κερδίσει πάνω από 200 κιλά κατά μέσο όρο—το ένα τρίτο ενός αυθεντικού Fiat 500. Έχουν ψηλώσει, είναι φαρδύτερα και μακραίνουν ενώ δεν μεταφέρουν περισσότερους επιβάτες. Αυτοκίνητα που μοιάζουν περισσότερα κομμένα και ραμμένα για τις πεδιάδες της Αμερικής, κυριαρχούν όλο και περισσότερο στα αστικά τοπία από το Ελσίνκι μέχρι την Αθήνα.
Τα στενά αυτοκίνητα της Ευρώπης ήταν χαρακτηριστικό της ιστορίας, της γεωγραφίας και της οικονομίας της. Ενώ η Αμερική ήταν πρόθυμη να ανακαινίσει πόλεις και προάστια για να φιλοξενήσει ευρύχωρα Chevrolet, η Ευρώπη έμεινε κολλημένη στους μεσαιωνικούς της δρόμους και κατασκεύασε τα αυτοκίνητά της για να ταιριάζουν σε αυτούς.
Οι δασμοί στα καύσιμα ήταν υψηλοί στην Ευρώπη (η οποία εισάγει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου της), έτσι οι οδηγοί προτιμούσαν κινητήρες με μεγαλύτερη μάζα. Οι Αμερικανοί οδηγούν τεράστιες αποστάσεις για εργασία και αναψυχή. Οι Ευρωπαίοι μερικές φορές αρκούνται σε λεωφορεία, ποδήλατα και τρένα. Ίσως το πιο σημαντικό είναι πως η Ευρώπη αγκάλιασε τη μαζική αυτοκίνηση στις λιτές δεκαετίες μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι άνθρωποι λαχταρούσαν την ελευθερία που τους παρείχε η προσωπική οδήγηση και δεν τους πείραζε αν τα κεφάλια τους έβγαιναν έξω από την ηλιοροφή.
Τα πράγματα άλλαξαν. Οι πωλήσεις μικρών αυτοκινήτων στην ΕΕ μειώθηκαν σχεδόν κατά το ήμισυ από το 2011, παρόλο που αυτές των SUV έχουν τριπλασιαστεί. Το μικρό Fiesta της Ford, που γοητεύει τους Ευρωπαίους εδώ και 47 χρόνια, θα τερματίσει την παραγωγή αυτόν τον μήνα. Οι δημοφιλείς μάρκες μικρών αυτοκινήτων που αντέχουν, όπως το Fiat 500 ή το Mini, κυκλοφορούν τώρα σε φουσκωμένες εκδόσεις. Το αρχικό Mini, που κυκλοφόρησε το 1959, ήταν αντάξιο του ονόματος. Η τελευταία έκδοση του μοντέλου που κυκλοφόρησε το 2001 ζυγίζει διπλάσια. Ακόμη και οι κορυφαίες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν αλλάξει τακτική: η Porsche και η Ferrari έφτιαξαν το όνομά τους με τα δυνατά διθέσια, αλλά τώρα πωλούν και υπέροχα ογκώδη SUV.
Η τάση για μεγάλα αυτοκίνητα φαίνεται περίεργη στην αρχή. Οι ευρωπαϊκές οικογένειες γίνονται όλο και μικρότερες: Οι Ιταλοί έπρεπε να στριμώξουν κατά μέσο όρο 2,3 παιδιά στο πίσω μέρος του Fiat 500 όταν κυκλοφόρησε το 1957, όπως αναφέρει ο Economist. Τώρα μόνο 1,3. Οι δρόμοι της Φλωρεντίας ή της Κολωνίας δεν φαρδαίνουν. Η Ευρώπη έχει φιλοδοξίες να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα. Ωστόσο, τα μεγαλύτερα αυτοκίνητα, σε γενικές γραμμές, ρυπαίνουν περισσότερο.
Στην πραγματικότητα, η μείωση των εκπομπών άνθρακα είναι ένας λόγος για τον οποίο τα μικρά αυτοκίνητα παρουσιάζουν προβλήματα. Η νέα τεχνολογία για τη συμμόρφωση των βενζινοκίνητων μοντέλων με τους πράσινους κανόνες είναι ακριβή, ανεξάρτητα από το μέγεθος του αυτοκινήτου: οι κατασκευαστές βρίσκουν ευκολότερο να μετακυλίσουν το κόστος στους αγοραστές ακριβών μεγάλων μοντέλων παρά σε φθηνότερα μικρά.
