Του δρ. Ανδρέα Στοϊμενίδη, προέδρου της Επιτροπής Vision Zero Commission & γραμματέα ΥΑΕ ΓΣΕΕ
Η 28η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2025 έρχεται σε μία στιγμή που παρουσιάζεται κλιμάκωση των εργατικών δυστυχημάτων στην Ελλάδα, με 149 ανθρώπινες απώλειες στη δουλειά για το 2024, σύμφωνα με την ανεξάρτητη έρευνα της ΟΣΕΤΕΕ, ενώ τους πρώτους μήνες του 2025 διαπιστώνεται αρνητικό ιστορικό ρεκόρ με 51 νεκρούς.
ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ πλαίσιο της Ε.Ε. για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (YAE) 2021 2027 υποδεικνύει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να προωθήσει μια προσέγγιση «Vision Zero» για τους θανάτους που σχετίζονται με την εργασία, με:
- Βελτίωση της συλλογής δεδομένων για εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες και ανάλυση των βαθύτερων αιτιών για κάθε θάνατο ή τραυματισμό που σχετίζεται με την εργασία.
- Σύσταση ειδικής τριμερούς ομάδας εργασίας για το Vision Zero από τη Συμβουλευτική Επιτροπή YAE της Commission και ανάπτυξη στοχευμένων ενεργειών ενημέρωσης και εργαλείων για την αύξηση της ευαισθητοποίησης.
- Ενίσχυση της επιβολής του νόμου με την υποστήριξη των Επιθεωρήσεων Εργασίας, για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη μείωση των θανάτων που σχετίζονται με την εργασία σε επίπεδο χώρας, κλάδου και εταιρείας, την ανταλλαγή καλών πρακτικών και την υποστήριξη της αυξημένης κατάρτισης για τους επιθεωρητές εργασίας.
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ καλεί, στο Στρατηγικό Πλαίσιο της Ε.Ε., επίσης τα κράτη-μέλη «να εργαστούν για την εκπλήρωση της προσέγγισης “’Οραμα Μηδέν” για τους θανάτους που σχετίζονται με την εργασία στην Ε.Ε.».
ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ νομικό πλαίσιο για την ΥΑΕ της Ε.Ε. ορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις ασφάλειας και υγείας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία και την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για όλους.
Εκτός από το νομικό κεκτημένο της Ε.Ε. για την ΥΑΕ, απαιτούνται νέες καινοτόμες προσεγγίσεις για να επιτευχθεί ένας κόσμος χωρίς επαγγελματικά ατυχήματα και ασθένειες.
ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ο στόχος του εκμηδενισμού των εργατικών ατυχημάτων και ασθενειών, βασική απαίτηση αποτελεί η ύπαρξη αξιόπιστων, επίκαιρων και συγκρίσιμων δεδομένων για τα εργατικά ατυχήματα και τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την εργασία, ώστε να αξιολογηθεί η απόδοση του συστήματος ΥΑΕ στα κράτη-μέλη και να εξαχθούν τεκμηριωμένα συμπεράσματα, ώστε να αναληφθούν ανάλογες πολιτικές πρωτοβουλίες.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ στη χώρα μας καταγράφεται το ένα τέταρτο των θανάτων στη δουλειά και δεν καταγράφονται οι επαγγελματικές ασθένειες.
Επιλέγεται έτσι λανθασμένη εκκίνηση (μη) επίλυσης του ζητήματος.
ΜΕΤΑΞΥ των υφιστάμενων καινοτόμων προσεγγίσεων, η προσέγγιση Όραμα Μηδέν θα πρέπει να συμβάλλει σε μια συνολική κουλτούρα πρόληψης προωθώντας αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, ασφάλεια και υγεία στην εργασία, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας, καθώς και πρόσβασης των εργαζομένων στη διά βίου εκπαίδευση στην ΥΑΕ.
ΒΑΣΙΖΟΜΕΝΟ σε μια ισότιμη τριμερή συνεργασία κυβερνήσεων, συνδικάτων και εργοδοτών σε όλα τα επίπεδα, το Vision Zero θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ασφάλεια, την υγεία και την ευημερία των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων οργανωτικών και ψυχοκοινωνικών πτυχών, καθώς και τον κίνδυνο υποκαταγγελίας επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών και να προωθεί τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή του.
Ο ΣΤΟΧΟΣ να επιτευχθεί ένας κόσμος χωρίς επαγγελματικά ατυχήματα και ασθένειες απαιτεί την ενσωμάτωση των υφιστάμενων και μελλοντικών διατάξεων της Ε.Ε. για την ΥΑΕ σε άλλους τομείς πολιτικής της Ε.Ε., όπως για παράδειγμα με την προώθηση των ενεργειών της Ε.Ε., μιας πολιτικής ασφαλών μεταφορών κατά των τροχαίων ατυχημάτων.
ΣΕ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ επίπεδο, το Όραμα Μηδέν είναι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση όπου:
- οι στόχοι διατυπώνονται και συμφωνούνται,
- στοχεύει στη μείωση των επικίνδυνων και ανθυγιεινών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ψυχοκοινωνικών, και
- λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών, όπως είναι το φύλο και η ηλικία.
ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Vision Zero βασίζεται στην ηγεσία και την επιχειρηματική αριστεία, σε συνεργασία και διαβούλευση με τους εργαζομένους ως μέρος της λύσης.
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ διεθνείς προσεγγίσεις για το Vision Zero προέρχονται από τη Διεθνή Ένωση Κοινωνικής Ασφάλισης (ISSA), τον Παγκόσμιο Συνασπισμό για την Ασφάλεια και το ταμείο Vision Zero της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO).
Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες μακροχρόνιες εθνικές προσεγγίσεις για το Όραμα Μηδέν στην Ε.Ε., όπως το φόρουμ Vision Zero στη Φινλανδία. Η χώρα μας δεν έχει εκπονήσει Εθνικό Σχέδιο Vision Zero.
ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ οικονομία, όπου όλες οι χώρες έχουν παγκόσμιες επιχειρηματικές σχέσεις, η προσέγγιση μηδενικού οράματος μπορεί να είναι βασικό στοιχείο για τη βελτίωση της YAE σε όλες τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG) για αξιοπρεπή εργασία και οικονομική ανάπτυξη.
