Η ναυτιλία αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς και ζωτικούς τομείς της παγκόσμιας οικονομίας. Ωστόσο, παραδοσιακά ήταν ένας ανδροκρατούμενος χώρος, όπου η συμμετοχή των γυναικών ήταν περιορισμένη. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι γυναίκες κατακτούν όλο και περισσότερες θέσεις, τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα, αποδεικνύοντας πως το φύλο δεν είναι εμπόδιο στην επαγγελματική επιτυχία.
Η Διεθνής Ναυτιλιακή Οργάνωση (IMO) και άλλοι διεθνείς θεσμοί προωθούν πλέον ενεργά την εξίσωση των φύλων και την ενσωμάτωση των γυναικών στη ναυτιλία. Σήμερα, γυναίκες εργάζονται ως πλοίαρχοι, μηχανικοί, αξιωματικοί γέφυρας, αλλά και σε ηγετικές θέσεις μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, όπως η έλλειψη ευκαιριών, τα στερεότυπα και οι δυσκολίες στην επαγγελματική ανέλιξη.
Το δικό μου ταξίδι στον χώρο της ναυτιλίας, και συγκεκριμένα στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, ξεκίνησε το 1985. Περνώντας από όλες σχεδόν τις θέσεις του Οργανισμού, γνώρισα από κοντά τις προκλήσεις, τις απαιτήσεις και τη σημασία του έργου που προσφέρει το ΝΑΤ στους ανθρώπους της θάλασσας.
Με σκληρή δουλειά, επιμονή και αγάπη για τον χώρο, κατάφερα να εξελιχθώ, να μάθω και να συνεισφέρω με όλες μου τις δυνάμεις. Σήμερα, και μετά την τοποθέτηση του προηγούμενου διοικητή κ. Κων. Τσαγκαρόπουλου ως γενικού γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο υπουργείο Εργασίας, έχω την τιμή να είμαι, μεταβατικά, η πρώτη γυναίκα διοικήτρια του ΝΑΤ, κάτι που με χαροποιεί ιδιαίτερα, αλλά και μου δημιουργεί μεγαλύτερη ευθύνη.
Καθημερινά αποδεικνύεται ότι η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στη ναυτιλία δεν είναι απλώς ζήτημα δικαιοσύνης. Είναι ένας παράγοντας που μπορεί να ενισχύσει τη βιωσιμότητα, την καινοτομία και την αποτελεσματικότητα της ναυτιλιακής βιομηχανίας.
Ο δρόμος προς την πλήρη ισότητα στη ναυτιλία είναι ακόμα μακρύς. Για να επιτευχθεί, χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας, προγράμματα υποστήριξης και περισσότερες ευκαιρίες εκπαίδευσης και απασχόλησης για τις γυναίκες. Οι εταιρείες και οι θεσμοί οφείλουν να προάγουν τη διαφορετικότητα και να διαμορφώνουν ένα εργασιακό περιβάλλον όπου όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες να διαπρέψουν.
Το ΝΑΤ, ο αρχαιότερος ασφαλιστικός φορέας της Ελλάδας, έχει αναλάβει ήδη σημαντικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στη ναυτιλία, με κορυφαία την καθιέρωση της Ετήσιας Έκθεσης για τη Ναυτική Απασχόληση, όπου για πρώτη φορά αναδείχθηκαν στατιστικά στοιχεία για τις γυναίκες ναυτικούς. Σύμφωνα με αυτά, με εξαίρεση την περίοδο της πανδημίας, όταν ο αριθμός των γυναικών ναυτικών μειώθηκε (καθώς οι γυναίκες ναυτικοί απασχολούνται κυρίως στα επιβατηγά πλοία, που λόγω του περιορισμού των μετακινήσεων και της κάμψης του τουρισμού επλήγησαν ιδιαίτερα στην πρώτη φάση της πανδημίας), από το 2022 η απασχόληση των γυναικών στον κλάδο αυξάνεται συνεχώς. Το 2022 η αύξηση ανήλθε στο 6,8%, δηλαδή απασχολήθηκαν συνολικά 1.619 γυναίκες, ενώ το 2023 ακολούθησε νέα αύξηση και απασχολήθηκαν στον κλάδο 1.838 γυναίκες, που αποτελούσαν το 7,2% του συνόλου των 25.540 απασχολούμενων ναυτικών. Το 2024 ακολούθησε νέα αύξηση, της τάξης του 7,8%, δηλαδή απασχολήθηκαν 2.048 γυναίκες ναυτικοί σε σύνολο 26.232 – πολύ πάνω από τον διεθνή μέσο όρο, που δεν ξεπερνά το 2%.
Στην ίδια κατεύθυνση, το ΝΑΤ διοργάνωσε εκδήλωση στις 6/3/2025, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, με θέμα « Η γυναίκα στη ναυτιλία», όπου γυναίκες από όλο το φάσμα της ναυτιλίας μίλησαν για τις προσωπικές τους εμπειρίες και βιώματα.
Στο αμέσως προσεχές διάστημα θα ακολουθήσουν και άλλες δράσεις με στόχο την ενίσχυση της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης.
Όλα τα παραπάνω, είναι χειροπιαστά δείγματα του ταχύτατου εκσυγχρονισμού που έχει πετύχει το ΝΑΤ τα τελευταία χρόνια, ο οποίος καλύπτει όλο το φάσμα, από το ανθρώπινο δυναμικό της ναυτιλίας έως τον ψηφιακό μετασχηματισμό του φορέα. Ειδικά για το τελευταίο, είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που μόλις πριν από λίγες εβδομάδες το ΝΑΤ τιμήθηκε στα Cyber Security Awards 2025 με το χάλκινο μετάλλιο της κατηγορίας Κυβερνητικοί & Δημόσιοι Οργανισμοί, μαζί με τον συνεργάτη του DEFINE SOLUTIONS, για την εφαρμογή μηχανισμού κυβερνοασφάλειας, που διασφαλίζει τη συμμόρφωση με την Οδηγία NIS2 και τα διεθνή πρότυπα ασφάλειας. Το ΝΑΤ πραγματοποίησε ένα άλμα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό του, το οποίο αναγνωρίζεται και μέσα από αυτή τη διάκριση. Αποτυπώνεται, όμως, συνολικά και στον διαρκή εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών του φορέα, με στόχο πάντα την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.
* Γεωργία Μανιάτη, διοικήτρια του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου – ΝΑΤ
