Το Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕλΣυν) δημοσίευσε τον Φεβρουάριο την Έκθεση Εσωτερικού Ελέγχου 2025, η οποία αποτυπώνει τη σημερινή κατάσταση του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου (ΣΕΕ) στους δημόσιους φορείς, καθώς και τα βήματα που έχουν γίνει για τη βελτίωση της διαφάνειας και της χρηστής διαχείρισης των πόρων.
Παρότι υπάρχουν ακόμη προκλήσεις, η Έκθεση αναδεικνύει σημαντική κινητοποίηση των φορέων και θετικά σημάδια προόδου στην υλοποίηση του ΣΕΕ. Σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια, παρατηρείται αυξημένη συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις του νόμου 4795/2021, με όλο και περισσότερους φορείς να προχωρούν στη χαρτογράφηση διαδικασιών, τη σύσταση Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ) και την ενίσχυση της λογοδοσίας.
Αυξημένη συμμόρφωση και ενεργοποίηση των φορέων: Παρότι το 75% των οργανισμών δεν είχε αρχικά καταγράψει τις διαδικασίες του, μέσα στο 2024 παρατηρήθηκε σημαντική κινητοποίηση. Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, το 60% των φορέων έχει ήδη ξεκινήσει διαδικασίες χαρτογράφησης, ενώ το 40% των φορέων έχει προχωρήσει στη σύσταση ΜΕΕ ή έχει αναθέσει τη λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου σε ειδικούς συνεργάτες.
Αναγνώριση και αντιμετώπιση δημοσιονομικών κινδύνων: Η Έκθεση καταγράφει πως ολοένα και περισσότεροι φορείς ενσωματώνουν μηχανισμούς ανίχνευσης και αντιμετώπισης δημοσιονομικών κινδύνων. Παρόλο που το 56% δεν είχε καταγράψει πλήρως τους κινδύνους, υπάρχει αυξανόμενη τάση προς την καθορισμένη και μετρήσιμη παρακολούθηση των δημοσιονομικών ροών, διασφαλίζοντας την ορθή διαχείριση των πόρων.
Βελτίωση στη στελέχωση των μονάδων εσωτερικού ελέγχου: Αν και το 56% των φορέων δεν είχε συστήσει ακόμα ΜΕΕ, η Έκθεση καταγράφει ότι μέσα στους τελευταίους μήνες πολλοί οργανισμοί προχωρούν στις απαραίτητες ενέργειες. Ποσοστό 28,5% των φορέων που είχαν ιδρύσει ΜΕΕ ολοκλήρωσε τη στελέχωσή τους, ενώ παράλληλα αυξήθηκαν οι πρωτοβουλίες για πιστοποίηση των εσωτερικών ελεγκτών.
Ενίσχυση της χρήσης εξωτερικών συνεργατών με διαφάνεια: Οι εξωτερικοί συνεργάτες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των φορέων, ιδίως σε περιπτώσεις όπου υπήρχαν ελλείψεις προσωπικού ή τεχνογνωσίας. Παράλληλα, παρατηρείται αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των φορέων σχετικά με τους μηχανισμούς ελέγχου για την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων. Το 42% των φορέων που αρχικά δεν είχε διεξαγάγει έλεγχο των συνεργατών τους, τώρα προχωρά σε αυστηρότερους ελέγχους διαφάνειας.
Επιτάχυνση της σύστασης Επιτροπών Ελέγχου: Παρότι καταγράφηκαν καθυστερήσεις στη σύσταση Επιτροπών Ελέγχου, η έκθεση επισημαίνει ότι οι περισσότεροι φορείς έχουν ήδη προγραμματίσει τη δημιουργία τους μέσα στους επόμενους μήνες. Η λειτουργία αυτών των επιτροπών θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη λογοδοσία και την αξιοπιστία του εσωτερικού ελέγχου.
Η Έκθεση Εσωτερικού Ελέγχου 2025 αποδεικνύει ότι, παρά τις προκλήσεις, το δημόσιο σύστημα ελέγχου βελτιώνεται σταθερά. Οι φορείς αναγνωρίζουν πλέον τη σημασία της διαφάνειας και της λογοδοσίας και προχωρούν σταδιακά σε ουσιαστικές αλλαγές που θα προάγουν την αποτελεσματική διαχείριση των δημοσίων πόρων. Η πολιτεία καλείται να συνεχίσει αυτή τη θετική πορεία, υποστηρίζοντάς τους με επιτάχυνση της πλήρους εφαρμογής του ΣΕΕ σε όλους τους δημόσιους φορείς, συστηματική εκπαίδευση και πιστοποίηση των εσωτερικών ελεγκτών, ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα των ελέγχων, η ανάπτυξη πιο διαφανών μηχανισμών για τις αναθέσεις εξωτερικών συνεργατών, ενισχύοντας τον έλεγχο συγκρούσεων συμφερόντων, και ενδυνάμωση της τεχνολογικής υποδομής, ώστε να αυτοματοποιηθεί η διαδικασία παρακολούθησης των δημοσιονομικών κινδύνων. Η δημόσια διοίκηση βρίσκεται σε μια κομβική καμπή, όπου η μετάβαση σε ένα πιο αξιόπιστο και αποτελεσματικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου γίνεται πραγματικότητα. Παρά τις δυσκολίες, η πρόοδος είναι ορατή και συνεχώς επιταχυνόμενη, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα διαφανές και αποτελεσματικό δημόσιο σύστημα διακυβέρνησης. Το μέλλον της δημόσιας διοίκησης είναι πιο αισιόδοξο από ποτέ.
* Παναγιώτης Αντωνόπουλος, Οικονομολόγος/ Πληροφορικός Εσωτερικός Ελεγκτής, MBA-ΙT, MSc, CFE, CICA Πιστοποιημένος ελεγκτής Υπουργείου Οικονομικών
** Κωνσταντίνος Γεωργούλας, Εσωτερικός Ελεγκτής CICA, PMI-RMP
