Του Χαράλαμπου Λυμπερά
Προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον ΕΦΚΑ
Όλοι αναγνωρίζουν πλέον τα εξαιρετικά αποτελέσματα που χρόνο με τον χρόνο επιτυγχάνει ο ΕΦΚΑ σε όλους τους τομείς, τόσο στη χορήγηση των συντάξεων και παροχών όσο και στη συνολική εξυπηρέτηση των χιλιάδων πολιτών που καθημερινά συναλλάσσονται μαζί του.
Αποτελέσματα που έχουν επέλθει χάρη στο υψηλό αίσθημα ευθύνης και αποστολής των ελάχιστων πλέον εργαζόμενων που έχουν απομείνει στις μονάδες του ΕΦΚΑ και χάρη στην υπερεργασία που καθημερινά καταβάλλουν, παρά τα πολλά και σημαντικά προβλήματα που καθημερινά καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Ο ΕΦΚΑ, παρότι αναγνωρίζεται από όλους ο κομβικός και αναντικατάστατος ρόλος του και η κοινωνική του αποστολή, παραμένει για πάνω από 14 ολόκληρα χρόνια χωρίς νέες προσλήψεις, χωρίς σύγχρονα δίκτυα και επαρκείς υποδομές, χωρίς εξειδικευμένη εκπαίδευση του προσωπικού του πάνω στα πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους αρχεία και πληροφοριακά συστήματα των πρώην Ταμείων. Το σύνολο των εργαζομένων στον ΕΦΚΑ, παρότι κάθε χρόνο μειώνεται σημαντικά λόγω συνταξιοδοτήσεων, υπερβάλλει καθημερινά τις δυνάμεις του για να εκπληρώνει την αποστολή του, που είναι να εξυπηρετεί γρήγορα, σωστά και αποτελεσματικά τον πολίτη, και κυρίως τους απόμαχους της δουλειάς, που με κόπο, ιδρώτα και αίμα έχουν καταβάλει τις εισφορές τους στο σύστημα δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης και -απόλυτα δικαιολογημένα- αναμένουν να απολαύσουν αξιοπρεπείς συντάξεις και παροχές.
Αν η κυβέρνηση δεν λάβει πρακτικά μέτρα για να ενισχυθούν άμεσα και με πολλές νέες προσλήψεις οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, μοιραία αυτές θα οδηγηθούν σε λειτουργική κατάρρευση. Για πόσο καιρό ακόμη θα μπορούν να λειτουργούν αξιόμαχα οι ακραία υποστελεχωμένες τοπικές μονάδες, με την ύπαρξη σε κρίσιμα τμήματα μόλις δύο και τριών εργαζομένων, πολλοί απ’ αυτούς ακόμη και με σοβαρά προβλήματα υγείας, και με συναδέλφους που προσφέρουν υπηρεσίες στα γκισέ εξυπηρέτησης μέχρι και τη στιγμή της συνταξιοδότησής τους.
Από αρκετούς εκφράζεται μια λανθασμένη αντίληψη, ότι όλα τα προβλήματα του ΕΦΚΑ θα λυθούν ως διά μαγείας μέσω της ενεργοποίησης ορισμένων σύγχρονων τεχνολογικών εφαρμογών που τίθενται σε εφαρμογή – και που οι εργαζόμενοι τις στηρίζουμε στην πράξη με όλες μας τις δυνάμεις. Χωρίς όμως την ύπαρξη ικανού αριθμού εργαζομένων, ο ΕΦΚΑ δεν θα καταφέρει να ικανοποιήσει τον ρόλο και την αποστολή του, που είναι η καθημερινή και αξιόπιστη εξυπηρέτηση των πολιτών και των ασφαλισμένων του.
Η κυβέρνηση επίσης, αντί να φροντίσει να καλύψει άμεσα ΟΛΕΣ τις θέσεις ευθύνης του ΕΦΚΑ μέσω της πραγματοποίησης διαδικασίας κρίσεων, με πλήρη διαφάνεια και αξιοκρατία, επιχειρεί να εφαρμόσει ξανά στον ΕΦΚΑ μια απαράδεκτη πρακτική, που δίνει τη δυνατότητα σε ιδιώτες να καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης στον οργανισμό. Η ρύθμιση αυτή, που υπάρχει μονάχα για τον ΕΦΚΑ σε όλο τον δημόσιο τομέα (και για το περιεχόμενο της οποίας έχει και το ΣτΕ εκδώσει αρνητικές αποφάσεις), απαξιώνει στην πράξη την πολύχρονη εμπειρία και τις ικανότητες των εργαζομένων του φορέα – καθώς δεν τους θεωρεί ικανούς και επαρκείς να στελεχώσουν τον φορέα στον οποίο εργάζονται.
Οι εργαζόμενοι στον ΕΦΚΑ, σταθερά και διαχρονικά νιώθουμε ιδιαίτερη ευθύνη να καταθέτουμε στον δημόσιο διάλογο τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας, για το παρόν και το μέλλον διασφάλισης και διαρκούς αύξησης των πόρων της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης.
Οι παράμετροι που ιδιαίτερα μας ανησυχούν και μας προβληματίζουν είναι:
- Το δημογραφικό πρόβλημα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό το πρόβλημα, αν συνδυαστεί και με την εργασιακή μετανάστευση από τη χώρα μας δεκάδων χιλιάδων νέων επιστημόνων προς άλλες χώρες -που κάθε χρόνο συνεχίζεται σε σημαντικό βαθμό-, αποκτά πλέον χαρακτηριστικά βόμβας μεγατόνων στα θεμέλια της κοινωνίας μας συνολικά.
- Η αποδιοργάνωση των εργασιακών σχέσεων στη χώρα μας μετά την έλευση των μνημονίων, που έχει δημιουργήσει συνθήκες ζούγκλας στην αγορά εργασία, με σταθερά υψηλά ποσοστά ανεργίας, με χαμηλούς μισθούς, με «μαύρη» αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία σε μεγάλους και κρίσιμους τομείς, όπως του τουρισμού, σε συνδυασμό με μια όλο και εντεινόμενη επέκταση ελαστικών μορφών απασχόλησης και σχέσεων εργασίας.
- Η ανεπαρκής στελέχωση των μηχανισμών ελέγχου και είσπραξης των πόρων του ΕΦΚΑ.
- Η επιλογή της χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας από την πλειονότητα των ελεύθερων επαγγελματιών, που στερεί σημαντικούς πόρους από το σύστημα και μελλοντικά θα οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες πολίτες σε χαμηλές συντάξεις πείνας.
Το παρόν και το μέλλον της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης δεν μπορεί να είναι υπόθεση ούτε μονάχα κάποιων λίγων τεχνοκρατών και «ειδικών» ούτε μόνο των ήδη συνταξιούχων πολιτών. Το ασφαλιστικό, μαζί με το ζήτημα της εργασίας, αποτελούν κομβικά ζητήματα για τη συνοχή και επιβίωση κάθε κοινωνίας. Πρέπει να είναι διαρκώς στο επίκεντρο πρώτα και κύρια των ίδιων των πολιτών, των πολιτικών κομμάτων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων όλων των επαγγελματικών ομάδων, του συνόλου των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων. Κυρίως όμως, το μέλλον της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να γίνει υπόθεση των νέων ανθρώπων, των νέων εργαζομένων.
Αν οι νέοι προεξοφλούν με τρόπο αρνητικό, πως όταν θα έρθει η ώρα να καταστούν συνταξιούχοι δεν θα υπάρχουν γι’ αυτούς συντάξεις και ότι το ζήτημα αυτό δεν τους αφορά, το μέλλον της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης καθίσταται πολύ σκοτεινό και δυσοίωνο.
Οι νέοι εργαζόμενοι πρέπει να αναπτύξουν ασφαλιστικές απαιτήσεις, τόσο απέναντι στον εργοδότη τους όσο και απέναντι στην εκάστοτε κυβέρνηση, που από την πλευρά της οφείλει να διασφαλίζει διαρκώς και με συνέπεια τόσο την αυστηρή προστασία των όρων και συνθηκών εργασίας, όσο και τη διασφάλιση πραγματοποίησης επαρκών ελέγχων για την απόδοση από όλους των οφειλόμενων ασφαλιστικών πόρων στον ΕΦΚΑ.
Μετά την περιπέτεια των τελευταίων ετών με τον θανατηφόρο Covid όλοι γίναμε πολύ σοφότεροι, καθώς καταλάβαμε και διαπιστώσαμε πως μονάχα οι δημόσιες δομές είναι σε θέση να ανταποκριθούν και να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του συνόλου των πολιτών και της κοινωνίας. Γι’ αυτό, η έλλειψη φροντίδας για διαρκή και επαρκή στελέχωση με προσωπικό και υποδομές όλων των δημόσιων δομών, από οποιαδήποτε κυβέρνηση και αν γίνεται και έναντι οποιωνδήποτε άλλων «προτεραιοτήτων», δεν αποτελεί απλώς μια λανθασμένη «ιδεοληπτική» προσέγγιση, αλλά αποτελεί παράλειψη ζωτικής σημασίας απέναντι στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και της κοινωνίας.
