Του Κίμωνα Χατζημπίρου, ομότιμου καθηγητή ΕΜΠ, ερευνητή στη Γαλλία, μελετητή περιβάλλοντος στην Ελλάδα, συντονιστή βάσης οικολογικών δεδομένων ΦΙΛΟΤΗΣ, πρώην προέδρου Εθνικού Πάρκου Σχινιά Μαραθώνα
Η ΙΔΙΟΤΗΤΑ του καθηγητή ή του σημαντικού επιστήμονα δεν δικαιολογεί τοποθετήσεις επί παντός θέματος. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν περιπτώσεις που επιστρατεύονται επιστήμονες, ακόμα και με βραβείο Νόμπελ σε άλλη ειδικότητα, π.χ. για να αρνηθούν την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής. Ούτε το Νόμπελ κάνει τέτοιες τοποθετήσεις αξιόπιστες.
Η σκέψη αυτή μου γεννήθηκε διαβάζοντας ορισμένες τοποθετήσεις ανθρώπων, που ενώ δεν έχουν σχέση με το γνωστικό αντικείμενο της ενέργειας ή/και του φυσικού περιβάλλοντος, εντούτοις αναφέρονται στις ανεμογεννήτριες και στην επίδρασή τους στο περιβάλλον.
ΑΣ ΒΑΛΟΥΜΕ, λοιπόν, κάποια πράγματα στη σωστή τους διάσταση κι ας δούμε κατά πόσο ισχύουν διάφορες αναφορές για τις ανεμογεννήτριες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, κυρίως στα κοινωνικά δίκτυα.
ΌΛΟΙ, ΒΕΒΑΙΑ, γνωρίζουμε ότι τα αιολικά πάρκα παράγουν ηλεκτρισμό με καθαρό και ανανεώσιμο τρόπο, απαλλάσσοντας την ατμόσφαιρα από εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και επομένως διασώζοντας το παγκόσμιο κλίμα.
Ηχεί πολύ παράξενα επομένως η άποψη ότι οι ανεμογεννήτριες δήθεν βλάπτουν το κλίμα! Ακόμα πιο παράξενη ακούγεται η εκτίμηση περί επίδρασης στο μικροκλίμα σε απόσταση 23 χιλιομέτρων (!). Και, βέβαια, εκπλήσσει η διαβεβαίωση περί επηρεασμού της θερμοκρασίας του αέρα και της υγρασίας κοντά στην επιφάνεια του εδάφους. Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ανακριβείς.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, όμως, άγνωστη η προέλευσή τους. Η πιο πρόσφατη επανεμφάνισή τους στην Ελλάδα ήταν το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου 2024, όταν κατέκλυσαν το διαδίκτυο, μέσω επίκλησης αναρτήσεων του 2014 για τη μείωση των βροχοπτώσεων που δήθεν προκαλούν οι ανεμογεννήτριες και μέσω διαστρέβλωσης επιστημονικού άρθρου του 2018, που εμφανίστηκε ως μελέτη του Harvard, ενώ πρόκειται περί δημοσίευσης στο επιστημονικό περιοδικό Joule (Lee Miller και David Keith), με το ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα.
Η δημοσίευση εξετάζει ένα θεωρητικό σενάριο εγκατάστασης τεράστιου πλήθους ανεμογεννητριών (153.000 ανεμογεννήτριες!) σε μεγάλη περιοχή με ήπιο ανάγλυφο, για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών των ΗΠΑ σε ηλεκτρική ενέργεια, όπου το μοντέλο δείχνει μια ελάχιστη αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας του εδάφους κατά 0,24oC, κυρίως στην περιοχή εγκατάστασης των ανεμογεννητριών και κατά τη διάρκεια της νύχτας και όχι στην ατμόσφαιρα.
Άρα, ακόμη και σε εξαιρετικά ακραία σενάρια, όπως αυτό που πραγματεύτηκε η συγκεκριμένη δημοσίευση, η επίδραση των ανεμογεννητριών είναι ελάχιστη. Στις περιπτώσεις ακόμα και μεγάλων αιολικών πάρκων, δεν υπάρχει επίδραση.
ΠΡΟΦΑΝΩΣ, οι ανεμογεννήτριες δεν προκαλούν θέρμανση, αφού απορροφούν ενέργεια από την ατμόσφαιρα για να τη μετατρέψουν σε ηλεκτρισμό και όχι το αντίθετο. Προφανώς, δεν μπορούν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο κλίμα σε περιφερειακό επίπεδο. Προφανώς, δεν επηρεάζουν την υγρασία και τις βροχοπτώσεις.
Μόνο σε περιπτώσεις πάρα πολύ μεγάλων αιολικών πάρκων (μη ρεαλιστικών), εκτιμάται από τα μοντέλα μια πολύ μικρή αύξηση στον όγκο των βροχοπτώσεων (και όχι μείωση όπως διακινείται σε καταστροφικά σενάρια, που βλέπουν τις ανεμογεννήτριες ως πηγή ξηρασίας).
Αλλά και αυτή η επίδραση είναι αμελητέα σε σχέση με τις διαχρονικές μεταβολές της υγρασίας και των βροχοπτώσεων.
ΑΛΛΟ ΕΝΑ σφάλμα που ενίοτε διατυπώνεται είναι το ακόλουθο: «Έρευνες έχουν παρομοιάσει τις ανεμογεννήτριες ως στοιχεία σκληρότητας επιφάνειας εδάφους και ανάγλυφου». Αυτή η έκφραση προέρχεται από κακή μετάφραση επιστημονικών όρων μηχανικής των ρευστών (roughness, ήτοι «τραχύτητα εδάφους», που είναι ένας δείκτης του πώς η φύση της επιφάνειας του εδάφους επηρεάζει τη ροή του υπερκείμενου ρεύματος αέρα).
«Σκληρότητα» επιφάνειας εδάφους δημιουργεί οτιδήποτε υπάρχει πάνω στο έδαφος, π.χ. ένα δάσος, μια δομημένη επιφάνεια, ένα τουριστικό συγκρότημα κ.λπ.
ΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ πάρκα έχουν πολύ μικρή επίδραση σε κάποια είδη πανίδας και η επίδραση αυτή ελαχιστοποιείται με την εφαρμογή μέτρων πρόληψης.
Καινοφανής και ακραίος είναι επίσης ο ισχυρισμός ότι τα θεμέλια των ανεμογεννητριών επιβαρύνουν «την ψυχική υγεία των κατοίκων και των παρεπιδημούντων». Αν ήταν έτσι, όλοι οι κάτοικοι αστικών κέντρων έως και των πιο μικρών οικισμών θα έπρεπε να νοσούν ψυχικά λόγω του σκυροδέματος.
Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ανυπόστατων και αντιεπιστημονικών θεωριών που στρέφονται γενικά ενάντια στις ανεμογεννήτριες αγνοεί το βασικό ζητούμενο: H ανθρωπότητα και όλες οι δραστηριότητές της, περιλαμβανομένου φυσικά του τουρισμού, όπως επίσης η ποικιλότητα χλωρίδας και πανίδας απειλούνται καίρια από την κλιματική αλλαγή.
Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ αλλαγή οφείλεται στη χρήση ορυκτών καυσίμων, αυτό έχει αποδειχθεί από τις επιστημονικές μελέτες και έχει αναγνωριστεί από τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή. Η αιολική ενέργεια την αντιμετωπίζει και με αυτό το ύψιστο όφελος πρέπει να σταθμίζεται κάθε επίπτωση σε τοπική κλίμακα.
Το ίδιο δεν μπορεί να λεχθεί για άλλες δραστηριότητες που αναλώνουν φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, όπως η τουριστική ανάπτυξη, χωρίς πάντα να επιστρέφουν στην κοινωνία ένα θετικό αποτέλεσμα.
Αυτό είναι ιδιαιτέρως προφανές για την Ελλάδα, που έχει δεινοπαθήσει τις προηγούμενες δεκαετίες από την πίεση της άναρχης και χαμηλής ποιότητας τουριστικής ανάπτυξης.
ΤΕΛΟΣ, εκτός από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η διακίνηση fake news ενάντια στα αιολικά πάρκα απειλεί δύο ακόμα στόχους: τη φθηνή ενέργεια για τους καταναλωτές και την ενεργειακή ανεξαρτησία της πατρίδας μας.
