ΣΕ ΕΝΑΝ κόσμο που συχνά χαρακτηρίζεται από ιεραρχικές δομές βασισμένες σε αυταρχικά μοντέλα ηγεσίας, ένας φάρος ελπίδας εμφανίζεται υπό τη μορφή του Servant Leadership ή ελληνιστί «Υπηρετικής Ηγεσίας», αδελφή έννοια της ταπεινής «Humble» και ενσυναισθητικής «Empathetic» Ηγεσίας. Με καταβολές από τη συμπόνοια, την ταπεινότητα και βασισμένη στη βαθιά δέσμευσή μας να υπηρετούμε τους άλλους, αυτή η προσέγγιση αποτελεί έναν επαναστατικό τρόπο ηγεσίας συμπονώντας τους συνεργάτες και την ομάδα μας.
ΥΙΟΘΕΤΏΝΤΑΣ ως τρόπο ηγεσίας το Servant Leadership, καλούμαστε να μεταμορφωθούμε σε Ηγέτες-Υπηρέτες. Αντί να απαιτούμε, προσπαθώντας να επιβάλουμε την υπακοή και την υποταγή, παρουσιαζόμαστε έτοιμοι για μια ριζική μετατόπιση προοπτικής – μια μετατόπιση προς την προσφορά ανιδιοτελούς υπηρεσίας προς τους άλλους. Οι καιροί των αυταρχικών ηγετών, όπως και η επιρροή αυτών έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Αντιθέτως, ήρθε η ώρα να εξερευνήσουμε το γοητευτικό μονοπάτι της ηγεσίας με τη μορφή της συμπόνιας, όπου οι ανάγκες της ομάδας μας έχουν προτεραιότητα έναντι των δικών μας. Μη γελιόμαστε, ο δρόμος προς την Υπηρετική Ηγεσία δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Έχει αναμφισβήτητα υψηλό βαθμό δυσκολίας, αλλά τα εμπόδια είναι προσπελάσιμα αρκεί να βρούμε τη συνταγή που μας ταιριάζει. Τι σημαίνει όμως πραγματικά να αποκτήσουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ενός ταπεινού και συμπονετικού ηγέτη-υπηρέτη;
ΠΡΏΤΑ και κύρια, χρειάζεται να καλλιεργήσουμε έναν ξεκάθαρο και σημαντικό σκοπό – έναν σκοπό ο οποίος θα γεννά πάθος οδηγώντας όλους τους εμπλεκομένους σε μία ολιστική ανάπτυξη. Απαιτεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του παρόντος και των φιλοδοξιών του μέλλοντος. Σε αυτήν την ταπεινή αναζήτηση, ο ρόλος μας υπερβαίνει το απλό management. Γινόμαστε ουσιαστικά θεματοφύλακες της ευημερίας με τη δέσμευση να ανακουφίζουμε τα μέλη της ομάδας μας από εμφανή και υποβόσκοντα βάρη. Ο πνευματικός «πατέρας» του όρου Servant Leadership ήταν ο Robert Greenleaf, ο οποίος το 1970 προσέγγισε με έναν πρωτοποριακό τρόπο αυτό το ανατρεπτικό ύφος ηγεσίας, εντοπίζοντας κάποια «ιερά» δόγματα που ισχύουν μέχρι και σήμερα. Ως Ηγέτες-Υπηρέτες:
- Ακούμε με ακλόνητη προσοχή ενώ είμαστε αφοσιωμένοι στις ανάγκες των άλλων.
- Εκδηλώνουμε την ενσυναίσθηση και την κατανόησή μας ενώ λειτουργούμε ως φάροι παρηγοριάς και υποστήριξης.
- Συνδράμουμε στη «θεραπεία» των ανθρώπων μας φροντίζοντας για τη συναισθηματική και την ψυχολογική τους ευημερία.
- Αναπτύσσουμε την αυτογνωσία μας, αναγνωρίζοντας την επίδραση που ενδεχομένως να έχουν οι πράξεις μας στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
- Επιδιώκουμε την επίτευξη της συναίνεσης και της ομοφωνίας, στον βαθμό του εφικτού, τοποθετώντας τη συλλογική σοφία πάνω από την όποια ατομική εξουσία.
- Αναζητούμε τις προοπτικές που υπάρχουν ενώ έχουμε ως οδηγό την προνοητικότητα χωρίς να παρεκκλίνουμε από τη μεγάλη εικόνα.
- Προσφέρουμε χείρα βοηθείας σε όσους φροντίζουν την ομάδα διαφυλάττοντας την ευημερία όλων των μελών.
- Δεσμευόμαστε για την προσωπική και την επαγγελματική ανάπτυξη κάθε ανθρώπου.
- Καλλιεργούμε την αίσθηση του ανήκειν, δημιουργώντας ένα κλίμα ομαδικότητας και αμοιβαίου σεβασμού.
ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΦΑΝΕΣ ότι τα χαρακτηριστικά του Ηγέτη-Υπηρέτη αντανακλούν τις αξίες της ηθικής συμπεριφοράς. Η ακεραιότητα γίνεται το φως που μας οδηγεί σε ό,τι κάνουμε. Η αυθεντικότητα διαμορφώνει τις προθέσεις και τις πράξεις μας, προάγοντας την εμπιστοσύνη και την ποιοτική σύνδεση. Η συνέπεια λόγων και πράξεων και η αξιοπιστία μας χτίζουν γέφυρες εμπιστοσύνης. Διότι η εμπιστοσύνη βασίζεται σε τρεις ποιότητες:
- Ενσυναίσθηση – Εάν οι άνθρωποι νομίζουν ότι νοιαζόμαστε περισσότερο για τον εαυτό μας παρά για τους άλλους, δεν θα μας εμπιστευθούν αρκετά για να μας ακολουθήσουν.
- Λογική – Οι άνθρωποι μας εμπιστεύονται όταν έχουν πίστη στην κρίση μας και πλήρη εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να εκτελέσουμε τις ιδέες μας.
- Αυθεντικότητα – Οι άνθρωποι μας εμπιστεύονται όταν αισθάνονται ότι αλληλεπιδρούν με τον πραγματικό εαυτό μας. Όταν νιώσουν ότι δεν είμαστε αυθεντικοί, δεν θα είναι πρόθυμοι να φανούν ευάλωτοι και να μας ακολουθήσουν.
ΜΕΣΑ ΑΠΟ τη συνεχή μας δέσμευση, προσφέρουμε παρηγοριά και διαβεβαίωση σε όσους μας εμπιστεύονται. Παρέχουμε γαλήνη και ανοίγουμε τον δρόμο για τη δημιουργία μιας ψυχολογικής ασφάλειας – βασικού πυλώνα για μία ηθική και ανθεκτική εταιρική κουλτούρα. Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς γιατί είναι σημαντική η ψυχολογική ασφάλεια των ανθρώπων σε ένα εργασιακό περιβάλλον. Γιατί μέσα από τη φροντίδα, οι άνθρωποι βρίσκουν το θάρρος να απελευθερωθούν – να μιλήσουν με ειλικρίνεια στους προϊσταμένους τους, να αποδεχθούν την ευαισθησία ως δύναμη και όχι ως αδυναμία και να γιορτάσουν την ποικιλομορφία. Η ψυχολογική ασφάλεια βάζει τις βάσεις για μια κουλτούρα συμπερίληψης και καινοτομίας, όπου ακούγονται όλες οι φωνές και εκτιμώνται όλες οι απόψεις.
Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΏΣΗ μας σε έναν Ηγέτη-Υπηρέτη έχει τις δικές της προκλήσεις με τις οποίες καλούμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι. Η πιο σημαντική μας απόφαση έγκειται στο αν το «εγώ» μας υπερκαλύπτει την αυτοπεποίθησή μας ή το αντίθετο. Ενώ η αυτοπεποίθηση έρχεται με βαθιές ρίζες και σταθερότητα, το «εγώ» στηρίζεται στην επιφάνεια, στη ματαιότητα και στην ανασφαλή πλευρά μας.
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ταπεινότητα, που ουδεμία σχέση έχει με την αυτοταπείνωση, αναδύεται μόνο όπου βρίσκεται μία ακλόνητη αυτοπεποίθηση. Μπορεί να το έχετε προσέξει ότι όσοι ενσαρκώνουν στοιχεία ταπεινότητας, έχουν έναν στιβαρό αυτοσεβασμό. Και η ταπεινή ηγεσία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βιώσιμη οργανωσιακή αριστεία.
ΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ πρόκληση που θα μας απασχολήσει κατά την υιοθέτηση του Servant Leadership είναι να απαρνηθούμε τοξικές όσο και ανθρώπινες συμπεριφορές όπως η αλαζονεία, η αυταρχικότητα, ο υπερέλεγχος, οι ανασφάλειες, η χειραγώγηση και οι προκαταλήψεις. Για να αντιμετωπίσουμε και να ξεπεράσουμε αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να καλλιεργήσουμε ένα υψηλότερο επίπεδο αυτογνωσίας και αυτοστοχασμού. Ας αποδεχτούμε επιτέλους την ανθρώπινη υπόστασή μας, τις ευαίσθητες πλευρές μας. Ας κάνουμε μία μεγαλόπρεπη παραδοχή των αδυναμιών και των λαθών μας, αποδεχόμενοι ότι όσο ζούμε μαθαίνουμε και ότι ο κάθε άνθρωπος γνωρίζει πάντα κάτι πολύ καλύτερα από εμάς.
ΑΣ ΠΑΡΟΥΜΕ τον χρόνο μας να εξερευνήσουμε ποιοι πραγματικά είμαστε, να αναζητήσουμε τις αξίες μας, δίνοντας προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα που θα μας βοηθήσει να χτίσουμε την ανθεκτικότητά μας. Μόνο τότε θα γίνουμε μάρτυρες της μεταμόρφωσής μας σε μία προσωπικότητα που ανθίζει και εξελίσσεται.
ΕΤΣΙ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΕΝΟΙ με μία νεοαποκτηθείσα αυτογνωσία, είμαστε έτοιμοι να δημιουργήσουμε δεσμούς και να συνυπάρξουμε σε ομάδες με διαφορετικούς από εμάς ανθρώπους αγκαλιάζοντας τον πλουραλισμό και τη διαφορετικότητα, ενωμένοι όλοι μαζί για έναν κοινό σκοπό.
