Τoυ Κωνσταντίνου Λειβαδόπουλου, oικονομολόγου – συμβούλου Λογιστικής, Manager Τμήματος Υποστήριξης ΝΠΔΔ & ΟΤΑ της ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ και τoυ Νικολάου Πανοζάχου, MSc, οικονομολόγου – λογιστή, συμβούλου Λογιστικής Υποστήριξης ΝΠΔΔ & ΟΤΑ της ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
ΜΕ ΤΟΝ Ν. 4270/2014 το ελληνικό κράτος εισήγαγε ενιαίες αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας, εναρμονιζόμενο με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/85/ΕΕ. Ο δημόσιος τομέας περιλαμβάνει τη Γενική Κυβέρνηση, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και τις Δημόσιες Επιχειρήσεις του Ν. 3429/2005, σύμφωνα με το Άρθρο 14 του νόμου. Ορισμοί όπως «χρέος», «έλλειμμα» και «πλεόνασμα» της Γενικής Κυβέρνησης προσδιορίζονται στο άρθρο 1 του Κανονισμού (ΕΚ) 479/2009, βασιζόμενοι στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών του 1995.
ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ που αποτελούν το Δημόσιο υποχρεούνται να συμμορφώνονται στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) που έχει καταρτιστεί από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ). Για την κατάρτισή του, το ΓΛΚ εκδίδει οδηγίες για προβλέψεις εσόδων, δαπανών και άλλων οικονομικών δεδομένων, η συλλογή και αποστολή των οποίων γίνεται μέσω των γενικών διευθυντών οικονομικών υπηρεσιών των εποπτευόντων υπουργείων. Το ΓΛΚ όχι μόνο καταρτίζει μηνιαίες και τριμηνιαίες εκθέσεις εκτέλεσης των προϋπολογισμών της κεντρικής διοίκησης και των λοιπών φορέων, αλλά στηρίζει την ΕΛΣΤΑΤ παρέχοντας τα απαραίτητα στοιχεία που απορρέουν από τις αναφορές αυτές.
Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων φορέων ρυθμίζεται μέσω μνημονίων συνεργασίας, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και δημοσιονομικές αναφορές που υποβάλλουν οι φορείς. Οι αναφορές αυτές καθορίζονται με το άρθρο 157 του Ν. 4270/2014 και περιέχουν στοιχεία τόσο σε ταμειακή όσο και σε δεδουλευμένη βάση, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών. Πρόκειται δηλαδή για ένα «μικτό» σύστημα παραγωγής αναφορών για την ολοκληρωμένη παρακολούθηση της εκτέλεσης των προϋπολογισμών. Η «μετάβαση» από τα δεδομένα ταμειακής βάσης στα δεδομένα δεδουλευμένης βάσης του ΕΣΛ, καθώς και ο τρόπος αυτής καθορίζονται με απόφαση του υπουργού Οικονομικών όπου αναλύεται η μεθοδολογία κατάρτισης, η ημερομηνία έναρξης δημοσίευσης, καθώς και ο πίνακας συμφωνίας.
ΩΣΤΟΣΟ, ο τρόπος συλλογής και μετατροπής των δεδομένων παρουσιάζει προβλήματα. Η ΕΛΣΤΑΤ διαθέτει δικό της ερωτηματολόγιο για τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο συμπληρώνεται τριμηνιαία και ετήσια, ενώ το ΓΛΚ χρησιμοποιεί δικές του φόρμες. Αυτή η διπλή διαδικασία μπορεί να δημιουργεί ασυνέπειες και ανακρίβειες στα δεδομένα.
Για παράδειγμα, ο δείκτης επίδοσης στις πληρωμές (KPI), ήτοι των καθυστερημένων πληρωμών των φορέων προς προμηθευτές, υπολογίζεται βάσει των ενταλμάτων πληρωμής και όχι του συνόλου των παραστατικών, με αποτέλεσμα να είναι δυσανάλογα τα στατιστικά δεδομένα ως προς την καθυστέρηση των πληρωμών και τον τόκο υπερημερίας που θα κληθούν οι φορείς να καταβάλουν.
Επιπλέον, οι οδηγίες για την κατάρτιση των προϋπολογισμών περιλαμβάνουν την καταχώριση του μικτού ποσού της επιχορήγησης από το κράτος στα έσοδα, με τον ΦΠΑ να αφαιρείται ως «λοιπά έσοδα».
Αυτό εγείρει ερωτήματα ως προς τη λογιστική πρακτική που ακολουθείται, δεδομένου ότι αναφερόμαστε σε ταμειακή βάση. Γιατί να «εξοδοποιείται» μια υποχρέωση που δεν έχει ακόμη εξοφληθεί;
ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ της Γενικής Κυβέρνησης οφείλουν να αποστέλλουν στοιχεία σε δεδουλευμένη βάση σύμφωνα με τις οδηγίες κατάρτισης των ερωτηματολογίων της ΕΛΣΤΑΤ, όμως σε περίπτωση μη τήρησης διπλογραφικών βιβλίων μπορούν να αποστέλλουν στοιχεία σε ταμειακή βάση. Αυτό προκαλεί σύγχυση, παρ’ όλο που το πλαίσιο θα έπρεπε να είναι κοινό, καθώς όλα τα προεδρικά διατάγματα επιτάσσουν τη χρήση δεδουλευμένης βάσης.
Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ του νέου κοινού λογιστικού πλαισίου των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, μέσω του Π.Δ. 54/2018, θα λύσει άραγε αυτά τα προβλήματα; Θα γίνει ορθός διαχωρισμός ως προς τη συλλογή δεδομένων; Η εφαρμογή του Π.Δ. θα τεθεί σε λειτουργία από την 01/01/2025 ή μήπως οι εμπλεκόμενοι φορείς δεν είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν αυτήν τη μετάβαση;
