Των Μιχάλη Ν. Διακομιχάλη, καθηγητή Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος και Μαρίας Κονδύλη, Τμήμα Πολιτισμού -Τουρισμού ΕΣΔΔΑ
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ Διαστημικός Οργανισμός (ΕΛΔΟ) είχε ιδρυθεί το 2017 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο την εξειδίκευση και υλοποίηση της πολιτικής της Ελλάδας στο Διάστημα και τη διαχείριση εθνικών έργων που αφορούν διαστημικές τεχνολογίες, και καταργήθηκε τον Αύγουστο του 2019. Ο πρώτος ελληνικός «Δορυφόρος» που δεν αφορά το άγνωστο Διάστημα αλλά τον ισχυρότερο πυλώνα της εθνικής οικονομίας, τον τουρισμό, δεν έχει «απογειωθεί» ακόμα, παρά την 20ετή και πλέον περιπέτειά του.
Η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ προσπάθεια για την κατασκευή του Ελληνικού Δορυφόρου Λογαριασμού μετρά 20 χρόνια. Το 2003 το υπουργείο Ανάπτυξης προκήρυξε το έργο «Πληροφοριακό Σύστημα Στρατηγικού Σχεδιασμού του Τουριστικού Τομέα» με τελικό δικαιούχο την Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε. Το 2005 προκηρύχθηκε διαγωνισμός από το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης για το έργο «Ανάπτυξη και Λειτουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Στρατηγικού Σχεδιασμού του Τουριστικού Τομέα – Δορυφόρος Λογαριασμός Τουρισμού και Παρατηρητήριο», με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε., με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τους 27 μήνες, και με χρηματοδότηση από το Γ’ ΚΠΣ σε ποσοστό 75% και 25% από εθνικούς πόρους.
Το 2006 η ελληνική κυβέρνηση προσκάλεσε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) και το Oxford Economics Forecasting (OEF) να εκτιμήσουν την επίδραση του τουρισμού στην οικονομία και στην απασχόληση. Διαπιστώθηκε από τον ανάδοχο ότι δεν υπήρχαν αρκετά δεδομένα που θα οδηγούσαν σε πλήρη και αξιόπιστα αποτελέσματα, και γι’ αυτό επιλέχθηκε η εφαρμογή προσομοιωμένου Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού (simulated TSA), με υποθέσεις για τον καταρτισμό δεικτών που περιλήφθηκαν στην ειδική έκθεση με τίτλο «Ελλάδα, ο αντίκτυπος του τουρισμού στην απασχόληση και την οικονομία», με κόστος περίπου 1 εκατ. ευρώ.
Η ΕΛΛΑΔΑ το 2007 ολοκλήρωσε μια μελέτη σκοπιμότητας προκειμένου να προετοιμάσει την πλήρη εφαρμογή του ΔΛΤ. Η μελέτη αυτή συγκέντρωσε πόρους από ένα πρόγραμμα επιχορηγήσεων της Ε.Ε. Μια κοινοπραξία διαφόρων ιδιωτικών ιδρυμάτων, η Διεύθυνση Στατιστικής Εμπορίου και Υπηρεσιών της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ) της Ελλάδος και της Τράπεζας της Ελλάδος, υπό την εποπτεία του υπουργείο Τουρισμού, συνεργάστηκαν για την ανάπτυξη του ελληνικού ΔΛΤ. Το έργο είχε ως αποτέλεσμα την καταχώρηση στοιχείων στους πίνακες Π1 έως Π7, που αφορούσαν τα έτη 2000-2007 και εξετάστηκε προκειμένου να είναι σε θέση να επεξεργαστεί τα πρώτα αποτελέσματα του ελληνικού TSA. Το 2008 παραδόθηκε το έργο «Ανάπτυξη και Λειτουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Στρατηγικού Σχεδιασμού του Τουριστικού Τομέα – Δορυφόρος Λογαριασμός Τουρισμού και Παρατηρητήριο», κόστους περίπου 2,6 εκατ. ευρώ, το οποίο δεν λειτούργησε ποτέ.
Στην έκδοση του ΠΟΤ «TSA Δεδομένα από όλο τον κόσμο» η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει κάνει ενέργειες προς την ανάπτυξη ΔΛΤ, τόσο το 2009 όσο και το 2010. Στην έκθεση του 2009 για την εφαρμογή του ΔΛΤ σε 27 χώρες μέλη της Ε.Ε. η Ελλάδα κατατάσσεται στην κατηγορία «κατανοητές, πλήρως ανεπτυγμένες εθνικές πιλοτικές μελέτες TSA». Στην αποτίμηση του 2011 για τη διάδοση των δεδομένων του ΔΛΤ μεταξύ 20 κρατών μελών της Ε.Ε. και 3 χωρών της EFTA, δεν συμπεριλαμβανόταν η Ελλάδα. Η ΕΛΣΤΑΤ και το υπουργείο Τουρισμού υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας το 2013 για την ανταλλαγή στατιστικών πληροφοριών για τις ανάγκες του «Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού και του Παρατηρητηρίου Τουρισμού». Το 2017 παραδόθηκε το έργο «Ανάπτυξη εργαλείων παρακολούθησης και αναφοράς για τον ελληνικό τουρισμό: ένα εθνικό-λογιστικό και στατιστικό σύστημα» χρηματοδοτούμενο από την Υπηρεσία Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θεωρείται το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα Δορυφορικών Λογαριασμών Τουρισμού (TSA) για την Ελλάδα, με έτος αναφοράς το 2015. Διαπιστώνεται από την ΕΛΣΤΑΤ ότι υπάρχει ακόμα μεγάλη διαδρομή για την κατασκευή του ελληνικού ΔΛΤ, τονίζοντας την ανάγκη για επαρκή και έγκυρα δεδομένα.
Η ΕΛΣΤΑΤ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το ΥΠΟΤ το 2019, με αντικείμενο την κατάρτιση των πινάκων ΔΛΤ και την υποστήριξη του Παρατηρητηρίου Τουρισμού με την απαιτούμενη στατιστική πληροφόρηση, με αντικείμενο την κατάρτιση των βασικών πινάκων του ελληνικού Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού και την υποστήριξη του Παρατηρητηρίου Τουρισμού, και με χρονικό ορίζοντα τα 4 έτη. Νέα απόφαση του υπουργού Τουρισμού στις 3/5/2019 για την εκ νέου συγκρότηση του Παρατηρητηρίου Τουρισμού, σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν. 4179/2013, και με το άρθρο 62 του ν. 4582/2018 (Α΄208). Στις 15/10/2019 αποφασίστηκε από τον υπουργό Τουρισμού η «Συγκρότηση ομάδας εργασίας για τον Δορυφόρο Λογαριασμό Τουρισμού στο πλαίσιο υλοποίησής του με ημερομηνία 27-09- 2019 Μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Τουρισμού και της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής», με νεότερη τροποποίησή της στις 25/1/2021.
Συστάθηκε με απόφαση του υπουργού Τουρισμού στις 20/1/2022 Ομάδα Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) για τον «Δορυφόρο Λογαριασμό Τουρισμού» και το «Εθνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης», ενώ αποφασίστηκε από τον υπουργό Επικρατείας η Προέγκριση Τεχνικού Δελτίου Προτεινόμενης Πράξης του Υπουργείου Τουρισμού με τίτλο «Δορυφόρος Λογαριασμός Τουρισμού», με χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης του έργου 14 και 12 μήνες, αντίστοιχα. Το έργο «Δορυφόρος Λογαριασμός Τουρισμού» εντάχθηκε στις 27/4/2023 με
απόφαση του υπουργού Επικρατείας στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα 2014-2020».
Στις 22/12/2023 προκηρύχθηκε διεθνής ηλεκτρονικός διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών κατάρτισης των πινάκων 1-7 του Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού και την ανάπτυξη υποστηρικτικού πληροφοριακού συστήματος για τις ανάγκες του υπουργείου Τουρισμού με προϋπολογισμό 250.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανόμενου ΦΠΑ 24%), με διάρκεια σύμβασης 14 μήνες.
Ο,ΤΙ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ κατορθωτό με 3,6 εκατ. ευρώ και με πλέον των 20 ετών προσπάθειες, καλείται σήμερα να υλοποιηθεί με 250 χιλ. ευρώ! Και κάπου εδώ λάμπουν διά της απουσίας τους τα ελληνικά πανεπιστήμια και οι Έλληνες πανεπιστημιακοί που έχουν ήδη δώσει τα διαπιστευτήριά τους σε τέτοιες επιστημονικές «πτήσεις».
Αδιαμφισβήτητα, χρήσιμη η διαστημική εξερεύνηση, αλλά μήπως θα έπρεπε πρώτα να εξερευνηθεί σε βάθος το έδαφος που πατά η εθνική οικονομία της χώρας, για πάνω από μισό αιώνα;
