Από τον Πρέσβη της Κίνας στην Ελλάδα Σιάο Τζουντσένγκ
Τα Ποσειδώνια 2024 θα εγκαινιαστούν σύντομα. Σε αυτή τη σημαντική συγκυρία που οι παγκόσμιες ναυτιλιακές, εφοδιαστικές και ναυπηγικές βιομηχανίες επιδιώκουν τη συνεργασία και την προώθηση της ανάπτυξης, το Γραφείο του Εκπροσώπου Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών ξεκίνησε διενέργεια έρευνας βάσει του άρθρου 301 του Εμπορικού Νόμου των ΗΠΑ για τις κινεζικές ναυτιλιακές, εφοδιαστικές και ναυπηγικές βιομηχανίες με πρόσχημα καταγγελίες από εργατικές ενώσεις από τους χώρους της χαλυβoυργίας, της μεταποίησης και της ναυπηγικής βιομηχανίας. Αυτό προκαλεί αναστάτωση στους κύκλους της παγκόσμιας ναυτιλίας λίγο πριν τα εγκαίνια της μεγαλοπρεπούς έκθεσης Ποσειδώνια 2024.
Ο πλανήτης που ζούμε επικοινωνεί μέσω της θάλασσας. Ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος Χέγκελ αναρωτήθηκε κάποτε: «Από πού προήλθε ο ελληνικός πολιτισμός;» και η απάντηση που σκέφτηκε ήταν «Από τη θάλασσα». Ο θαλάσσιος πολιτισμός αποτελεί σημαντικό μέρος του ελληνικού και του κινεζικού πολιτισμού. Σήμερα, περίπου το 80% των διεθνών εμπορικών συναλλαγών πραγματοποιείται μέσω θαλάσσης. Γι’ αυτό τον λόγο, η διενέργεια έρευνας βάσει του άρθρου 301 από τις ΗΠΑ, η οποία στην ουσία αποσκοπεί στην υπονόμευση του εμπορικού συστήματος αμοιβαίων εξαρτήσεων και του διεθνούς συστήματος καταμερισμού εργασίας, έχει τραβήξει την προσοχή προκαλώντας βαθιά ανησυχία σε διάφορους τομείς.
Η ανάπτυξη της ναυτιλίας και της ναυπηγικής βιομηχανίας της Κίνας δεν προήλθε από τους ξένους σαν δώρο, αλλά αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα που διαμορφώθηκε μετά από δεκαετίες αποτελεσματικής διακυβέρνησης και είναι φυσικό αποτέλεσμα του ανταγωνισμού στην οικονομία της αγοράς. Το εργατικό πνεύμα και η αφοσίωση των Κινέζων εργαζομένων, σε συνδυασμό με ένα σύγχρονο σύστημα υποδομών, έναν ανεπτυγμένο βιομηχανικό τομέα και ένα υψηλής ποιότητας σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης επέτρεψαν στη ναυτιλιακή, εφοδιαστική και ναυπηγική βιομηχανία της Κίνας να αναπτυχθεί ταχύτατα και να συμβάλει στο παγκόσμιο εμπόριο.
Η αλήθεια είναι ότι η αμερικανική ναυπηγική βιομηχανία είχε απωλέσει το μεγαλύτερο μέρος του μεριδίου της αγοράς, το οποίο καρπώθηκαν ιαπωνικές και νοτιοκορεατικές εταιρείες, προτού η κινέζικη ναυπηγική βιομηχανία αρχίσει να αναπτύσσεται γοργά, με το μερίδιο των ΗΠΑ στη διεθνή ναυπηγική βιομηχανία να κυμαίνεται εδώ και καιρό σε μονοψήφια ποσοστά. Οι ΗΠΑ κατηγορούν τους Κινέζους ότι αφαιρούν θέσεις εργασίας από τα αμερικανικά ναυπηγεία, κάτι που είναι αβάσιμο, αστήρικτο και αντίθετο προς τις αρχές της ελεύθερης αγοράς, γεγονός που μειώνει την πειστικότητα της κατηγορίας αυτής.
Τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Jeffrey Sachs, γνωστός Αμερικανός ακαδημαϊκός, δήλωσε στο Athens Democracy Forum ότι υπάρχει μηδενική εγγενής σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας· στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι η νευρική αντίδραση των ΗΠΑ στην άνοδο της Κίνας· η ουσία του προβλήματος έγκειται στα κενά της εσωτερικής διακυβέρνησης των ΗΠΑ. Η Κίνα και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συμβιώνουν αρμονικά, συνεργαζόμενες στις υψηλής τεχνολογίας, έξυπνες και πράσινες πτυχές της ναυπηγικής και συμβάλλοντας από κοινού στην πρόοδο της ανθρωπότητας.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν να αντισταθμίσουν την ελλιπή ανάπτυξη της δικής τους ναυπηγικής βιομηχανίας καταστέλλοντας αυτή της Κίνας, αναγκάζοντας άλλες ναυτιλιακές χώρες να πληρώνουν παραπάνω για τις πράξεις των ΗΠΑ. Σήμερα το κόστος ναυπήγησης στις ΗΠΑ είναι πολύ υψηλότερο από αυτό στην Ιαπωνία, στη Νότια Κορέα και στην Κίνα. Ο περιορισμός του ανταγωνισμού από μέρους των ΗΠΑ με διοικητικά μέσα θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη αύξηση του κόστους ναυπήγησης και των θαλάσσιων μεταφορών, γεγονός που θα επιδεινώσει τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία ήδη αντιμετωπίζει γενικευμένο πληθωρισμό.
Πολλά μέλη της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για αυτή τη νέα νοοτροπία των ΗΠΑ που επιδιώκει την αποσύνδεση στη ναυπηγική και τη ναυτιλία. Μου είπαν: «Ο θαλάσσιος πολιτισμός γέννησε το ελληνικό πνεύμα. Το θάρρος, η συνεργασία, η επιμονή και το πνεύμα της σύμβασης που ενσαρκώνει το ελληνικό πνεύμα πρέπει να διαφυλαχθούν και να υποστηριχθούν από όλα τα μέρη». Αυτό μου θυμίζει έναν στίχο του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη από το έργο του «Ο μικρός ναυτικός», «Τ’ ανώτερα μαθηματικά μου τα έκανα στο Σχολείο της θάλασσας.» Για να δανειστώ την έκφρασή του, «Το πνεύμα της Σύμβασης πρέπει να το μάθουμε από το Σχολείο της θάλασσας». Ενώ οι ΗΠΑ συνειδητά ή ασυνείδητα παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως έναν άλλο «Δία στον Όλυμπο», σε πολλά μέλη της διεθνούς κοινότητας θυμίζουν μάλλον τον Άρη, τον θεό του πολέμου, που συνοδεύεται πάντα από τον Φόβο και την Έριδα.
