Τoυ Γιώργου Σταμάτη, βουλευτή Επικρατείας της Ν.Δ.
Η ΕΝΕΡΓΗ συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας αποτελεί ισχυρό μοχλό κοινωνικής ισότητας, συμβάλλοντας παράλληλα στην αύξηση του παραγωγικού πληθυσμού και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ έμπρακτης διασφάλισης του δικαιώματος στην εργασία των ατόμων με αναπηρία, η υποστηριζόμενη εργασία συνιστά ένα αποτελεσματικό μοντέλο παρέμβασης, που συνδυάζει το κοινωνικό πρόσημο με την οικονομική διάσταση. Ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 από τις ΗΠΑ και τον Καναδά και μέχρι σήμερα έχει υιοθετηθεί από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ιδιαίτερα ανεπτυγμένη είναι στον αγγλοσαξονικό χώρο. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, με το πρόγραμμα «Access to Work», παρέχεται μια συνεκτική και ολοκληρωμένη υποστήριξη στα άτομα με αναπηρία που τη χρειάζονται.
ΣΥΜΦΩΝΑ με το έγγραφο θέσης (2010) της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υποστηριζόμενης Εργασίας (EUSE), «Αξίες Πρότυπα και Αρχές της Υποστηριζόμενης Εργασίας», η υποστηριζόμενη απασχόληση συνίσταται «στην παροχή υποστήριξης σε άτομα με αναπηρία και άλλες ευάλωτες ομάδες με σκοπό τη διασφάλιση και τη διατήρηση της μισθωτής απασχόλησης στην ανοικτή αγορά εργασίας». Τα υποστηρικτικά μέτρα καλύπτουν την υποστήριξη προς τον εργαζόμενο και προς τον εργοδότη. Ο προπονητής εργασίας (job coach) αναλαμβάνει να παρέχει την απαιτούμενη εκπαίδευση και συμβουλευτική καθοδήγηση στον υποψήφιο εργαζόμενο, να βρει την κατάλληλη γι’ αυτόν θέση εργασίας, να λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας για τον εργαζόμενο και τον εργοδότη και να τους υποστηρίζει όταν κρίνεται αναγκαίο. Η υποστηριζόμενη εργασία εστιάζει στις ικανότητες και τις επιθυμίες των ατόμων σε συνάρτηση με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς και όχι στην αναπηρία. Εφαρμόζεται κατά μείζονα λόγο στα άτομα με νοητική αναπηρία, συμβάλλοντας στην ανεξάρτητη διαβίωσή τους, την οικονομική τους αυτονομία και την επαγγελματική τους ένταξη, ενώ παράλληλα τονώνει και την οικονομική ανάπτυξη, αφού οι εργαζόμενοι με αναπηρία αποτελούν τμήμα του ενεργού πληθυσμού. Το βασικό τρίπτυχο, πρόσληψη με ίσους όρους, υποστήριξη, διατήρηση της έμμισθης θέσης, αποτελεί δομικό θεμέλιο για την επιτυχία του μοντέλου. Η αποτελεσματική υποστήριξη από τον προπονητή εργασίας, η σχεδιαστική προσέγγιση με κέντρο το άτομο και η αρμονική συνεργασία των εμπλεκόμενων μερών αποτελούν τους βασικούς πυλώνες. Ο εργαζόμενος απολαμβάνει τις ίδιες εργασιακές και κοινωνικοασφαλιστικές παροχές με τους υπόλοιπους εργαζομένους και ο εργοδότης έχει στην επιχείρησή του έναν πλήρως παραγωγικό και εκπαιδευμένο υπάλληλο για τη συγκεκριμένη θέση.
Οι εργαζόμενοι με νοητική αναπηρία αποκτούν πλέον ποιοτική ορατότητα, αφού όχι μόνο απεγκλωβίζονται από το περιθώριο, αλλά αποδεικνύουν έμπρακτα ότι μπορούν να παράγουν σε ίση βάση με τους συναδέλφους τους και η προσφορά τους αναγνωρίζεται με ισότιμο τρόπο, κοινωνικά και οικονομικά.
ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ λειτουργούν φορείς παροχής υποστηριζόμενης εργασίας από το 1996, με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη συμπεριέλαβε στις προγραμματικές της θέσεις τη θεσμοθέτηση της υποστηριζόμενης εργασίας για τα άτομα με νοητική αναπηρία και αυτισμό. Τον Νοέμβριο του 2022 θεσπίστηκε πιλοτικό πρόγραμμα υποστηριζόμενης απασχόλησης για άτομα στο φάσμα του αυτισμού, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που λαμβάνουμε για την κοινωνική συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία, επίκειται και η θεσμοθέτηση της υποστηριζόμενης εργασίας, γιατί η προώθηση ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, αντιπροσωπεύει για εμάς το σύγχρονο, κοινωνικό κράτος στην πράξη. Ένα κράτος φιλελεύθερο, αλλά και κοινωνικό. Ένα κράτος υποστηρικτικό, χωρίς να είναι πατερναλιστικό. Γιατί η ανθεκτικότητα και η πρόοδος της κοινωνίας μας εξαρτώνται από τη δυνατότητα όλων να μετέχουν ισότιμα στην οικονομική και κοινωνική ευημερία.
