Των Νικόλαου Δασκαλάκη, επίκουρου καθηγητή Χρηματοοικονομικής και Λογιστικής στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο και ακαδημαϊκού υπεύθυνου του Προγράμματος «Οικονομικά του Blockchain: Εισαγωγή στα Κρυπτονομίσματα» ΚΕΔΙΒΙΜ Παντείου Πανεπιστημίου, και Παναγιώτη Γεωργιτσέα, υποψήφιου διδάκτορα Χρηματοοικονομικής Καινοτομίας στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, και αναλυτή Ξεπλύματος Χρήματος και Καταπολέμησης Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας στον τραπεζικό τομέα
ΤO BLOCKCHAIN είναι η τεχνολογία που έγινε ευρύτερα γνωστή ως η τεχνολογία στην οποία στηρίζεται και υφίσταται μέχρι σήμερα ολόκληρο το οικοσύστημα των κρυπτονομισμάτων. Ένα δίκτυο blockchain είναι στην ουσία μια διανεμημένη βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται, επικυρώνονται και αποθηκεύονται πληροφορίες χωρίς να απαιτείται η παρέμβαση ενδιάμεσων, ενώ οι πληροφορίες αυτές είναι κρυπτογραφημένες και αδύνατο να παραποιηθούν.
Τα κύρια πλεονεκτήματα της τεχνολογίας blockchain, που είναι η αποκέντρωση, η ασφάλεια και η διαφάνεια, οδήγησαν με την πάροδο των χρόνων στην εφαρμογή της εν λόγω τεχνολογίας όχι μόνο για τη διεκπεραίωση συναλλαγών, αλλά για ακόμη πιο σύνθετες χρηματοοικονομικές και μη λειτουργίες.
ΜΙΑ ΑΠΟ τις πιο ενδιαφέρουσες και ταυτόχρονα συναρπαστικές εφαρμογές της τεχνολογίας blockchain είναι αυτή της ψηφιοποίησης των παραδοσιακών περιουσιακών στοιχείων, που είναι γνωστή με τον όρο «tokenization». Η έννοια του «tokenization» αναφέρεται στην ψηφιακή αναπαράσταση ενός παραδοσιακού περιουσιακού στοιχείου σε περιβάλλον blockchain μέσω μιας διαδικασίας έκδοσης ψηφιακών μαρκών (tokens). Οι ψηφιακές μάρκες που προκύπτουν από τη διαδικασία αποτελούν απλώς τις ψηφιακές αναπαραστάσεις των πραγματικών περιουσιακών στοιχείων στο blockchain, ενώ η αποτίμησή τους γίνεται εκτός του blockchain. Αυτό σημαίνει ότι επωφελούνται όλων των τεχνολογικών πλεονεκτημάτων της τεχνολογίας, χωρίς να παρουσιάζουν την αστάθεια των εγγενών κρυπτονομισμάτων. Με άλλα λόγια, οι ψηφιακές μάρκες που εκδίδονται μπορεί π.χ. να αντιπροσωπεύουν τις μετοχές μιας εταιρείας, τη συμμετοχή σε ένα επενδυτικό κεφάλαιο, την ιδιοκτησία ενός ακινήτου ή ενός έργου τέχνης κ.ά.
ΟΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ μάρκες αυτού του τύπου δημιουργούνται μέσω μιας διαδικασίας Αρχικής Προσφοράς Ψηφιοποιημένων Αξιογράφων (Security Tokens Offering – STO), η οποία ομοιάζει με την Αρχική Δημόσια Προσφορά (Initial Public Offering-IPO) της παραδοσιακής οικονομίας. Στην περίπτωση των STOs δηλαδή, οι ψηφιακές μάρκες που εκδίδονται αφορούν πραγματικά περιουσιακά στοιχεία και προσφέρουν στον κάτοχό τους όλα τα νόμιμα δικαιώματα που απορρέουν από αυτές.
Επιπλέον μπορούν να διαπραγματεύονται στη δευτερογενή αγορά, ενώ κανονιστικά καλύπτονται από την πρόσφατη Πρόταση Κανονισμού DLT (Καν.ΕΕ 2022/858) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Βάσει των ανωτέρω, γίνεται αντιληπτό πως πρόκειται για μια διαδικασία ιδιαίτερα σημαντική, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ουσιαστικά έχουμε την εφαρμογή μιας νέας επαναστατικής τεχνολογίας στις παραδοσιακές αγορές χρήματος και κεφαλαίου.
Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ των χρηματοπιστωτικών μέσων στο blockchain μπορεί να αφορά είτε παραδοσιακά χρηματοπιστωτικά στοιχεία που αντιπροσωπεύονται ως ψηφιακές μάρκες μέσα σε ένα δίκτυο blockchain, είτε την απευθείας δημιουργία στο blockchain οποιασδήποτε μορφής περιουσιακών στοιχείων.
Και όταν λέμε περιουσιακά στοιχεία δεν εννοούμε μόνο χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία όπως μετοχές, ομόλογα κ.α., αλλά και φυσικά περιουσιακά στοιχεία όπως ακίνητα ή έργα τέχνης ή άυλα περιουσιακά στοιχεία όπως τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Και όπως ακριβώς διαφέρει ο τύπος των περιουσιακών στοιχείων που ψηφιοποιούνται, διαφέρει αντιστοίχως και ο τύπος της ψηφιακής μάρκας που θα προκύψει από το «tokenization».
Μπορεί για παράδειγμα οι ψηφιακές μάρκες που θα εκδοθούν να έχουν την ιδιότητα ενός ψηφιακού αξιογράφου (security token) ή να είναι ψηφιακές μάρκες σταθερής ισοτιμίας με εγγύηση ένα παραστατικό νόμισμα (stabelcoin).
Μπορεί ακόμα να είναι και ο τύπος των μη ανταλλάξιμων ψηφιακών μαρκών (γνωστές ως NFTs – Non Fungible Tokens) – μια κατηγορία που διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες καθώς κάθε ψηφιακή μάρκα NFT αντιπροσωπεύει κάτι μοναδικό και συνεπώς μπορεί να αποτελέσει μια ψηφιακή απόδειξη ιδιοκτησίας.
ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΑ τα οφέλη από την ψηφιοποίηση περιουσιακών στοιχείων σε περιβάλλον blockchain είναι πολλαπλά. Μεταξύ αυτών είναι η διαφάνεια και η ταχύτητα που εκτελούνται οι διακανονισμοί, η ασφαλής διαπραγμάτευσή τους και μάλιστα 24/7 καθώς και η μείωση του κόστους διαμεσολάβησης (δεν απαιτούνται ενδιάμεσοι, μεσίτες κ.ά.).
Επιπλέον, επιτυγχάνεται μείωση του λειτουργικού κόστους καθώς η ενσωμάτωση αυτοματοποιημένων λειτουργιών στην ψηφιακή μάρκα ελαχιστοποιεί την ανθρώπινη παρέμβαση (π.χ. αυτόματη πληρωμή κουπονιών, αυτόματος υπολογισμός τόκων κ.ά.).
Σημαντικά όμως είναι τα οφέλη και για τους επενδυτές, με κυριότερο αυτό της κλασματικής ιδιοκτησίας που δίνει τη δυνατότητα στους μικρούς επενδυτές να αγοράσουν ένα κλάσμα ενός ψηφιοποιημένου αξιογράφου, ενός ακινήτου ή ακόμη κι ενός έργου τέχνης του οποίου η αποτίμηση είναι σχετικά υψηλή.
Σε αντίθεση, δηλαδή, με τις παραδοσιακές αγορές όπου η αξία ορισμένων περιουσιακών στοιχείων είναι σχετικά υψηλή και δεν διασπάται σε μικρότερα μερίδια, με το «tokenization» δίνεται η δυνατότητα κατάτμησης της αξίας σε πολλά μικρότερα μερίδια. Αυτό ευνοεί κυρίως τους λεγόμενους μικρούς επενδυτές αφού μπορούν πλέον να συμμετέχουν σε επενδύσεις που διαφορετικά θα ήταν απρόσιτες γι’ αυτούς, και επιπλέον οδηγεί και στην αύξηση ρευστότητας των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων.
ΤΟ «TOKENIZATION» των παραδοσιακών περιουσιακών στοιχείων έχει αρχίσει ήδη να εφαρμόζεται από μεγάλα κυρίως τραπεζικά ιδρύματα τα οποία διέκριναν σε αυτό την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την υποκείμενη τεχνολογία των κρυπτοαγορών χωρίς να χρειαστεί να εμπλακούν με τα κρυπτονομίσματα.
Ωστόσο, παρατηρείται ότι τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να προσελκύει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων παραγόντων του παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού τομέα και σύμφωνα με έκθεση της Boston Consulting Group, η αγορά των ψηφιοποιημένων περιουσιακών στοιχείων στο blockchain αναμένεται να κυμανθεί από 4 έως 16 τρισ. δολάρια μέχρι το 2030.
Φαίνεται επομένως ότι το «tokenization» είναι αυτό που συνδέει όλο και περισσότερο το οικοσύστημα των κρυπτοαγορών με την ευρύτερη παραδοσιακή χρηματοπιστωτική αγορά και δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι μπορεί δυνητικά να αποτελέσει έναν σημαντικό παράγοντα που θα μεταμορφώσει τις παραδοσιακές δομές των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των κεφαλαιαγορών.
