Τoυ Γιάννη Καρούζου, δικηγόρου, εργατολόγου
Η ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ κρίση μοιραία βρίσκεται σε αμφίδρομη και δυναμική σχέση με την αγορά εργασίας. Από την έκθεση του 2023 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναδείχθηκε ότι οι συνθήκες εργασίας, ιδίως των γυναικών, τροφοδοτούν τη δραματική εξέλιξη της δημογραφικής κρίσης, αφού αποτελούν ανάχωμα στη δημιουργία οικογένειας και τις αποθαρρύνουν από την επαύξησή της.
ΑΣ ΕΞΕΤΑΣΟΥΜΕ τα δεδομένα που συνθέτουν ένα μη ικανοποιητικό πλαίσιο εργασίας για τις γυναίκες, οι οποίες αποθαρρύνονται από την ιδέα δημιουργίας οικογένειας, διότι έχουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της αξιοπρεπούς διαβίωσής τους.
Η ΣΥΜΒΑΣΗ εργασίας θα μπορούσε να τριχοτομηθεί σε τρεις φάσεις:
Α. στην κατάρτιση της σύμβασης
Β. στο είδος της σύμβασης και στις αποδοχές
Γ. στην εξέλιξη της σύμβασης.
Και στις τρεις αυτές φάσεις οι γυναίκες κατέχουν την πρωτιά στις λάθος κατηγορίες και για τους λάθος λόγους.
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ βρίσκονται πρώτες στους δείκτες ανεργίας, μερικής απασχόλησης και χαμηλόμισθης αμοιβής σε σχέση με τους άνδρες ίδιας ηλικίας.
- Έτσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ του Νοεμβρίου 2023, η ανεργία των γυναικών ανέρχεται σε ποσοστό 11,7%, ενώ στους άνδρες σε ποσοστό 7,5%. Δηλαδή, σχεδόν 1 στις 3 νέες γυναίκες κάτω των 25 ετών είναι άνεργη.
- Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΑΣΑ τον Μάιο του 2023, το ποσοστό μερικής απασχόλησης για τις γυναίκες εργαζόμενες ανέρχεται στο 13,8% και στους άνδρες μόλις 5,1%. Δηλαδή, 1 στις 7 γυναίκες στην Ελλάδα εργάζεται με καθεστώς μερικής απασχόλησης και άρα αμείβεται με χαμηλό μισθό.
- Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒ οι γυναίκες έχουν μέσο μικτό μισθό κατά 13% χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μισθό των ανδρών (1.115 ευρώ για τις γυναίκες και 1.284 ευρώ για τους άνδρες).
- Το 53% των επιχειρήσεων έχουν μηδενική ή πολύ περιορισμένη συμμετοχή γυναικών στο διοικητικό τους συμβούλιο, με το ποσοστό να φθάνει οριακά έως το 15%. Ενώ 1 στις 10 επιχειρήσεις δεν εμπιστεύεται τη γυναίκα επικεφαλής σε καμία διεύθυνση ή τμήμα της.
Η ΧΩΡΑ μας από εργατολογικής άποψης έχει υιοθετήσει το εξής μοντέλο συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής: Συστάδα προστατευτικών αδειών για
τους γονείς εργαζόμενους.
5 βασικές άδειες:
- Άδεια μητρότητας 17 εβδομάδες (8 εβδομάδες πριν και 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό).
- Ειδική άδεια προστασίας μητρότητας από ΔΥΠΑ (9 μήνες με αποδοχές ίσες με τον κατώτατο μισθό και για τις αγρότισσες και για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Δυνατότητα μεταβίβασης έως 7 μήνες από τους 9 στους πατέρες εργαζόμενους).
- Άδεια θηλασμού και φροντίδας τέκνου: μειωμένο ωράριο για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας κατά 1 ώρα ημερησίως. Ή ισόχρονη άδεια με αποδοχές σε συνεχεία ημέρες έως περίπου 3,5 μήνες.
- Άδεια πατρότητας 14 ημέρες με αποδοχές από τη γέννηση του τέκνου.
- Γονική άδεια τεσσάρων μηνών για τέκνα έως 8 ετών (δύο μήνες άνευ αποδοχών και 2 μήνες με επίδομα από ΔΥΠΑ ίσο με τον κατώτατο μισθό).
Προστασία από την απόλυση:
- Καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης, για 18 μήνες μετά τον τοκετό και για παραπάνω χρονικό διάστημα αν υπάρχει ασθένεια συνδεόμενη με την ιδιότητά της ως μητέρας 6μηνο για τον πατέρα.
- Προστασία αν ο γονέας ασκήσει το δικαίωμά του στη λήψη των προστατευτικών αδειών.
- Δικαίωμα στις ευέλικτες μορφές εργασίας (τηλεργασία, διευθέτηση, μερική απασχόληση) για τέκνα έως 12 ετών.
ΤΑ ΜΕΤΡΑ αυτά κατά την πρακτική τους εφαρμογή δεν έχουν αποδώσει όσο θα περιμέναμε και τα επικαιροποιημένα δεδομένα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή του Νοεμβρίου 2019 επιβεβαιώνουν ότι οι νέοι γονείς αποθαρρύνονται ακόμα από την επαύξηση της οικογένειας.
