Των Σάνδρα Κοέν, καθηγήτριας Λογιστικής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Θάνου Πολύδωρου, διευθύνοντος συμβούλου ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Α.Ε., εισηγητών Προγράμματος «Νέο Λογιστικό Πλαίσιο Γενικής Κυβέρνησης – ΠΔ 54/2018» του ΚΕΔΙΒΙΜ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
ΟΙ ΝΕΕΣ διοικήσεις των δήμων που αναδείχθηκαν στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, καλούνται να υλοποιήσουν μια τεράστια αλλαγή στα λογιστικά τους συστήματα σε ένα έτος από τώρα, συγκεκριμένα την 1η Ιανουαρίου 2025. Πρόκειται για την εισαγωγή του νέου Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης (Π.Δ.54/2018). Είναι απολύτως λογικό οι νέες διοικήσεις των δήμων να απαιτούν τη συστηματική επεξεργασία και ανάλυση χρηματοοικονομικών πληροφοριών για την ορθή λήψη αποφάσεων.
Αναμφισβήτητα, ο προϋπολογισμός είναι ένα εργαλείο που καταγράφει τις εισπράξεις του δήμου, τόσο από τις παρεχόμενες υπηρεσίες του, τις επιχορηγήσεις και τους φόρους όσο και τις αναμενόμενες πληρωμές για μισθοδοσία, έξοδα και επενδύσεις. Όμως ο προϋπολογισμός εκ κατασκευής παρουσιάζει μόνο ένα κομμάτι της χρηματοοικονομικής ιστορίας του δήμου. Του λείπουν σημαντικά κομμάτια πληροφόρησης απολύτως απαραίτητα για τη χρηστή διαχείριση.
ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ, ο προϋπολογισμός δεν καταγράφει πλήρως τι χρωστάνε οι δήμοι σε προμηθευτές, τι χρωστάνε στους δήμους οι δημότες, ποια είναι η αξία της περιουσίας του δήμου καθώς και η κατανομή αυτής της αξίας σε κτίρια, μηχανήματα, υποδομές κοινής ωφέλειας και άλλα. Ο λόγος που ο προϋπολογισμός παρ’ όλα αυτά λαμβάνει περίοπτη θέση στην οικονομική διαχείριση των δήμων οφείλεται και στην έμφαση που του δίνεται από τις επιβλέπουσες αρχές και το υπουργείο Εσωτερικών, καθώς χρησιμοποιείται ως το βασικό εργαλείο για την αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας των δήμων.
ΟΜΩΣ ο προϋπολογισμός λόγω της έμφασης που δίνει μόνο στις πληρωμές και τις εισπράξεις δεν είναι επαρκής. Αυτό δεν είναι ελληνική διαπίστωση. Ισχύει διεθνώς. Έτσι, η λογιστική έρχεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά και σε πολλές περιπτώσεις να λάβει τον πρωταρχικό ρόλο στην οικονομική διαχείριση. Οι δήμαρχοι όμως θέλουν να έχουν τη συνολική εικόνα των οφειλών των πολιτών σε σχέση με τις βεβαιωμένες απαιτήσεις, των υποχρεώσεων του δήμου σε προμηθευτές και πιστωτές για αγαθά και υπηρεσίες για τις οποίες έχουν ήδη ληφθεί τα σχετικά παραστατικά. Θέλουν να γνωρίζουν πόσο παλαιές είναι οι υποδομές, τα μηχανήματα, τα απορριμματοφόρα, που εκ των πραγμάτων, αντικειμενικά, απαιτείται να ανανεωθούν και να εκσυγχρονιστούν. Επίσης, ενδιαφέρονται για το ακριβές κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πόσο στοιχίζει η καθαριότητα, οι υπηρεσίες ηλεκτροφωτισμού, οι διοικητικές υπηρεσίες. Όλες αυτές οι πληροφορίες παρέχονται από τη λογιστική σε συστηματική βάση.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ, στο τέλος κάθε έτους παρουσιάζεται το πλεόνασμα ή το έλλειμμα του δήμου, η περιουσία του και οι υποχρεώσεις του σε μια σειρά από λογιστικές καταστάσεις. Οι καταστάσεις αυτές αποκαλύπτουν σε οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο τρίτο μια εμπεριστατωμένη εικόνα της οικονομικής διαχείρισης του δήμου, η οποία μάλιστα έχει ελεγχθεί για την ορθότητά της από ορκωτούς λογιστές-ελεγκτές και επιτρέπει συγκρίσεις μεταξύ δήμων αλλά και του ίδιου δήμου διαχρονικά.
ΟΙ ΔΗΜΟΙ διαθέτουν λογιστικά συστήματα εδώ και αρκετά χρόνια, περίπου 25, και παράγουν αυτές τις πληροφορίες και τις καταστάσεις. Σε μια πρόσφατη έρευνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι δήμοι στην Ελλάδα εμφανίστηκε να έχουν τα περισσότερο ώριμα λογιστικά συστήματα σε σχέση με την Κεντρική Διοίκηση και τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης. Άρα, τι νέο φέρνει το Π.Δ. 54/2018 στη λογιστική; Αυτό που θα αλλάξει από την αρχή του 2025 είναι οι αρχές και οι κανόνες που διέπουν τη λογιστική, καθώς και η εισαγωγή ορισμένων νέων λογιστικών καταστάσεων που δημοσιεύονται στο τέλος της χρονιάς.
ΤΟ ΝΕΟ λογιστικό πλαίσιο είναι περισσότερο πλούσιο και ποιοτικό σε πληροφορία, διότι συνάδει με τις διεθνείς τάσεις και τα διεθνή λογιστικά πρότυπα για τον Δημόσιο Τομέα και βάζει την Ελλάδα στον χάρτη των κρατών με σύγχρονα συστήματα λογιστικής στο Δημόσιο.
ΤΟ Π.Δ. 54/2018 αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για τους δήμους να εκσυγχρονίσουν τα λογιστικά τους συστήματα. Να οργανώσουν τη χρηματοοικονομική πληροφορία κατάλληλα για τη λήψη αποφάσεων, για τον προγραμματισμό, τον έλεγχο και την αξιολόγηση της απόδοσης. Να μπορούν να παρακολουθούν τις κοστολογικές πληροφορίες για υπολογισμό των πόρων που αναλώνονται από τις δράσεις και τα προγράμματά τους.
Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ στο Π.Δ. 54/2018 αναμένεται να έχει οφέλη από την καλύτερη ποιότητα της χρηματοοικονομικής πληροφορίας, που θα είναι παράλληλα περισσότερο έγκυρη και κατάλληλη. Ωστόσο, η μετάβαση αυτή δεν θα γίνει αυτόματα. Απαιτούνται επενδύσεις σε νέα πληροφοριακά συστήματα και επενδύσεις στον ανθρώπινο παράγοντα. Εκπαίδευση του προσωπικού στις νέες αρχές και τα πρότυπα, καθώς και στο νέο σχέδιο λογαριασμών.
ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ όμως και της διοίκησης με την πληροφόρηση που μπορεί να προσφέρει το νέο σύστημα χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Ίσως ακόμα και συνεργασία με τους πολίτες για να καταρτίζονται απλοποιημένες λογιστικές καταστάσεις για ενημέρωσή τους για τα οικονομικά των δήμων. Τέτοιες ενέργειες διεθνώς βελτιώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Φυσικά αυτές οι αλλαγές απαιτούν πόρους, συνεργασία με εξωτερικούς συμβούλους, πανεπιστήμια, λογιστικές εταιρείες. Το πιο σημαντικό όμως συστατικό των επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων διεθνώς είναι η πολιτική βούληση, η βούληση της διοίκησης. Η βούληση των δημάρχων. Το πόσο ψηλά θα βάλουν τη λογιστική μεταρρύθμιση στην ατζέντα του προγράμματός τους.
ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ αναμένεται να αποδώσουν μόνο όταν υπάρξει χρήση της πληροφορίας. Το νέο λογιστικό πλαίσιο θα επιτρέψει την παραγωγή της πληροφορίας, ωστόσο τα οφέλη θα έρθουν με τη χρήση της για τη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων, τη βελτίωση της απόδοσης, την αύξηση της αποδοτικότητας, την καλύτερη διαχείριση των υποδομών προς όφελος της εξυπηρέτησης και της παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών του δήμου προς τους πολίτες σήμερα και στο μέλλον υπό το πρίσμα της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ αποτελεί ένα σημαντικό διοικητικό εργαλείο και η λογιστική μεταρρύθμιση είναι μια ευκαιρία να γίνει ακόμα καταλληλότερο και αρτιότερο για την υποστήριξη των δημάρχων στο έργο τους ενδυναμώνοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Μιας και είναι περίοδος ορκωμοσιών, ευχόμαστε και στους 332 νεοεκλεγέντες δημάρχους καλή δημιουργική θητεία και εξαιρετικά αποτελέσματα στο δύσκολο και σημαντικό τους έργο.
