Τoυ Γεώργιου Σπανού, οικονομολόγου – ΜΒΑ, στελέχους της ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Α.Ε. και τoυ Χρήστου Λαμπούδη, οικονομολόγου – συμβούλου Λογιστικής, διευθυντή Τμήματος Υποστήριξης Φορέων Δημοσίου της ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Α.Ε.
Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ της πανδημίας που βίωσε η χώρα μας, η αύξηση των ετήσιων δαπανών των δημόσιων φορέων σε συνάρτηση με την υποχρηματοδότησή τους τα τελευταία έτη και η επιπρόσθετη έλλειψη υλικών στην εφοδιαστική αλυσίδα είχαν ως αποτέλεσμα πολλά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) να επανεξετάσουν τις μεθόδους προμηθειών τους, με γνώμονα πάντα τη συγκράτηση του κόστους.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, παρατηρείται η τάση τους τελευταίους μήνες πολλά ΝΠΔΔ να προμηθεύονται αγαθά και υπηρεσίες απευθείας από άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε να παίρνουν μέρος σε δημόσιους μειοδοτικούς διαγωνισμούς νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που δεν έχουν τη φορολογική έδρα και δεν διατηρούν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα.
ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ εκείνες που πραγματοποιούνται σε κοινοτικό επίπεδο μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο νομοθέτης τις ορίζει ως ενδοκοινοτικές συναλλαγές.
ΣΥΜΦΩΝΑ με το άρθρο 3 του Ν. 2859/2000 (Κώδικας Φόρου Προστιθέμενης Αξίας – ΦΠΑ), το Ελληνικό Δημόσιο, οι δήμοι και τα άλλα ΝΠΔΔ δεν θεωρούνται υποκείμενα στον φόρο για τις πράξεις παράδοσης αγαθών και παροχής υπηρεσιών, που ενεργούν κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, ακόμα και αν εισπράττουν τέλη, δικαιώματα ή εισφορές. Εντούτοις, τα πρόσωπα αυτά θεωρούνται ως υποκείμενα στον φόρο κατά το μέτρο που η μη υπαγωγή στον φόρο των δραστηριοτήτων τους οδηγεί σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.
ΣΥΜΦΩΝΑ με το άρθρο 2 του Κώδικα ΦΠΑ, αντικείμενα του φόρου είναι πέραν των άλλων και η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών και λήψη υπηρεσιών, που πραγματοποιείται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας, από μη υποκείμενο στον φόρο νομικό πρόσωπο, όταν ο πωλητής είναι υποκείμενος στον φόρο εγκαταστημένος σε άλλο κράτος-μέλος. Έτσι, τα μη υποκείμενα στον φόρο ΝΠΔΔ καθίστανται υπόχρεα για την καταβολή ΦΠΑ για την ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, καθώς και την ενδοκοινοτική λήψη υπηρεσιών. Ο φόρος αποδίδεται με «έκτακτη δήλωση ΦΠΑ» (σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 18 και 38 του Κώδικα ΦΠΑ) μόνο για τις φορολογικές περιόδους που πραγματοποιούνται τέτοιες συναλλαγές.
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ αγοραστής -ΝΠΔΔ- πριν ξεκινήσει για πρώτη φορά τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές δηλώνει την πρόθεσή του για διενέργεια τέτοιων πράξεων με την υποβολή δήλωσης μεταβολής, ώστε να εγγραφεί στο ηλεκτρονικό σύστημα VIES και να λάβει ΑΦΜ/ΦΠΑ. Ο αγοραστής γνωστοποιεί τον ΑΦΜ/ΦΠΑ στον προμηθευτή του από το άλλο κράτος-μέλος, προκειμένου να μην τον επιβαρύνει με τον ΦΠΑ της χώρας του. Το σύστημα VIES (VAT Information Exchange System) είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών για τον ΦΠΑ, με το οποίο είναι συνδεδεμένες οι φορολογικές αρχές των κρατών-μελών, προκειμένου να ασκούν έλεγχο στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, όσοι πραγματοποιούν ενδοκοινοτικές συναλλαγές υποχρεούνται να υποβάλλουν ηλεκτρονικά μηνιαίο ανακεφαλαιωτικό πίνακα ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και λήψεων υπηρεσιών (listing), όπου αναφέρουν τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών και λήψεις υπηρεσιών που πραγματοποίησαν κατά τον προηγούμενο μήνα.
ΤΕΛΟΣ, ενδέχεται το ΝΠΔΔ να είναι υπόχρεο σε υποβολή στατιστικής δήλωσης Intrastat άφιξης αγαθών, αν η αξία των συναλλαγών ξεπεράσει το προβλεπόμενο κατώφλι, που ορίζει κάθε φορά η Στατιστική Υπηρεσία.
ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ πως στο πλαίσιο του ελέγχου δημοσίων δαπανών, σύμφωνα με τα άρθρα 91 του Ν. 4270/14 και 75 και 76 του Ν. 4446/16, οι φορείς θα πρέπει να ενημερωθούν για τις φορολογικές υποχρεώσεις, που συνδέονται με τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές, ώστε να αποφευχθούν πιθανά προβλήματα και όποιες κυρώσεις μπορούν να τα συνοδεύουν.
