Της δρ. Δέσποινας Τζουλάκη, Manager, Energy Sector, Grant Thornton
ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ του καλοκαιριού και βάσει των όσων είχαν ήδη δημοσιοποιηθεί την άνοιξη του 2023 έπειτα από σχετική διαβούλευση (eurlex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52023DC0156), η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε στο φως τους όρους και τις προϋποθέσεις της πιλοτικής δημοπρασίας (Innovation Fund Auction (europa.eu)) η οποία αφορά την παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές στην Ευρώπη και πρόκειται να ανοίξει στις 23 Νοεμβρίου 2023.
Η ΕΝ ΛΟΓΩ ανακοίνωση έρχεται να συμπληρώσει το ολοένα και διαμορφούμενο ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο της πολιτικής προς την κλιματική ουδετερότητα και προστίθεται στην πρόσφατη υιοθέτηση των δύο κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων σχετικά με το ανανεώσιμο υδρογόνο (EUR-Lex -32023R1185 – EN – EUR-Lex (europa.eu); EUR-Lex – 32023R1184 – EN – EURLex (europa.eu)).
Η ΑΡΧΗ διενέργειας της πιλοτικής δημοπρασίας έγκειται στην εκκαθάριση των χαμηλότερων προσφορών ανά κιλό παραγόμενου ανανεώσιμου υδρογόνου (μέγιστη προσφορά στα €4.5/kg Η2) μέχρις ότου εξαντληθεί ο προϋπολογισμός της δημοπρασίας, ο οποίος ανέρχεται στα 800 εκατομμύρια ευρώ. Ο υπολογισμός του ποσού της επιχορήγησης βασίζεται στη συνολικά παραγόμενη ποσότητα ανανεώσιμου υδρογόνου μέσα στα πρώτα 10 χρόνια λειτουργίας της επένδυσης, καθώς και στην τιμή της προσφοράς και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 266,7 εκατομμύρια ευρώ ανά έργο. Η λίστα των απαιτήσεων περιλαμβάνει την υποχρέωση κατασκευής καινούργιας μονάδας ηλεκτρόλυσης ελάχιστης εγκατεστημένης χωρητικότητας 5 MWe (η οποία πρέπει να βρίσκεται σε μία και μόνο τοποθεσία), την έναρξη λειτουργίας της επένδυσης εντός 5 χρόνων από την υπογραφή της συμφωνίας επιχορήγησης και τη διασφάλιση εγγυητικής από τράπεζα για την κάλυψη 4% της επιχορήγησης. Απαιτείται επίσης και η προσκόμιση μνημονίων κατανόησης (Memorandum of Understanding) ή επιστολών προθέσεων (Letters of Intent) σχετικά με (i) την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, (ii) την απορρόφηση υδρογόνου, και (iii) την προμήθεια του ηλεκτρολύτη. Καταλυτικό ρόλο για την εκταμίευση των δόσεων της επιχορήγησης θα αποτελέσουν οι εξαμηνιαίες αναφορές κατά τη διάρκεια των 10 πρώτων χρόνων λειτουργίας της επένδυσης σχετικά με την επαλήθευση και την πιστοποίηση του παραγόμενου όγκου ανανεώσιμου υδρογόνου και της εξοικονόμησης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Θετικά αξιολογείται η μέριμνα αποφυγής του ρίσκου «the winner takes it all» με τη θέσπιση του μέγιστου ποσού επιχορήγησης ανά έργο. Ωστόσο, η συσχέτιση αυτού με το ύψος της μέγιστης προσφοράς ενδέχεται να δημιουργήσει κάποιους προβληματισμούς αναφορικά με τη χρηστικότητα του καινούργιου εργαλείου στους εν δυνάμει επενδυτές. Πιο συγκεκριμένα, ένας ηλεκτρολύτης εγκατεστημένης χωρητικότητας 100 MWe, ο οποίος θα μπορεί να παράγει περίπου 18.000 τόνους ανανεώσιμο υδρογόνο τον χρόνο, θα πρέπει να συμμετάσχει στη δημοπρασία με προσφορά μικρότερη των €1,48/kg Η2, προκειμένου να ικανοποιείται ο περιορισμός του μέγιστου ποσού επιχορήγησης ανά επένδυση, τιμή η οποία είναι αρκετά χαμηλή και δεν επαρκεί για τη βιωσιμότητα τέτοιων έργων. Επιπλέον σημειώνεται ότι δεν είναι επιτρεπτή η σώρευση με άλλη δημόσια υποστήριξη του CAPEX και/ή του OPEX των έργων αυτών. Εναλλακτικά, είτε θα έπρεπε ο συντελεστής χρήσης του ηλεκτρολύτη να είναι χαμηλός, με αποτέλεσμα το παραγόμενο υδρογόνο να μην είναι ανταγωνιστικό, είτε η επένδυση να αφορά μικρότερης κλίμακας ηλεκτρολύτες. Στην τελευταία περίπτωση όμως καθίσταται πιο δύσκολη η επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης 100 GW ηλεκτρόλυσης έως το 2030 που έχει τεθεί από την πρόταση Net-Zero Industry Act (EUR-Lex – 52023PC0161 – EN – EURLex (europa.eu)).
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ, όμως, από πιθανά ελαττώματα, τα οποία ωστόσο είναι αναμενόμενα όταν επιχειρείται κάτι νέο, δεν παύει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου να είναι η απάντηση της Ευρώπης στον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act, IRA, https://www.whitehouse.gov/cleanenergy/inflation-reduction-actguidebook/) των ΗΠΑ και να συνδράμει στην προώθηση του ανανεώσιμου υδρογόνου στη χώρα μας.
