Τoυ Παναγιώτη Γκανιάτσου, Δικηγόρος Αθηνών, παρ’ Αρείω Πάγω, LLM Ποινικού Δικαίου, μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, αν. τομεάρχης Αθλητισμού του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ
ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ εβδομάδες ο καύσωνας σαρώνει τη χώρα μας με τραγικές επιπτώσεις και στην ανθρώπινη υγεία. Ο καύσωνας εμπίπτει στα επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα, πρωτίστως για την υγεία των εργαζομένων σε όλους τους εργασιακούς χώρους και δη στους πλέον επιβαρυμένους από θερµική άποψη παραγωγικούς κλάδους (λ.χ. υπαίθριες εργασίες, χυτήρια, ναυπηγικές εργασίες κ.ά.), που έρχονται αντιμέτωποι με τη θερμική καταπόνηση. Σε διάστημα μόλις ολίγων ημερών, έγιναν πολλές καταγγελίες από εργαζομένους που βρίσκονται στο έλεος του καύσωνα και της απουσίας ελέγχων.
ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ισχύει ο Κώδικας Νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων (ν. 3850/2010), ο οποίος έχει ως αντικείμενο την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία. Κατά την κείμενη νομοθεσία, ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια τρίτων. Στο πλαίσιο των ευθυνών του, ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων, ενημέρωσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και παροχής των αναγκαίων μέσων. Τα μέτρα για την ασφάλεια, την υγεία και την υγιεινή κατά την εργασία σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων. Η οργάνωση της κατάλληλης υποδομής για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και την παροχή πρώτων βοηθειών προβλέπεται βάσει των παρ. 1 & 2 του άρθρου 45 του Κώδικα. Με το δε άρθρο 72 του αυτού ως άνω Κώδικα, επισύρονται ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των ανωτέρω. Έτσι, κάθε εργοδότης που παραβαίνει με πρόθεση τις διατάξεις της νομοθεσίας, για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται με εξουσιοδότησή της, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον εννιακοσίων ευρώ (900,00 €) ή και με τις δύο αυτές ποινές.
ΣΗΜΕΙΩΤΕΟΝ ότι ισχύει και η υπ’ αριθμόν 65581/2023 Υπουργική Απόφαση, η οποία άπτεται των εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Σε αυτήν, μεταξύ άλλων, προβλέπεται η υποχρεωτική παύση εργασιών σε περιοχές που ο κίνδυνος θερμικής καταπόνησης καθίσταται εξαιρετικά υψηλός κατά το χρονικό διάστημα 12:00 – 17:00, καθώς και η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας με το σύστημα της τηλεργασίας για εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
ΣΕ ΚΑΘΕ περίπτωση, οι εργοδότες οφείλουν να επιδεικνύουν ιδιαίτερη μέριμνα για την προστασία των εργαζομένων που εμπίπτουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Η ένταξη των εργαζομένων στις παραπάνω ομάδες γίνεται από τον ιατρό εργασίας της επιχείρησης και, όπου δεν προβλέπεται η απασχόληση ιατρού εργασίας, με ιατρική βεβαίωση που θα προσκομίζει ο ίδιος ο εργαζόμενος. Επιπροσθέτως, η θερμοκρασία στους χώρους εργασίας πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού λαμβανομένης υπόψη της φύσης της εργασίας, της σωματικής προσπάθειας που απαιτείται για την εκτέλεσή της και των κλιματολογικών συνθηκών των εποχών του έτους, σύμφωνα με το Π.Δ. 305/96 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια σε συμμόρφωση προς την οδηγία 92/57/EOK» και το Π.Δ. 16/96 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/654/EOK». Μάλιστα, βάσει της συλλογικής σύμβασης εργασίας εργατοτεχνιτών οικοδόµων και συναφών κλάδων όλης της χώρας, οι σχετικές εργασίες διακόπτονται σε περιπτώσεις καύσωνα, όταν η θερμοκρασία στον τόπο εργασίας υπερβαίνει τους 38ο C υπό σκιά, ενώ το ηµεροµίσθιο καταβάλλεται χωρίς περικοπή.
ΣΕ ΚΑΘΕ περίπτωση, προκαλεί αλγεινή εντύπωση το γεγονός ότι υπ’ αυτές τις συνθήκες ακραίου καύσωνα, η Επιθεώρηση Εργασίας δεν προβαίνει, ως οφείλει, σε όλους τους απαραίτητους ελέγχους και δεν επιτελεί την αποστολή της να διασφαλίζει την έμπρακτη τήρηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Σήμερα περισσότερο από ποτέ θα πρέπει να γενικευτούν οι έλεγχοι από την Επιθεώρηση Εργασίας για την τήρηση των μέτρων προστασίας των εργαζομένων.
ΣΤΗ ΔΙΝΗ ενός φονικού καύσωνα στον οποίο έχει περιέλθει η χώρα μας, ένεκα της κλιματικής κρίσης, η προστασία όλων των εργαζομένων που πλήττονται από τη θερμική καταπόνηση είναι υπερκατεπείγουσα ανάγκη. Και φυσικά, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών, η διασφάλιση παροχής της εργασίας υπό αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και η τήρηση των μέτρων προστασίας των εργαζομένων κατ’ αυτήν θα πρέπει να είναι αυτονόητη συνθήκη και όχι ζητούμενο.
