Του δρ. Ανδρέα Στοϊμενίδη, προέδρου ΟΣΕΤΕΕ, γραμματέα ΥΑΕ ΓΣΕΕ και προέδρου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία
Η ΥΓΕΙΑ και Ασφάλεια στην εργασία (ΥΑΕ) αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να εργάζεται σε ένα περιβάλλον που δεν βλάπτει τη σωματική ή ψυχική υγεία του. Το δικαίωμα αυτό αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, ενώ πρόσφατα, το καλοκαίρι του 2022, υιοθετήθηκε ομόφωνα στη Διάσκεψη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.
Ο ΑΣΦΑΛΗΣ και υγειονομικά θωρακισμένος χώρος εργασίας είναι απαραίτητος για την προστασία της αξιοπρέπειας και της ευημερίας των εργαζομένων.
Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ της ΥΑΕ δεν ωφελεί μόνο τους εργαζομένους, αλλά και τους εργοδότες, το κράτος και την κοινωνία στο σύνολό της, καθώς δημιουργεί συνθήκες αυξημένης παραγωγικότητας και μειωμένο κόστος διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού ως παραγωγικού συντελεστή.
H ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ της ΥΑΕ ως θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος είναι σημαντική για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της προστασίας της βασικής ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Η ΧΩΡΑ μας, δυστυχώς, στην πράξη κινείται εκτός του διεθνούς αυτού πλαισίου, το οποίο ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει πολύ καλύτερα αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια στα θέματα ΥΑΕ, όπου πλέον ως νέος στόχος τίθεται ο εκμηδενισμός «VISION ZERO» των θανάτων στη δουλειά.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ έχει επικυρωθεί η σύμβαση 187 με τον νόμο 4808/2021 δίχως ουσιαστική εφαρμογή της, καθώς έχουν ακολουθήσει δύο χρόνια ραγδαίας κλιμάκωσης των εργατικών δυστυχημάτων και πολλαπλασιασμού των εργαζομένων που έχασαν τη ζωή τους.
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ της ανεξάρτητης διαρκούς έρευνας της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΟΣΕΤΕΕ) σοκάρουν. Από τις αρχές του 2023 μέχρι σήμερα, 115 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στη δουλειά στη χώρα μας, ενώ το 2022 ο συνολικός αριθμός των θυμάτων ήταν 104, σε ένα αποτέλεσμα που είχε χαρακτηριστεί σοκαριστικό, καθώς ήταν πολλαπλάσιο του αντίστοιχου αριθμού των προηγούμενων ετών: 46 το 2018, 51 το 2019, 41 το 2020 (ΕΛΣΤΑΤ) και 31 το 2021 (ΣΕΠΕ). Αν συνυπολογίσουμε ότι στις μετρήσεις των τελευταίων δύο ετών κάθε μήνας δίνει μεγαλύτερο αριθμό νεκρών από τον προηγούμενο, σε ετήσιο κύκλο, και ότι το τελευταίο τετράμηνο του έτους δίνει περισσότερα θύματα στην εργασία από το άθροισμα των δύο πρώτων τετράμηνων, συμπεραίνουμε ότι οδεύουμε σε μία περαιτέρω εφιαλτική κλιμάκωση, σε ένα μαύρο ρεκόρ στα εργατικά δυστυχήματα στην Ελλάδα.
ΣΕ ΜΙΑ ανθρωποθυσία με ταξικό πρόσημο και πιο ευάλωτους τους ανασφάλιστους, ανειδίκευτους, υποαμειβόμενους εργαζόμενους δίχως συμμετοχή σε συλλογική οργάνωση.
ΟΛΑ ΑΥΤΑ συμβαίνουν εδώ, όταν η ευρωπαϊκή οικογένεια στην οποία ανήκουμε αξιοποιεί τα εξαιρετικά εργαλεία και τις μελέτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (EU OSHA) και τα καλά παραδείγματα των κρατών-μελών, υιοθετεί και εφαρμόζει στην πράξη τις αποφάσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής ΥΑΕ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ κρίσιμη είναι η πολιτική προτεραιοποίηση των θεμάτων ΥΑΕ, καθώς δεν περιλαμβάνονται στις έντεκα ανακοινωθείσες προτεραιότητες της κυβέρνησης στο υπουργείο Εργασίας, όταν η σουηδική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής Προεδρίας το πρώτο εξάμηνο του 2023 διοργάνωσε την κεντρική της διάσκεψη για την Επαγγελματική Υγεία και Ασφάλεια.
Η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ λειτουργία του τριμερούς θεσμικού διαλόγου μεταξύ κυβέρνησης, συνδικάτων και εργοδοτικών οργανώσεων αποτελεί στην Ευρώπη το βασικό θεμέλιο για τη συζήτηση, συναπόφαση και εφαρμογή των μέτρων ΥΑΕ. Στη χώρα μας, η τυπική λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου για την ΥΑΕ, η έλλειψη Δημοκρατίας στην Εργασία με την ανυπαρξία των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (83% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα καλύπτεται στην Ε.Ε. από ΣΣΕ, όταν στην Ελλάδα είμαστε στο 25%) και η πλήρης υποβάθμιση των ελεγκτικών μηχανισμών παρά τις ηρωικές προσπάθειες των εργαζομένων σε αυτούς, δημιουργεί μία μεγάλη ανισορροπία υπέρ των (κακών) εργοδοτών, που δεν επιτρέπει την παραγωγική διαβούλευση για τη βελτίωση των πολιτικών και πρακτικών για την ΥΑΕ.
Η ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗ του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας στο υπουργείο Εργασίας με παράλληλη θεσμική, διοικητική, στελεχιακή, οργανωτική, τεχνολογική αναβάθμιση, η αποκατάσταση της ισορροπίας στο Εργατικό Δίκαιο, η δημιουργία Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου και Ασθενειών, η ένταξη της ΥΑΕ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, η διαρκής καταγραφή και ανάλυση των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών και η ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης των συντελεστών της εργασίας με την ανάληψη στην πράξη της νομικής και διοικητικής ευθύνης από τις επιχειρήσεις, όπως συμβαίνει στην Ευρώπη, θα δώσει άμεσα θετικά αποτελέσματα στην Επαγγελματική Υγεία και Ασφάλεια στη χώρα μας.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ, έρχονται νέες προκλήσεις, όπως είναι η Κλιματική Κρίση και η Τεχνητή Νοημοσύνη, τις οποίες καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
ΤΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ δυστύχημα στην Πάτρα, οι θάνατοι του ανασφάλιστου διανομέα στη Χαλκίδα, του ναυτικού στην Ελευσίνα, του δημοτικού υπαλλήλου στην Καλλιθέα και εκατοντάδων άλλων συνανθρώπων μας δεν τιμούν τον πολιτισμό μας. Απαιτούν απαντήσεις και προληπτικές πολιτικές και δράσεις στις οποίες άμεσα μπορούμε και πρέπει να προχωρήσουμε.
