Τoυ Άγγελου Μ. Συρίγου, διεθνολόγου – βουλευτή Ν.Δ.
Τα τελευταία 4 χρόνια οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έφτασαν τρεις φορές σε πρωτόγνωρα ακραίο επίπεδο.
Η πρώτη φορά ήταν το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. Η προσπάθεια βίαιης εισόδου δεκάδων χιλιάδων μεταναστών μέσω του φυλακίου των Καστανιών στην Ελλάδα δεν σχετιζόταν με τις συνήθεις ελληνοτουρκικές διαφορές. Συνιστούσε ευθεία παρέμβαση στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας με προσπάθεια να αποσταθεροποιηθεί η ελληνική κυβέρνηση.
Η δεύτερη φορά ήταν από τον Ιούλιο ως τον Νοέμβριο του 2020 με το ερευνητικό σκάφος «Ορούτς Ρέις». Η ένταση επί τόσους μήνες δεν είχε προηγούμενο.
Η τρίτη φορά ήταν από τον Σεπτέμβριο του 2022 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023. Ουδέποτε στα τελευταία 100 χρόνια των ελληνοτουρκικών σχέσεων είχε υπάρξει τέτοια περίοδος παρατεταμένης λεκτικής εντάσεως σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο, με απειλές του τύπου «θα έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ» ή «θα σας χτυπήσουμε με τον καινούργιο μας πύραυλο». Μετά τον Φεβρουάριο φέτος υπήρξαν δύο ενδείξεις ότι τα πράγματα αλλάζουν. Ξεκινώντας από τον καταστροφικό σεισμό της Τουρκίας, οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά έβαιναν μειούμενες, μέχρι που πρακτικώς εξαλείφθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες.
Η δεύτερη ένδειξη ήταν η διακοπή των λεκτικών επιθέσεων Τούρκων επισήμων εις βάρος της χώρας μας. Στο Βίλνιους επιβεβαιώθηκε αυτή η νέα πραγματικότητα. Η Τουρκία (σε αυτή τη χρονική στιγμή) φαίνεται να αποδέχεται την ύφεση στα ελληνοτουρκικά και την έναρξη μιας ειρηνικής διαδικασίας που, αν μη τι άλλο, θα επαναφέρει μια σχετική ηρεμία σε καθημερινό επίπεδο.
Θα αποφέρει καρπούς; Είναι άγνωστο. Στη συνάντηση του Μαρτίου 2022 μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου στην Κωνσταντινούπολη είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι τα πράγματα θα ηρεμήσουν. Ο Τούρκος πρόεδρος όμως έκρινε ότι τον συνέφερε τότε (μάλλον για προεκλογικούς λόγους) η ένταση.
Ας θεωρήσουμε βέβαιον πως και πάλι θα τα τινάξει όλα στον αέρα, εάν κρίνει ότι θα μπορεί να κερδίσει κάτι.
Προς το παρόν φαίνεται να αποδέχεται την ελληνική πρόταση για σταδιακή εξομάλυνση των διμερών σχέσεων.
Προφανώς σε αυτή τη φάση κρίνει ότι του είναι απαραίτητη η ύφεση προκειμένου να πάρει την έγκριση του αμερικανικού Κογκρέσου για την αγορά των μαχητικών F-16. Επίσης, προσδοκά ότι θα έχει οικονομικά οφέλη από τη Δύση για την παραπαίουσα τουρκική οικονομία.
Όσοι αδημονούσαν για το στραβοπάτημα της ελληνικής κυβερνήσεως και την πλήρη παράδοση στους Τούρκους (όπως ακούσαμε να λέγεται ακόμη και κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή), θα πρέπει να αισθάνονται απογοητευμένοι.
Σε μια ώρα συζητήσεως, όπου αρκετά λεπτά χάνονται στη μετάφραση, το μόνο που αποφασίστηκε ήταν η σταδιακή εξομάλυνση των σχέσεων. Όποιος περίμενε οτιδήποτε άλλο, δεν έχει ιδέα από τον τρόπο που διεξάγεται η διπλωματία.
