Του Δημήτρη Τζάνα, οικονομολόγου
ΣΤΙΣ 11 ΜΑΡΤΙΟΥ του 1822 εκστρατευτικό σώμα Σαμιωτών αποβιβάστηκε στη Χίο με στόχο τον ξεσηκωμό του νησιού, σε μια περίοδο που το νησί ευημερούσε βασιζόμενο στην
καλλιέργεια μαστίχας, απολαμβάνοντας σημαντικά προνόμια από τους Οθωμανούς. Ο ξεσηκωμός εξαγρίωσε τον σουλτάνο, που αποβίβασε 7.000 στρατιώτες και προχώρησε στη σφαγή δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων, τη Σφαγή της Χίου, στις 30 Μαρτίου 1822. Η είδηση της σφαγής συγκλόνισε την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, συμβάλλοντας στη μεταστροφή της στάσης της απέναντι στην ελληνική επανάσταση, φουντώνοντας το φιλελληνικό κίνημα, με σημαντικό
αριθμό Ευρωπαίων φιλελλήνων να σπεύδουν στην επαναστατημένη Ελλάδα για την ενίσχυση των ελληνικών στρατιωτικών σωμάτων. Επιπλέον, ο Ευγένιος Ντελακρουά ευαισθητοποίησε τη γαλλική κοινή γνώμη υπέρ της ελληνικής επανάστασης με τον αριστουργηματικό πίνακά του
για τη σφαγή, αναδεικνύοντας τον άνισο αλλά δίκαιο ελληνικό αγώνα.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο αγώνας βρήκε τη δικαίωσή του, καθώς με την υπογραφή των συνθηκών του Λονδίνου (1827) και της Κωνσταντινούπολης (1832) η Ελλάδα αναγνωρίστηκε
ως αυτόνομο και τελικά ως ανεξάρτητο κράτος υπό την καταλυτική παρέμβαση των τότε Μεγάλων Δυνάμεων (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία), με τον φιλελληνισμό να αναγνωρίζεται
από τους ιστορικούς ως μια από τις αιτίες που οδήγησαν στο νεοσύστατο κράτος.
ΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ των αναλογιών, τα Erdoganomics και η εθνικιστική ρητορική της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας αλλά και σε βάρος άλλων όμορων χωρών, έχουν ενοχλήσει τη Δύση όπως τότε η σφαγή. Τα Erdoganomics, δηλαδή η ανορθόδοξη πολιτική εφαρμογής χαμηλών επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού τα τελευταία χρόνια, με τον κεντρικό τραπεζίτη να λαμβάνει εντολές από τον Τούρκο πρόεδρο, οδήγησαν σε καλπάζοντα πληθωρισμό, που είχε ξεπεράσει το 100%, για να είναι τώρα κάτω από το 50%, με τη λίρα να καταγράφει συνεχείς απώλειες. Οι Τούρκοι αναζητούν επενδυτικά καταφύγια με όποιους τρόπους μπορούν: τη μετατροπή των καταθέσεων σε δολάρια και ευρώ, τις τοποθετήσεις σε χρυσό, ακίνητα ή και bitcoin, την εξαγωγή συναλλάγματος σε άλλες χώρες όπως η Ελλάδα, ακόμη και την αγορά 3-4 αυτοκινήτων ως επενδυτικού καταφυγίου εν όψει των συνεχών ανατιμήσεών τους. Οι ξένοι επενδυτές αποχωρούν, τόσο με τις ρευστοποιήσεις μετοχών στο χρηματιστήριο όσο και με τη μεταβίβαση των άμεσων επενδύσεων που είχαν διενεργήσει προηγουμένως, καθώς δεν διαβλέπουν σενάριο αντιστροφής της καταστροφικής για την τουρκική λίρα επιτοκιακής πολιτικής.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ, η εθνικιστική ρητορική απέναντι στην Ελλάδα, με τη Γαλάζια Πατρίδα και τους χάρτες με την ημισέληνο σε ολόκληρο το Αιγαίο που υιοθετούν όλοι οι κομματικοί σχηματισμοί της Τουρκίας, έχουν πείσει τόσο τις ΗΠΑ όσο και την Ε.Ε. ότι η Τουρκία έχει αλλάξει, καθώς τα μεγαλοϊδεατικά οράματα καθοδηγούν την πολιτική της. Με το σκεπτικό αυτό, η σχέση της με τη Ρωσία έχει αλλάξει, επιδιώκοντας, μεταξύ άλλων, το ενεργειακό μίγμα να περιλαμβάνει πυρηνικά εργοστάσια που ήδη κατασκευάζονται με ρωσική τεχνογνωσία.
ΜΕ ΑΥΤΑ τα δεδομένα, η στήριξη της Ελλάδας από τη Δύση είναι πολλαπλή τα τελευταία χρόνια. Τόσο με τα αναβαθμισμένα οπλικά συστήματα που διατίθενται προς τη χώρα μας,
όπως τα πανάκριβα F35, όταν την ίδια ώρα οι ΗΠΑ αρνούνται την αναβάθμιση των F16 για την Τουρκία. Η ελληνική οικονομία εγκωμιάζεται καθημερινά από επενδυτικούς οίκους, καθώς όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη βελτιώνονται, το χρηματιστήριο είναι παγκόσμιος πρωταθλητής, ευρωπαϊκά κονδύλια εκταμιεύονται, ξένες επενδύσεις δρομολογούντα (στα ακίνητα, τον τουρισμό, τα logistics, αλλά και από τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Pfizer και η Google).
Ναι, είναι σαφές ότι η ελληνική οικονομία οδεύει προς το καλύτερο και η οικονομική μεγέθυνση πιθανότατα θα συνεχιστεί, όταν την ίδια ώρα τα συναλλαγματικά αποθέματα της
Τουρκίας έχουν εξανεμιστεί και οι υψηλοί ονομαστικοί ρυθμοί μεγέθυνσης δεν θα συνεχιστούν αν δεν επανέλθει η οικονομική ορθοδοξία στην τουρκική οικονομία: Ο Ταγίπ Ερντογάν που συνεχίζει να είναι πρόεδρος της Τουρκίας, αφού οι περισσότεροι Τούρκοι του δίνουν τη δυνατότητα να παραμείνει στην εξουσία, καθώς τα «ακριβά κρεμμύδια», δηλαδή η ακρίβεια, και τα θύματα από τις «χάρτινες κατασκευές» δεν συνιστούν στην Ανατολή λόγους για αλλαγή φρουράς στην εξουσία!
Η ΑΠΟΦΥΓΗ της χρεοκοπίας για την τουρκική οικονομία μπορεί να γίνει με έναν και μόνο τρόπο υπό τις παρούσες συνθήκες, με δεδομένο ότι έχουν πιθανότατα εξαντληθεί οι συμφωνίες τύπου swap με διάφορες τρίτες χώρες (Κατάρ, Λιβύη, Ιαπωνία, Κίνα): με δυτική βοήθεια από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, που ενδεχομένως θα γίνει με τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Θα
απαιτηθεί η αποδοχή ενός σοβαρού προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, σενάριο που αναμφισβήτητα θα εφάρμοζε ως πρόεδρος ο Κιλιτσντάρογλου. Τώρα όμως καλείται να
το κάνει ο Ερντογάν, ενδεχόμενο καθόλου απίθανο, όπως αναφέρει και ο Ρουμπινί. Θα συμπληρωθεί με μια περίοδο ηρεμίας στα ελληνοτουρκικά, διαδικασία που θα απαιτήσει περίτεχνους χειρισμούς από τις δύο κυβερνήσεις. Ας θυμηθούμε ωστόσο ότι μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαινιάστηκε από τους Βενιζέλο και Ατατούρκ περίοδος ελληνοτουρκικής φιλίας. Μάλιστα, τη δεκαετία 2000-2010 οδήγησε σε πρωτόγνωρη άνθηση των οικονομικών δοσοληψιών μεταξύ των δύο χωρών σε όλα τα πεδία, το επενδυτικό (όπως η εξαγορά της Finansbank), το εμπορικό και το τουριστικό.
