Του Χρήστου Νούνη, προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ) και προέδρου Δ.Σ. του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ)
Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ασφάλιση αποτελεί μηχανισμό πρόσθετης ασφαλιστικής προστασίας των εργαζομένων, με προαιρετικό χαρακτήρα ως προς την υπαγωγή τους σε αυτόν -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων-, ο οποίος δρα συμπληρωματικά ως προς τη βασική, υποχρεωτικού χαρακτήρα, δημόσια κοινωνική ασφάλιση. Ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί, στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, μέσω του θεσμού των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) ή αλλιώς Ιδρυμάτων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (ΙΕΣΠ).
Ο ΣΚΟΠΟΣ και η λειτουργία των ΤΕΑ επικεντρώνονται στην προαιρετική, συμπληρωματική συνταξιοδοτική ασφάλιση, για τους κινδύνους του γήρατος, του θανάτου και της αναπηρίας, ενώ ορισμένα εξ αυτών παρέχουν προστασία και έναντι επιπρόσθετων κινδύνων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται το επαγγελματικό ατύχημα, η ασθένεια, η διακοπή της εργασίας,
κ.ά. Οι συνταξιοδοτικές παροχές των ΤΕΑ καταβάλλονται είτε υπό τη μορφή εφάπαξ παροχής είτε περιοδικά, με τμηματικές καταβολές, ως τακτική συνταξιοδοτική παροχή.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ Ταμεία (ΤΕΑ) μπορούν να ιδρυθούν ανά επιχείρηση, κλάδο ή ομάδα εργοδοτών ή κλάδων, με πρωτοβουλία των εργαζομένων, των εργοδοτών ή αμφότερων. Βασική όμως προϋπόθεση για την ίδρυση ενός ΤΕΑ σε έναν κλάδο, σε μια επαγγελματική
οργάνωση ή σε μια επιχείρηση αποτελεί ο όρος ότι ο αριθμός των ασφαλισμένων μελών θα πρέπει εκ των προτέρων να είναι τουλάχιστον 100 άτομα.
ΤΑ ΤΕΑ αποτελούν έναν θεσμό που λειτουργεί και αναπτύσσεται με σύμπραξη των κοινωνικών εταίρων, δηλαδή με πρωτοβουλία και συναίνεση των εργοδοτών και των εργαζομένων.
ΠΙΟ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΑ, τα βασικότερα και πιο σημαντικά πλεονεκτήματα που καθιστούν τον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης και τα επαγγελματικά ταμεία μια άκρως ελκυστική, συμπληρωματική ασφαλιστική επιλογή για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, με σημαντικό θετικό αντίκτυπο και στην εν γένει οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, αναφέρονται ως ακολούθως:
Συμβάλλουν στην ενίσχυση της αποταμιευτικής κουλτούρας των πολιτών, διαδραματίζοντας θεμελιώδη ρόλο στην ενίσχυση του μελλοντικού συνταξιοδοτικού τους εισοδήματος.
Εφόσον προβλέπεται για το εκάστοτε ΤΕΑ, οι εργοδότες μπορούν να συνεισφέρουν αναλογικά στους αποταμιευτικούς λογαριασμούς των εργαζομένων, ενισχύοντας κατά αυτό τον
τρόπο τις προσωπικές αποταμιεύσεις κάθε εργαζομένου.
Συμβάλλουν στην προστασία του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων κατά τη συνταξιοδοτική τους περίοδο μέσω της εξασφάλισης πρόσθετων πόρων όταν θα τους έχουν περισσότερο ανάγκη.
Για την πλευρά των εργοδοτών, η μέριμνα για την προστασία του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων τους μέσω των πολλαπλών παροχών και οφελών που συνδέονται με τα ΤΕΑ,
μπορεί και πρέπει να εντάσσεται στις δράσεις τους στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης, προσφέροντάς τους καταξίωση και σημαντική αναγνώριση μεταξύ των επιχειρήσεων και μέσα στην κοινωνία.
Για την πλευρά των εργαζομένων, διασφαλίζεται ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων και ταυτόχρονα η θεμελίωση του δικαιώματός τους στις
εισφορές τους από την πρώτη μέρα.
Τα ΤΕΑ δεν κινδυνεύουν από νομοθετικές παρεμβάσεις και αλλαγές στο εταιρικό περιβάλλον, γεγονός που συμβάλλει στην εν γένει διασφάλιση ενός ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου
προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων.
Υπάρχει σαφής και εκ των προτέρων νομικός διαχωρισμός μεταξύ των ΤΕΑ και της χρηματοδοτούσας επιχείρησης, ώστε να διασφαλίζονται τα συμφέροντα των ασφαλισμένων μελών και των δικαιούχων, ακόμα και σε περίπτωση πτώχευσης της εργοδοτικής πλευράς.
Εξασφαλίζεται νομοθετικά η μεταφορά δικαιωμάτων από ένα ΤΕΑ σε ένα άλλο. Σε αυτή την περίπτωση ο εργαζόμενος, ακόμα και εάν αλλάξει επάγγελμα ή εργοδότη, έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει τον προσωπικό αποταμιευτικό του λογαριασμό στο ΤΕΑ του νέου του εργοδότη (εφόσον υπάρχει), εναλλακτικά διατηρεί στο ακέραιο τα καταστατικά προβλεπόμενα δικαιώματα των συνταξιοδοτικών του παροχών μέσω του αρχικού ΤΕΑ (εκτός της καταβολής εισφορών από τον πρώην εργοδότη του).
Στο ως άνω πλαίσιο, η επιλογή ενός εργαζόμενου ο οποίος είναι ασφαλισμένος σε ένα ΤΕΑ να αλλάξει εργοδότη, δεν του αφαιρεί το δικαίωμα να συνεχίσει να αποταμιεύει τις προσωπικές του εισφορές στο ΤΕΑ, εφόσον το επιλέξει. Αυτό συμβαίνει καθώς τα ΤΕΑ παρέχουν τη δυνατότητα για συνέχιση της ασφάλισης ακόμα και σε περίπτωση διακοπής της εργασιακής σχέσης με τον αρχικό εργοδότη, μέσω της εργασιακής σχέσης με τον οποίο επετεύχθη η ένταξη στο ΤΕΑ.
Εξασφαλίζεται η απευθείας επικοινωνία των ασφαλισμένων με το ΤΕΑ και η δυνατότητα άμεσης ηλεκτρονικής ενημέρωσής τους για την αξία του ατομικού τους λογαριασμού.
Διέπονται από ένα αυστηρό νομοθετικό και εποπτικό πλαίσιο λειτουργίας και από υψηλό επίπεδο διαφάνειας και λογοδοσίας.
Εξασφαλίζεται ένα ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο διαφάνειας και λογοδοσίας, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας των εργαζομένων/ασφαλισμένων.
Η ίδρυση και η λειτουργία ενός ΤΕΑ συμβάλλει στη βελτίωση των εργασιακών σχέσεων και στη διατήρηση της εργασιακής ειρήνης, τόσο από την πλευρά των εργοδοτών όσο και από την πλευρά των εργαζομένων. Σε αυτό το πλαίσιο, τα ΤΕΑ μπορούν να αποτελέσουν μια από τις βέλτιστες λύσεις επιβράβευσης των εργαζομένων των επιχειρήσεων, ενώ, παράλληλα, η ενεργός συμμετοχή των εργαζομένων στις διαδικασίες ίδρυσης ενός ΤΕΑ ισχυροποιεί τους δεσμούς με την εργοδοτούσα επιχείρηση.
Παράλληλα, η ίδρυση ΤΕΑ από την πλευρά των εργοδοτών μπορεί να αποτελέσει μια από τις πιο ισχυρές, έμπρακτες και πρωτοποριακές λύσεις ανταμοιβής των εργαζομένων, που
προσφέρουν σε αυτούς προνόμια -πέραν του μισθού- προκειμένου να τους ανταμείψουν για τη μακροχρόνια δέσμευση και αφοσίωσή τους προς την επιχείρηση, συμβάλλοντας στην προσέλκυση ταλέντων και στη διατήρηση ενός ικανοποιημένου και παραγωγικού εργατικού δυναμικού.
Στο πεδίο των φορολογικών πλεονεκτημάτων, τα ΤΕΑ, δεδομένου ότι αποτελούν έναν θεσμό που συνδέεται με τον κοινωνικό χαρακτήρα των συνταξιοδοτικών παροχών, προσφέρουν
φορολογική έκπτωση για το σύνολο των εισφορών που καταβάλλονται τόσο από την πλευρά των εργαζομένων όσο και από την πλευρά των εργοδοτών, ενώ συνδυάζουν και τη φορολογική απαλλαγή στις εφάπαξ καταβολές των παροχών προς τα μέλη τους.
