Του Γιάννη Καρούζου, δικηγόρου – εργατολόγου
ΕΝΑ ΦΛΕΓΟΝ ζήτημα, το οποίο απασχολεί όλο και περισσότερες χώρες, ιδιαίτερα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, είναι εκείνο της τετραήμερης εβδομαδιαίας απασχόλησης.
ΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣ σε αυτή την καινοτομία ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη πιλοτική δοκιμή στον κόσμο αναφορικά με το νέο πρότυπο εργασίας, από τον Ιούνιο έως και τον Δεκέμβριο του 2022. Στο πείραμα συμμετείχαν 61 εταιρείες και περίπου 2.900 εργαζόμενοι, από τον κλάδο της πληροφορικής έως φιλανθρωπικές οργανώσεις και ένα εστιατόριο fish and chips. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματα του πειράματος, τα οποία δημοσιεύθηκαν τον Φεβρουάριο του 2023 από το Autonomy, έναν ανεξάρτητο ερευνητικό οργανισμό, που συλλέγει δεδομένα για έναν πιο βιώσιμο οικονομικό σχεδιασμό.
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, οι εταιρείες που συμμετείχαν στη δοκιμή δεν υποχρεούνταν να εφαρμόσουν αυστηρά ένα συγκεκριμένο μοντέλο τετραήμερης εβδομαδιαίας απασχόλησης, μπορούσαν δηλαδή να επιβάλουν τετραήμερη απασχόληση είτε με το κλασικό μοντέλο του «Friday oC» είτε με ένα κυλιόμενο μοντέλο ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης, πάντοτε, όμως, υπό την προϋπόθεση ότι οι αμοιβές θα διατηρούνταν στο 100% και ότι οι εργαζόμενοι θα είχαν μία ουσιώδη μείωση του χρόνου εργασίας τους.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Από τις 61 εταιρείες που συμμετείχαν, οι 56 θα συνεχίσουν με την τετραήμερη απασχόληση (92%), με 18 να επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική αυτή θα είναι μια μόνιμη αλλαγή. Τα σημαντικότερα οφέλη των λιγότερων ωρών εργασίας εντοπίζονταν στην ευημερία των εργαζομένων. Τα δεδομένα «πριν και μετά» δείχνουν ότι κατά
39% οι εργαζόμενοι ήταν λιγότερο αγχωμένοι και κατά 71% ένιωθαν λιγότερο εξαντλημένοι στο τέλος της δοκιμής. Ομοίως, τα επίπεδα άγχους, κούρασης και τα προβλήματα ύπνου μειώθηκαν, ενώ η ψυχική και σωματική υγεία βελτιώθηκαν αμφότερες.
Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής βελτιώθηκε επίσης κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου. Οι εργαζόμενοι ήταν ευκολότερο να εξισορροπήσουν την εργασία τους τόσο με τις οικογενειακές όσο και με τις κοινωνικές υποχρεώσεις -για το 54% ήταν ευκολότερο να εξισορροπήσει επίσης την εργασία με τις οικιακές εργασίες-, ενώ ήταν πιο ικανοποιημένοι με τα οικονομικά του νοικοκυριού, τις σχέσεις και τον τρόπο διαχείρισης του χρόνου τους. Κατά 60% συνδύαζαν καλύτερα την εργασία με τη φροντίδα του σπιτιού και το 62% ανέφερε ότι ήταν ευκολότερο να συνδυάσει εργασία και κοινωνική ζωή.
ΑΛΛΑ και από την πλευρά των επιχειρήσεων οι βασικές μετρήσεις έδειξαν εμφανώς θετικές συνέπειες από τις λιγότερες ώρες εργασίας. Τα έσοδα των εταιρειών, για παράδειγμα, παρέμειναν σε γενικές γραμμές τα ίδια κατά τη δοκιμαστική περίοδο, με μία αύξηση της τάξεως του 1,4% κατά μέσο όρο μεταξύ των ερωτηθέντων οργανισμών. Σε σύγκριση με παρόμοια περίοδο προηγούμενων ετών, οι οργανισμοί ανέφεραν αύξηση εσόδων κατά 35% κατά μέσο όρο, κάτι που υποδηλώνει υγιή ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μείωσης του χρόνου εργασίας. Ο αριθμός του προσωπικού που αποχώρησε από τις συμμετέχουσες εταιρείες ήταν σημαντικά μειωμένος (κατά 57%) κατά τη δοκιμαστική περίοδο.
ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΥΣ, τα θετικά αποτελέσματα μιας τετραήμερης εβδομάδας άξιζαν περισσότερο από το βάρος τους σε χρήματα. Το 15% των εργαζομένων δήλωσε ότι κανένα χρηματικό ποσό δεν θα τους ωθούσε να προτιμήσουν ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα πενθήμερης απασχόλησης έναντι της τετραήμερης, στην οποία ήταν πλέον συνηθισμένοι. Από τα ευρήματα καθίσταται
σαφές ότι η τετραήμερη εβδομαδιαία απασχόληση αναδεικνύεται ως μία από τις πιο συναρπαστικές πολιτικές για τον χώρο εργασίας, η οποία -εφόσον υιοθετηθεί από οργανισμούς σε όλο τον κόσμο- θα έχει πολύ ευεργετικά αποτελέσματα, όχι μόνο για τους εργαζομένους, αλλά και για τις επιχειρήσεις.
