Του Θανάση Μουχτή, Γενικού διευθυντή ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ
ΜΑΣ ΠΗΡΕ αρκετό καιρό στην Ελλάδα για να γίνει αντιληπτό ότι δεν είναι ελληνικό το πρόβλημα, ούτε καν ευρωπαϊκό, αλλά ότι πρόκειται για ένα παγκοσμίων διαστάσεων ζήτημα, τόσο πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό όσο και οι υπόλοιπες παγκόσμιες κρίσεις (οικονομική, ενεργειακή, υγειονομική, πληθωρισμός κ.λπ.), οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους μέσω της παγκοσμιοποίησης των πάντων.
ΑΚΟΜΑ και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ο ίδιος ο πρόεδρος Μπάιντεν ασχολήθηκε με τη σύσταση ειδικής ομάδας εργασίας για να μελετήσει το πρόβλημα, καθώς επίσης μέλη του Κογκρέσου ασκούν πίεση στον Αμερικανικό Οργανισμό φαρμάκων (FDA) να βρει άμεσα λύση με τις ελλείψεις. Μάλιστα, μεταξύ άλλων, ο FDA έδωσε παράταση ενός έτους στις ημερομηνίες λήξης φαρμάκων κατόπιν συνεννόησης με τις φαρμακευτικές εταιρείες.
ΟΙ ΡΙΖΕΣ του προβλήματος ξεκινούν πριν από κάποιες δεκαετίες, όταν άρχισε η κατάρρευση του παγκόσμιου δικτύου παραγωγών δραστικών υλών, που ήταν απλωμένο σε πολλές χώρες, με τη μεγάλη συγκέντρωση της παραγωγής και το στήσιμο μονοπωλιακών καταστάσεων στην Κίνα και την Ινδία, με ευθύνη των πολυεθνικών εταιρειών.
ΟΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ των δυτικών χωρών έπεσαν στη στρατηγική παγίδα να κλείσουν τους εναλλακτικούς προμηθευτές τους και έτσι να συσσωρευτεί η παγκόσμια παραγωγή στις δύο αυτές χώρες και μάλιστα σε λίγους, μεγάλους προμηθευτές. Το λάθος αυτό φυσικά δεν αφορά μόνο τις φαρμακευτικές, αλλά και την παγκόσμια βιομηχανία γενικά. Αντίστοιχο είναι το θέμα με το μπλοκάρισμα στην παραγωγή αυτοκίνητων, μόνο και μόνο λόγω έλλειψης chips, αλλά και πολλών άλλων συσκευών που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά εξαρτήματα.
ΜΟΝΟ που εδώ το θέμα δεν αφορά καταναλωτικά είδη, αλλά την υγεία των ανθρώπων.
Η ΠΟΛΥ μεγάλη εξάρτηση από τους ελάχιστους παραγωγούς της παγκοσμιοποιημένης φαρμακευτικής αγοράς διαπιστώνεται και από ένα παράδειγμα: την έλλειψη σκιαγραφικών φαρμάκων στην Ευρώπη μετά την πλήρη σχεδόν απορρόφηση της πρώτης ύλης, που είναι το ιώδιο, από την αμερικανική κυβέρνηση για τις στρατιωτικές ανάγκες της μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
ΜΕΤΑΞΥ των άλλων κινδύνων για την υγεία που απορρέουν από το μεγάλο πρόβλημα της καθημερινής δυσκολίας στην αναζήτηση των φαρμάκων διαφαίνεται να είναι η εκτόξευση διακίνησης πλαστών φαρμάκων ανά τον κόσμο από παράνομα online φαρμακεία.
ΑΝΑΓΚΗ συνεργασίας κυβερνήσεων – φαρμακευτικών εταιρειών: Με δεδομένο ότι το πρόβλημα έχει πολύ μακρινό ορίζοντα και θα ταλαιπωρεί τους ασθενείς για πολύ μεγάλο διάστημα, υπάρχει ανάγκη επικοινωνίας και συντονισμού μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών και των φαρμακευτικών.
ΑΝ ΚΑΙ η Δύση πήρε το μάθημά της από την έναρξη της κρίσης της πανδημίας που προκλήθηκε με το πάγωμα της βιομηχανίας της Κίνας πριν από 3 χρόνια, δεν κινήθηκε όσο γρήγορα θα έπρεπε.
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ απεξάρτησης στην παραγωγή φαρμάκων ή δραστικών ουσιών δεν είναι κάτι που αλλάζει σε μερικούς μήνες. Η πολυπλοκότητα για το στήσιμο μιας νέας βιομηχανικής εγκατάστασης την καθιστά εξαιρετικά χρονοβόρα. Εκτός αυτού τα 2/3 των πιστοποιητικών και των αδειών των ρυθμιστικών αρχών τα κατέχουν ασιατικές εταιρείες.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ιδιαιτερότητες: Το γνωστό σύνδρομο της ανασφάλειας των Ελλήνων, που οδηγεί στις αποθεματοποιήσεις, αναζωπυρώνεται για άλλη μια φορά με το άδειασμα των ραφιών των φαρμακείων, επιδεινώνοντας έτσι το πρόβλημα των ασθενών που έχουν άμεσες ανάγκες.
ΕΝΑ ΑΛΛΟ θέμα που επιβαρύνει το πρόβλημα των ελλείψεων έχει να κάνει με την αναποτελεσματική διαχείριση των αποθεμάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο αρκετά εκατομμύρια συσκευασίες φαρμάκων να οδηγούνται ληγμένα και αχρησιμοποίητα προς καταστροφή, ενώ την ίδια στιγμή αυτά τα είδη αναζητούνται εναγωνίως στα φαρμακεία από χιλιάδες ασθενείς.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ μετά την απαγόρευση των εξαγωγών έδειξε ότι δεν είναι η βασική αιτία των ελλείψεων οι παράλληλες εξαγωγές. Ενώ η επί σειρά πολλών ετών πολιτική χαμηλών τιμών στα φάρμακα και του clawback και rebate στις φαρμακοβιομηχανίες επιδεινώνει απίστευτα το πρόβλημα των ελλείψεων. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι κάθε πολυεθνική θα ενδιαφερθεί να κατευθύνει τα όποια διαθέσιμα αποθέματά της στις χώρες από τις οποίες θα εισπράξει ένα καλύτερο τίμημα. Έτσι, η Ελλάδα δεν θα έχει φάρμακα και θα έρχεται το ΙΦΕΤ να τα αναζητά εκτάκτως -και αν τα βρίσκει- στην Ευρώπη, σε τιμές φυσικά πανάκριβες.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Με δεδομένες τις παγκόσμιες συνθήκες και εφόσον οι τιμές των φαρμάκων βαίνουν συνεχώς μειούμενες στην Ελλάδα -παρά τις υψηλά πληθωριστικές τάσεις σε όλα τα αλλά είδη-, το πρόβλημα των ελλείψεων θα μας απασχολεί ολοένα και περισσότερο τα επόμενα χρόνια και ειδικά το έτος που μόλις ξεκίνησε.
